Peningamál - 01.05.2010, Qupperneq 34

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
2
34
aðgerðir þeirra í kjölfar fjármálakreppunnar og óvissunnar í kjölfar
hennar sem m.a. hefur komið fram í mikilli aukningu eftirspurnar eft-
ir innstæðum í seðlabönkum (sjá t.d. Keister og McAndrews, 2009).
Peningamagn í umferð hefur því ekki vaxið með sama hætti og
stækkun efnahagsreiknings seðlabanka gæti gefið til kynna. Flestir
seðlabankar greiða ennfremur vexti af innstæðum fjármálastofnana
og geta því haft áhrif á þann hvata sem þær hafa til að lána hluta
af innstæðum áfram til viðskiptavina sinna. Verðstöðugleika þarf því
ekki að stafa sama ógn af auknum innstæðum og ætla mætti út frá
einföldum hagfræðilíkönum.
Eins og sjá má á mynd 6, var vöxtur peningamagns orðinn
óhóflegur löngu fyrir fjármálakreppuna og var ítrekað fjallað um þá
ógn sem af þessum vexti gæti stafað fyrir langtímaverðstöðugleika
í fyrri heftum Peningamála. Vöxtur peningamagns varð hins vegar
gríðarlegur í kjölfar fyrrnefndra lausafjáraðgerða Seðlabankans. Þar
fór einnig saman mikill flótti fjárfesta úr ýmsum tegundum fjárfest-
ingar, eins og hlutabréfa, í ríkistryggðar bankainnstæður. Frá banka-
hruninu hefur hins vegar smám saman dregið úr vexti peningamagns
og síðustu mánuði hefur það tekið að dragast saman.
Seðlabankar þurfa að vinda ofan af stækkun efnahagsreikninga
sinna
Þótt verðstöðugleika þurfi enn sem komið er ekki að stafa ógn af
mikilli stækkun efnahagsreiknings seðlabanka er hætta á að til lengri
tíma muni hún valda auknum verðbólguþrýstingi. Verkefni seðla-
banka víða um heim er því að vinda ofan af stuðningsaðgerðum
sínum í takt við efnahagsbatann en tryggja um leið verðstöðugleika.
Efnahagsreikningar þeirra munu því minnka á nýjan leik þótt þeir
verði um nokkurt skeið stærri en fyrir kreppu, t.d. vegna vilja fjár-
málastofnana til að vera með styrkari lausafjárstöðu.
Hér á landi er líklegt að stærð gjaldeyrisvaraforðans muni halda
uppi stærð efnahags Seðlabankans á næstu árum. Sala á eignum
Seðlabankans í framtíðinni mun hins vegar á móti minnka efnahag
bankans og auðvelda honum að stýra lausu fé í umferð með verð-
bólgumarkmiðið í huga.
Heimildaskrá
Alessandri, P., og A. G. Haldane (2009), „Banking on the state“, Englands-
banki, nóvember 2009.
Borio, C., og P. Disyata (2009), „Unconventional monetary policy: an ap-
praisal“, BIS Working Papers, nr. 292.
Cross, M., (2010). „The Bank‘s balance sheet during the crisis“, Bank of
England Quarterly Bulletin 2010 Q1, 34-42.
Keister, T., og J. J. McAndrews (2009), „Why are banks holding so many
excess reserves“, Federal Reserve Bank of New York Current Issues in
Economics and Finance, 15. desember 2009.
Rannsóknarnefnd Alþingis (2010), Aðdragandi og orsakir falls íslensku
bankanna 2008 og tengdir atburðir.
Seðlabanki Evrópu (2009), “Recent developments in the balance sheets of
the Eurosystem, the Federal Reserve System and the Bank of Japan”,
ECB Monetary Bulletin, október 2009, 81-94.
Tarullo, D. K., (2009), „Confronting too big to fail“, ræða frá 21. október
2009.
Tucker, P., (2010), „Resolution of large and complex financial institutions:
The big issues“, ræða frá 19. mars 2010.

Mynd 7
Peningamagn sem hlutfall af VLF
1990 - 20091
%
1. Miðað er við M3 þar sem það á við en M2 í öðrum tilvikum.
Heimild: Reuters EcoWin.
20
40
60
80
100
120
‘90 ‘92 ‘94 ‘96 ‘98 ‘00 ‘02 ‘04 ‘06 ‘08
Bandaríkin
Bretland
Svíþjóð
Ísland
Evrusvæði