Sagnir - 01.06.1998, Síða 53

SAGNIR ‘ 98 52
19
18
-
1
99
8
nóvember árið 1943. Þar segir
hann m.a.:
Að byggja nokkurn
hluta húsanna [sem
áformuð voru í
greinargerð þeirra tví-
menninga] á stoðum er
fjarstæða. Ég tel
hyggilegra að höfundar
staurabygginganna,
Höfðaborg, hefðu
beðið eftir reynslu
þaðan áður en þeir
ráðleggja öðrum að
byggja hlaðin steinhús
að nokkru leyti á
stoðum.34
Það átti því að mati
Magnúsar hvorki að
byggja steinhús né
annað húsnæði á
staurum eins og
byrjað var á um miðj-
an október árið 1941 við
Höfða. Þetta viðhorf var í raun staðfest af einum hönnuði
húsanna, Einari Sveinssyni arkitekt. Honum fannst að kapp
frekar en forsjá hefði einkennt þessa ráðstöfun borgaryfir-
valda þar sem
[b]yggingarkostnaður slíkra bráða-
birgðahúsa er um 60% af byggingarkostnaði
varanlegra íbúðarhúsa og því getur það
hvorki talist hyggilegt nje æskilegt að reisa
mikið af slíkum húsum [...].35
Bjarni Benediktsson borgarstjóri reyndi að svara þessari
gagnrýni: „Húsin eru þannig byggð að unnt er að taka
þau sundur þegar þeirra er ekki lengur þörf og má þá
nota þau til sumarbústaða eða annars.“36 En lengi
drógst að rífa þessi bráðabirgðahús, eða allt fram til
1971-72. Þau voru því aðsetur efnaminni fjölskyldna í
þrjá áratugi.
ÞORPIð Í BORGINNI OG ÍBÚAR þESS
Fyrstu fjölskyldurnar héldu jólin hátíðleg í Höfðaborg árið
1941 og á næstu mánuðum þar á eftir fór íbúum hennar fjölg-
andi. Þegar komið var fram á vormánuði ársins 1942, höfðu
allar 104 íbúðir Höfðaborgar verið leigðar út.37 Það voru því
um 104 reykvískar fjölskyldur, u.þ.b. 560 einstaklingar, sem
fengu lausn á húsnæðisvandræðum sínum í bráðabirgða-
byggðinni við Höfða.38
Færri komust þó að en vildu, enda fullnægðu þessar
104 íbúðir ekki nema að takmörkuðu leyti þeirri miklu
húsnæðisþörf sem skapast hafði í bænum í kjölfar hernámsins.
Samkeppni um hið takmarkaða leiguhúsnæði á vegum
bæjaryfirvalda var því lengi framan af hörð og var allskyns
ráðum beitt í baráttunni um húsaskjól.
Margir sendu helstu ráðamönnum lands og borgar
nokkurs konar bænabréf. Í þeim var iðulega reynt að höfða til
samkenndar og pólitískra tengsla. Bréfritarar ráku raunir sínar
og áminntu viðtakanda á traust sitt og stuðning við allt það
sem hann og flokkur hans stæði fyrir. Bænabréf rakara
nokkurs til Gunnars Thoroddsens borgarstjóra, dagsett þann
17. september 1948, veitir okkur ágæta sýn inn í hugarheim
samtímamanna og þann mikla vanda sem margir gátu lent í
sökum húsnæðisvandans:
Samkvæmt tilvísun yðar, er jeg átti tal við yður á skrif-
stofu yðar 15. þ.mán., þá sendi jeg hjer skriflega
umsókn um tveggja herberga íbúð í Höfðaborg. Mjer
er bráð nauðsyn á að fá íbúð, þar sem jeg er
húsnæðislaus og er með konu og tvö börn, og hefir fólk
mitt verið burt úr bænum í sumar og er enn og bíður
eftir að komast í bæinn og ekki síst þar sem annað
Jón Ingvar Kjaran
En lengi drógst að rífa þessi
bráðabirgðahús, eða allt fram til
1971-72. Þau voru því aðsetur efna-
minni fjölskyldna í þrjá áratugi.
Ungir Höfðaborgarbúar að leik fyrir utan nýju heimkynnin.
Enn þann dag í dag vilja margir fyrrum íbúar ekki tengja nafn
sitt við bráðabirgðahverfið og óskuðu nafnleyndar í heimild-
askrá.