Sagnir - 01.06.1998, Blaðsíða 83

Sagnir - 01.06.1998, Blaðsíða 83
áfram þeirri uppáhaldsiðju flestra háskólakennara að rann- saka. (Og þetta er líklega meginástæða þess að svo mikil eftir- spurn er eftir störfum háskólakennara í heimspekideildar- greinum, þótt önnur störf bjóði iðulega betri kjör og meiri samfélagsathygli.) Besta leiðin til að bæta úr þessum ágalla í fræðigrein okkar væri sjálfsagt að koma á eins konar sagnfræðiverkstæði þar sem nemendur ynnu raunveruleg fræðileg verk undir stjórn og umsjá kennara: skrifuðu sögur sveitarfélaga og fyrirtækja, semdu útvarpsþætti, byggju til gagnasöfn. Ég hef iðulega prófað þetta í litlum mæli í einstökum námskeiðum, síðast í námskeiðinu Íslands- og Norðurlandasögu III á árunum 1991-97, þar sem nemendur skrifuðu sitt eigið náms- efni. En slíkar stakar tilraunir í einstökum námskeiðum skila auðvitað litlum árangri.16 Til þess þyrfti meiri háttar skipu- lagsbreytingu sem alls ekki liggur í loftinu. Nokkur úrbót, þótt ófullkomnari sé, er að skapa ímynd- aðan vettvang með sérstöku átaki. Í því skyni var stofnað til miðlunarþáttarins í Aðferðum II. Í fyrsta skiptið spreyttu nemendur sig á að skrifa fyrir börn, en seinna var raunar próf- að að fara yfir á raunverulegan vettvang og láta þátttakendur semja og flytja útvarpsþætti sem var útvarpað yfir þjóðina. Til þess að fá eitthvað jafngott í staðinn í öðrum kjarna- námskeiðum þyrfti vinnan í ákveðnum námskeiðum að fara fram á slíkum ímynduðum vettvangi. Námskeið þar sem það væri gert þyrfti varla að skila minni þekkingu fyrir bragðið. En það þyrfti að njóta viðurkenningar sem slíkt í heildarskipu- lagningu námsins. Og það þyrfti að vera skyldunámskeið fyrir öll sagnfræðingaefni, því að framsetning er engin sérgrein sumra sagnfræðinga; hún er eitt af meginatriðunum í vinnu okkar allra. AFLEIðINGAR VANRÆKSLUNNAR Miðlun var aðeins kennd í sérstöku skyldunámskeiði í ellefu ár, lengst af tvo tíma í viku annað misserið, og hún gerði eðlilega ekki nein kraftaverk. Sagnfræðingar hafa að vísu verið að hasla sér nýja velli undanfarinn áratug, kannski ekki sérstaklega nemendurnir úr Aðferðum II, heldur ekki síður þeir sem voru hér í námi um það leyti þegar stofnað var til þeirra. Það eru innan við 15 ár síðan starfs- menn og stjórnarmenn sveitar- félaga héldu því feimnislaust fram að ekki væri hægt að ráða sagn- fræðinga til að skrifa sögur þeirra af því að skrif sagnfræðinga væru svo leiðinleg. Það orð hefur starfs- stéttin rekið af sér, og fáir munu nú ráðnir til að rita söguleg verk aðrir en sagnfræðingar. Engu að síður geldur fræðigrein okkar á margan hátt fyrir það að fram- setningarhlið hen- nar hefur ekki verið rækt sem skyldi. Sagnfræði hefur ekki rutt sér til þess rúms í menningu þjóðarinnar sem báðar þurfa með. Ég verð að láta nægja eitt dæmi þess. Fyrir nokkrum árum var bent á hve lítið og illa væri fjallað um sagnfræðirit í fjölmiðlum okkar. Í menningarþáttum útvarps og sjónvarps fékk hún nánast ekkert rúm. Ritdómarar sagn- fræðirita í blöðum, sem fæstir voru sagnfræðingar, fjölluðu nær eingöngu um innihald rita og hældu höfundum sífellt fyrir að draga saman fróðleik. Um framsetningu kunnu þeir fá orð önnur en „lipur“, „læsileg“, „skýr“, „skilmerkileg“ og „greinargóð“.17 Lesendur mínir geta sjálfir metið hvort á þessu hefur orðið umtalsverð breyting síðan þessi athugun var gerð, um 1990. Ég hygg ekki. Í íslenskri menningarumræðu er ekki til orðræða um listina að semja sagnfræðirit. Þetta er ekki fjölmiðlunum að kenna, því hvar ætti sú orðræða að spretta upp annars staðar en í sagnfræðiskor Háskóla Íslands? En til þess að það gerist þarf skorin að rækta hana upp með því að stunda hana sjálf. Höfundur (f.1939) er prófessor í sagnfæði við Háskóla Íslands. TILVÍSANIR 1 Sbr. „Sagnfræði: listgrein eða vísindi?“ Ný Saga IV (1990), 82-90. Þar setja tveir sagnfræðingar, bókmenntafræðingur og rithöfundur fram skoðanir sínar á eðli sagnfræðinnar. 2 Háskóli Íslands. Heimspekideild. Sagnfræðiskor. Fundargerðir skorarfunda frá 16. fundi 1993 (14. okt.) til 5. fundar 1994 (24. febr.). – Sbr. Reglur um námskipan í sagnfræði til BA-prófs. Samþykktar í deildarráði 4. mars 1994. 3 Háskóli Íslands. Kennsluskrá. Háskólaárið 1982-1983. Reykjavík 1982, 111-13. Háskólaárið 1983-1984. Reykjavík 1983, 124-25. 4 Háskóli Íslands. Kennsluskrá. Háskólaárið 1983-1984. Reykjavík 1983, 125. 5 Háskóli Íslands. Kennsluskrá. Háskólaárið 1993-1994. Reykjavík 1993, 182. 6 Gunnar Karlsson: „Draumórar um samþættingu inngangsfræði og sögu.“ Sagnir II (1981), 55-57. 7 Sbr. Hayden White: The Content of the Form. Narrative Discourse and Historical Representation. Baltimore 1987. Titill bókarinnar gefur góða hugmynd um viðhorf höfundar til þessa efnis. 8 Jón Jóhannesson: Íslendinga saga I. Þjóðveldisöld. Reykjavík 1956, 22-55. Að vísu dó Jón frá verkinu áður en seinna bindið kom út, en nemandi hans, Þórhallur Vilmundarson, gaf það út og hefur örugglega gert það eins vel og framast var ætlast til á þeim tíma. 9 Þorkell Jóhannesson: Die Stellung der freien Arbeiter in Island bis zur Mitte des 16. Jahrhunderts. Reykjavík 1933, 253-56. – Helgi P. Briem: Byltingin 1809. Reykjavík 1936, 503-27. 10 Björn Þórðarson: Landsyfirdómurinn 1800- 1919. Sögulegt yfirlit. Reykjavík 1947. 11 Introduktion til historie. Bibliografi over fagets hjælpemidler med en vejledning i litteratursøgn- ing. Ritstýrt af Bent Jørgensen, Karl Evald Kristensen, Erland Kolding Nielsen, Michael Wolfe. Kaupmannahöfn 1970. 12 Sbr. Jörn Rüsen: Lifandi saga. Framsetning og hlutverk sögulegrar þekkingar. Gunnar Karlsson þýddi. Ritsafn Sagnfræðistofnunar XXXIV. Reykjavík 1994, 9-12. 13 Hagskinna. Sögulegar hagtölur um Ísland. Ritstjórar Guðmundur Jónsson, Magnús S. Magnússon. Reykjavík 1997, 49 (tafla 2.1). 14 Þórunn Valdimarsdóttir: Snorri á Húsafelli. Saga frá 18. öld. Reykjavík 1989. 15 Gísli Gunnarsson: „Að skrifa greinilega um góða rannsókn. Umsögn um tólfta árgang Sagna.“ Sagnir XIII (1992), 86. 16 Gunnar Karlsson: „Kennslutengdar rannsóknir.“ Milli himins og jarðar. Maður, guð og menning í hnotskurn hugvísinda. Erindi flutt á hugvísindaþingi guðfræðideil- dar og heimspekideildar 18. og 19. okt. 1996. Ritstjórar Anna Agnarsdóttir, Pétur Pétursson og Torfi H. Tulinius. Reykjavík 1997, 415-22. 17 Margrét Guðmundsdóttir: „Svart-hvít gagnrýni. Sagnfræðirit í fjölmiðlum.“ Ný Saga IV (1990), 28-33. SAGNIR ‘ 98 82 Er hægt að kenna sagnfræðilega framsetningu? Sagnfræði hefur ekki rutt sér til þess rúms í menningu þjóðar- innar sem báðar þurfa með. Ég verð að láta nægja eitt dæmi þess. Fyrir nokkrum árum var bent á hve lítið og illa væri fjallað um sagnfræðirit í fjöl- miðlum okkar. Í menningarþáttum útvarps og sjónvarps fékk hún nánast ekkert rúm.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.