Skírnir - 01.01.1979, Blaðsíða 173

SKÍRNIR UM KRISTNITÖKUFRÁSÖGN ARA PRESTS 171
Iendingabókar verða tengslin við skriftaboð alveg ljós. Ekki þarf
að fjölyrða um fyrsta ákvæðið um að allir menn skyldu skírast
láta, það þótti þegar í fornkirkjunni kennimark kristins manns
að hann væri skírður og þarf þetta því ekki að vera fengið úr
skriftaboðum.
Um barnaútburð skyldu standa hin fornu lög segir í íslend-
ingabók. Hin fornu lög hjá Ara á líklega að skilja sem fornan
sið, forna venju. Eðlilegt virðist að tengja þessa frásögn Ara
ákvæðum í skriftaboðum ýmsum að eigi megi börn deyja óskírð
af vanrækslu sökum (per neglegentiam).11 Barnamorð eða barna-
kyrkingar (oppressio infantium) voru útþrykkilega bönnuð í
fjölmörgum skriftaboðum. Finnur Jónsson biskup ræðir um
barnaútburð af miklum lærdómi í kirkjusögu sinni og tínir til
helstu staði þar sem minnst er á hann í íslenskum fornsögum.12
Um hrossakjötsát skyldu standa hin fornu lög segir Ari. Bann-
að var að éta hross samkvæmt Kristinrétti Þorláks og Ketils.13
Bann við hrossakjötsáti kemur víðar fram í lögum á Islandi og
í Noregi á miðöldum.14
Svo virðist sem sum skriftaboð hafi horn í síðu hrossakjötsáts.
I írskum skriftaboðum, Canones Hibernenses I, er hrossakjötsát
bannað að viðlagðri fjögurra ára skrift: Poenitentia essus carnis
aequii .iiii. anni in pane et aqua, skrift fyrir hrossakjötsát er
fjögur ár á brauði og vatni.151 öðrum skriftaboðum er talað um
að ekki sé hrossakjöt bannað en þó sé ekki venja að éta það
(consuetudo non est).16 í Confessionale Pseudo-Egberti (frá því
um 950—1000), sem bæði er til á engilsaxnesku og latínu, segir
svo á latínunni: Caro equina non est prohibita, etsi multae
gentes eam comedere nolunt.17 Hrossakjöt er ekki bannað þótt
margar þjóðir vilj.i ekki éta það.
í þessum samanburði skriftaboða blasa við nokkur vandkvæði
sem bundin eru vitneskju okkar um trúarbrögð þau sem tíðkuð-
ust fyrir kristni. Ekki eru aðrar frásagnarheimildir um heiðni
en kristnar heimildir. Þessar kristnu heimildir gera ekki ná-
kvæmlega grein fyrir öðrum trúarbrögðum en kristnum, ekki er
ólíklegt að þær spotti heiðnina, afskræmi hana, einfaldi og mis-
túlki af ásettu ráði. Enn eitt atriði verður að hafa í huga: vera
má að bönnin við heiðninni séu steypt í sama móti (stereotyp),