Jökull


Jökull - 01.12.1984, Síða 46

Jökull - 01.12.1984, Síða 46
Geothermal water from high temperature areas in Iceland normally contains less than 0.1 mg/kg of iron. Exceptions are highly saline waters as on the Reykjanes peninsula (2-3 mg/kg) and waters strongly influenced (acidified) by vol- canic activity like in the Krafla geothermal area. During volcanic activity in Krafla very high con- centrations of dissolved iron (up to 60 mg/kg) were observed in well discharges. Precipitation of iron silicates and sulphides or oxides was observed, either within the wells or in surface pipes (Kristmannsdóttir 1984). The normal con- centration is only a fraction of those values, i.e. 0.1 mg/kg. In water from Reykjanes the con- centration is up to 0.5 mg/kg. We suggest the following explanation of the iron concentration in the water from the jökul- hlaup in 1983. Very acid water has leached iron either from formation rocks or basaltic glass on the lake floor. The high acidity must have been caused by input of acid magmatic gases to the geothermal water. Ferrous iron may remain in solution as long as the water is reducing and the pH is low. High acidity is more likely to remain within the formation rock than on the lake floor where mixing occurs with meltwater. Precipita- tion of iron is expected due to reactions during storing and oxidation in the lake and the magma- tic effects will be masked out. Oxygen in the freshwater will cause oxidation of H2S to sul- phate and ferrous iron to ferric iron. We do not know the time scale for this process. PREMATURE TRIGGERING OF JÖKULHLAUPS In general, jökulhlaups from Grímsvötn occur when the water has risen up to a critical level and a pressure barrier has been eliminated. Then water from Grímsvötn escapes beneath the ice east of the lake, 1-2 km to the north of the roots of Grímsfjall. This was discussed by Björnsson (1974) and seems to have applied to the trigger- ing of jökulhlaups in 1976 and 1982. The triggering of the jökulhlaup in 1983. The jökulhlaup in December 1983 occurred at a water level 20-30 m below the critical level for triggering jökulhlaups (Fig.3). Therefore, water was not able to penetrate out from the bottom of the lake. We suggest that this jökulhlaup was triggered by the opening of waterways along the slopes of Grímsfjall where the collapsed ice caul- dron was observed northeast of Grídarhorn (see Figs. 2 and 4). There increased geothermal or volcanic activity had melted ice in places and for two months meltwater with a sulphurous odour had drained from this area down to Skeidarár- sandur. Finally, this melting managed to open the channels into the lake and the jökulhlaup started. The leakage out of the lake took place at the slopes of the mountain where the water pressure was far from being high enough to open subgla- cial waterways. This may also explain why the surface of the lake did not fall down to the same level as is usual for jökulhlaups that are triggered at the critical water level. The small jökulhlaups in 1939, 1941, 1945 and 1948 may all have been triggered through open- ing of waterways by melting of ice when geoth- ermal activity increased at the northeastern slopes of Grímsfjall. These jökulhlaups are exceptions to the rule that the odour of hydrogen sulphide on Skeidarársandur is detected only a few days before the water discharge increases. (Thorarinsson 1974, Ragnar Stefánsson, pers. comm.). In 1941 the beginning of a jökulhlaup was noticed in early April but the main flood was in mid-May. In 1945 the jökulhlaup was at max- imum in late September but geothermal odour was first noticed in June. The jökulhlaup in 1948 peaked in late February but the sulphurous odour had been perceptible since early January. In addition to this, we may add that the explor- ers of Grímsvötn in the fifties seem to have believed that the outlet from Grímsvötn was along the eastern slopes of Grímsfjall. There they described a trench in the glacier surface that has not been observed in recent years (information from Sigurdur Thorarinsson’s diaries, kindly pro- vided by his son Sven Th. Sigurdsson 1983). Increased thermal activity, frequency and volume of jökulhlaups. The effect of increased geothermal or volcanic activity on the frequency and volume of jökul- hlaups from Grímsvötn is an important problem. Subglacial melting at the threshold east of the lake may open waterways into the lake and trig- ger jökulhlaups. If this takes place on the slopes of Grímsfjall, the occurrence of a jökulhlaup is hastened. Such a triggering mechanism might increase the frequency of jökulhlaups and reduce their volume. Volcanic activity at the threshold east of the lake may trigger jökulhlaups whose 44 JÖKULL 34. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.