Peningamál - 01.05.2010, Blaðsíða 71

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
2
71
atvinnuleysi. Þjóðarútgjaldaspárnar eru hins vegar ekki langt frá lagi.
Hagstofa Íslands endurskoðar tölur úr þjóðhagsreikningum allt að fjór-
um sinnum yfir tveggja ára tímabil ef ástæða þykir til. Ef miklu munar
á fyrstu birtingu og endurskoðuðum tölum getur það haft mikil áhrif
á spár. Á mynd 3 má sjá meðaltal spáa fyrir þjóðarútgjöld árið áður en
fyrstu bráðabirgðatölur Hagstofunnar eru birtar borið saman við fyrstu
bráðabirgðatölur Hagstofunnar og síðustu uppfærslu talnanna. Sjá má
að ársfjórðungsspárnar fyrir annan til fjórða ársfjórðung ársins 2009
hafa allar gert ráð fyrir meiri samdrætti þjóðarútgjalda. Nýjustu þjóð-
hagstölurnar frá því í mars benda til þess að samdráttur þjóðarútgjalda
hafi verið meiri á fyrsta og þriðja ársfjórðungi en fyrstu tölur bentu til.
Samdráttur einkaneyslu reyndist minni en spáð var
Að því er varðar einstaka undirliði þjóðarútgjalda hafa spár um þróun
fjárfestingar verið með ágætum en erfiðara hefur reynst að spá fyrir
um þróun einkaneyslu árið 2009. Upphaflega var gert ráð fyrir yfir
20% samdrætti einkaneyslu sem fór minnkandi er leið á árið, sér-
staklega eftir að þjóðhagstölur fyrir fyrsta og annan ársfjórðung birtust
í júní og september árið 2009. Einkaneysla veltur á þáttum eins og
ráðstöfunartekjum heimila, atvinnuleysi og gengi. Gengisspáin fyrir
árið 2009 hefur verið nær óbreytt frá sumarmánuðum 2009. Spár um
ráðstöfunartekjur hafa hins vegar verið reikulli. Erfitt hefur reynst að
spá fyrir um þróun ráðstöfunartekna og endanlegar tölur fyrir síðasta
ár munu ekki liggja fyrir fyrr en í september. Í september í fyrra kom

PM PM PM PM PM PM Bráða-
(%) 2008/3 2009/1 2009/2 2009/3 2009/4 2010/1 birgðat.1
Einkaneysla -24,8 -25,2 -23,5 -19,7 -16,2 -16,0 -14,6
Samneysla 2,9 1,5 -2,7 -2,3 -1,2 -0,4 -3,0
Fjárfesting -20,2 -28,9 -44,8 -48,4 -48,0 -48,3 -49,9
Þjóðarútgjöld -17,6 -20,3 -23,5 -21,5 -19,7 -19,4 -20,1
Útflutningur -0,5 0,4 -3,0 -1,8 1,3 1,6 6,2
Innflutningur -24,5 -26,9 -35,6 -33,0 -25,7 -25,4 -24,0
Hagvöxtur -8,3 -9,9 -11,0 -9,1 -8,5 -7,7 -6,5
Verðbólga 14,1 11,9 9,9 11,8 12,0 12,0 12,0
Undirliggjandi verðbólga 14,1 11,8 9,6 11,1 11,3 11,4 11,4
Gengi krónu gagnvart evru 141,1 146,6 158,2 169,2 171,7 172,0 172,0
Framleiðsluspenna -4,7 -5,8 -8,3 -6,8 -4,2 -3,9 -3,4
Atvinnuleysi 6,3 9,4 9,3 8,9 8,2 8,0 8,0
Vöxtur launa2 6,4 4,2 4,2 4,4 4,4 4,7 0,6
Kaupmáttur ráðstöfunartekna -13,7 -17,1 -15,6 -19,9 -19,2 -17,6 -18,03
Utanríkisverslun 5,2 5,4 -14,1 -11,4 -11,4 -10,3 -8,2
Álverð í USD -3,4 -39,2 -41,8 -38,7 -36,1 -35,4 -35,8
Sjávarútvegsverð í erl. mynt -2,9 -9,0 -12,0 -12,6 -8,5 -10,4 -12,8
Útflutt ál 4,5 7,9 3,0 3,5 4,7 6,0 3,8
Útfluttar sjávarafurðir -2,9 2,0 0,0 -1,0 -2,0 4,0 3,4
1. Bráðabirgðatölurnar eru notaðar sem grundvöllur fyrir spá Seðlabankans sem birt er í þessu hefti Peninga-
mála.
2. Rauntala fyrir vöxt launa árið 2009 var fyrst birt í mars 2010. Reyndust þær aðrar en spárnar yfir árið gerðu
ráð fyrir, en þær byggðust að miklu leyti á þróun launavísitölu Hagstofu Íslands.
3. Gögn um ráðstöfunartekjur fyrir árið 2009 liggja ekki fyrir fyrr en í september 2010. Talan -18,0% er spá
Seðlabankans.
Tafla 3 Spár og forsendur um þróun helstu þjóðhagsstærða fyrir árið
2009 úr Peningamálum 2008/3 til Peningamála 2010/1
Mynd 3
Þjóðarútgjöld
1. Meðaltal ársfjórðungsspáa nær þó ekki lengra aftur en til PM 2008/3.
2. Fyrstu gögn fyrir 4. ársfj. 2009 komu í mars 2010. Því hefur fyrsta áætlun
ekki verið uppfærð.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Meðaltal spáa síðustu fjóra ársfjórðunga á undan
fyrstu áætlun Hagstofunnar1
Fyrsta áætlun Hagstofunnar (birting talna fyrir 1. ársfj.
er í júní, 2. ársfj. er í sept., 3. ársfj. í des. og
4. ársfj. í mars).
Lokatölur (Hagstofan í mars 2010)2
-25
-20
-15
-10
-5
0
4. ársfj.
2009
3. ársfj.
2009
2. ársfj.
2009
1. ársfj.
2009
20092008