Jökull


Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 46

Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 46
Geothermal water from high temperature areas in Iceland normally contains less than 0.1 mg/kg of iron. Exceptions are highly saline waters as on the Reykjanes peninsula (2-3 mg/kg) and waters strongly influenced (acidified) by vol- canic activity like in the Krafla geothermal area. During volcanic activity in Krafla very high con- centrations of dissolved iron (up to 60 mg/kg) were observed in well discharges. Precipitation of iron silicates and sulphides or oxides was observed, either within the wells or in surface pipes (Kristmannsdóttir 1984). The normal con- centration is only a fraction of those values, i.e. 0.1 mg/kg. In water from Reykjanes the con- centration is up to 0.5 mg/kg. We suggest the following explanation of the iron concentration in the water from the jökul- hlaup in 1983. Very acid water has leached iron either from formation rocks or basaltic glass on the lake floor. The high acidity must have been caused by input of acid magmatic gases to the geothermal water. Ferrous iron may remain in solution as long as the water is reducing and the pH is low. High acidity is more likely to remain within the formation rock than on the lake floor where mixing occurs with meltwater. Precipita- tion of iron is expected due to reactions during storing and oxidation in the lake and the magma- tic effects will be masked out. Oxygen in the freshwater will cause oxidation of H2S to sul- phate and ferrous iron to ferric iron. We do not know the time scale for this process. PREMATURE TRIGGERING OF JÖKULHLAUPS In general, jökulhlaups from Grímsvötn occur when the water has risen up to a critical level and a pressure barrier has been eliminated. Then water from Grímsvötn escapes beneath the ice east of the lake, 1-2 km to the north of the roots of Grímsfjall. This was discussed by Björnsson (1974) and seems to have applied to the trigger- ing of jökulhlaups in 1976 and 1982. The triggering of the jökulhlaup in 1983. The jökulhlaup in December 1983 occurred at a water level 20-30 m below the critical level for triggering jökulhlaups (Fig.3). Therefore, water was not able to penetrate out from the bottom of the lake. We suggest that this jökulhlaup was triggered by the opening of waterways along the slopes of Grímsfjall where the collapsed ice caul- dron was observed northeast of Grídarhorn (see Figs. 2 and 4). There increased geothermal or volcanic activity had melted ice in places and for two months meltwater with a sulphurous odour had drained from this area down to Skeidarár- sandur. Finally, this melting managed to open the channels into the lake and the jökulhlaup started. The leakage out of the lake took place at the slopes of the mountain where the water pressure was far from being high enough to open subgla- cial waterways. This may also explain why the surface of the lake did not fall down to the same level as is usual for jökulhlaups that are triggered at the critical water level. The small jökulhlaups in 1939, 1941, 1945 and 1948 may all have been triggered through open- ing of waterways by melting of ice when geoth- ermal activity increased at the northeastern slopes of Grímsfjall. These jökulhlaups are exceptions to the rule that the odour of hydrogen sulphide on Skeidarársandur is detected only a few days before the water discharge increases. (Thorarinsson 1974, Ragnar Stefánsson, pers. comm.). In 1941 the beginning of a jökulhlaup was noticed in early April but the main flood was in mid-May. In 1945 the jökulhlaup was at max- imum in late September but geothermal odour was first noticed in June. The jökulhlaup in 1948 peaked in late February but the sulphurous odour had been perceptible since early January. In addition to this, we may add that the explor- ers of Grímsvötn in the fifties seem to have believed that the outlet from Grímsvötn was along the eastern slopes of Grímsfjall. There they described a trench in the glacier surface that has not been observed in recent years (information from Sigurdur Thorarinsson’s diaries, kindly pro- vided by his son Sven Th. Sigurdsson 1983). Increased thermal activity, frequency and volume of jökulhlaups. The effect of increased geothermal or volcanic activity on the frequency and volume of jökul- hlaups from Grímsvötn is an important problem. Subglacial melting at the threshold east of the lake may open waterways into the lake and trig- ger jökulhlaups. If this takes place on the slopes of Grímsfjall, the occurrence of a jökulhlaup is hastened. Such a triggering mechanism might increase the frequency of jökulhlaups and reduce their volume. Volcanic activity at the threshold east of the lake may trigger jökulhlaups whose 44 JÖKULL 34. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.