Jökull

Ataaseq assigiiaat ilaat

Jökull - 01.12.1984, Qupperneq 98

Jökull - 01.12.1984, Qupperneq 98
Richey, J. E. 1939: The dykes of Scotland. Trans. Edin. Geol. Soc. 13: 393—435. Roberts, J. L. 1982: Introduction to Geological Maps and Structures. Pergamon, Oxford, 332 pp. Saemundsson, K. 1979: Outline of the geology of Iceland. Jökull 29: 7—28. Sigurdsson, H. 1967: Dykes, fractures and folds in the basalt plateau of western Iceland. In: S. Björnsson (Ed.). Iceland and Mid-Ocean Ridges. Soc. Sci. Islandica, Rit 38: 162—169. Thoroddsen, Th. 1906: Island. Grundriss der Geographie und Geologie. Petermanns Mitt., Erganzungsh. 152 und 153, 358 pp. Walker, G. P. L. 1959: Geology of the Reydar- fjördur area, eastern Iceland. O. J. Geol. Soc. London 114:367—393. Walker, G. P. L. 1960: Zeolite zones and dike distribution in relation to the structure of the basalts of eastern Iceland. J. Geol. 68: 515— 527. Walker, G. P. L. 1974: The structure of eastern Iceland. In: L. Kristjánsson (Ed.). Geodyna- mics of Iceland and the North Atlantic Area. D. Reidel, Dordrecht, pp. 177—188. Manuscript accepted 15 Jan 1984. Ágrip BERGGANGARÁ SUÐURHLUTA VESTFJARÐA Ágúst Guðmundsson Menntaskólanum við Sund Um 400 gangar á sunnanverðum Vestfjörðum (mynd 1) voru kannaðir í 15 sniðum (mynd 2). Um 94% ganganna víkja minna en 10° frá lóð- réttu (mynd 3 og 4). Þrjár meginstefnur ganga eru á rannsóknarsvæðunum, en um 57% gang- anna hafa stefnu milli N50°A og A (myndir 5-7). Meðalþykkt ganganna er 4.3 m (mynd 8), en meðalþykktin í einstökum sniðum er frá 5.5 m niður í 2.2 m (mynd 9). Hlutfall lengdar og breiddar 12 ganga sem auðvelt var að rekja á loftmyndum er frá um 300 til um 1500 (tafla 2). Ellefu sáust enda upp á við í lóðréttu sniði (mynd 12), en enginn gangur sást tengjast hraunlagi, það er að segja, enginn gangur fannst sem örugglega hafði fætt af sér hraunlag. Gangarnir eru flestir margfaldir í þeim skiln- ingi að þeir eru gerðið úr mörgum, samsíða stuðlaröðum. Stuðlaraðirnir eru oft um 1 m á þykkt, og geta verið yfir 20 slíkar í einum gangi. Sú tilgáta er sett fram til skýringar á stuðlaröðun- um að hver gangur myndist í einu eða fleiri kvikuhlaupum (mynd 19). Kvikan í hverju kviku- hlaupi myndar tvær stuðlaraðir þegar hún kólnar. Þannig myndast gangur sem telur 12 stuðlaraðir í sex kvikuhlaupum. Sýnt er fram á að tíminn milli kvikuhlaupa er nokkur hundruð dagar, sem er sambærilegt við tímann milli kvikuhlaupa í Kröflu. Gliðnun lands vegna ganganna er mest um 17%, og þá miðað við gliðnun fyrir hverja 185 m. Heildargliðnun í nokkurra kílómetra löngum sniðum (mynd 2) er hins vegar ekki nema 5—6%, að meðaltali. Meðalhalli 68 siggengja á rann- sóknarsvæðinu er um 69°. Lóðrétt færsla um sig- gengin er 0,5-25,0 m (mynd 16), að meðaltali 5,3 m. Engir gangar sáust sitja í venjulegum sig- gengjum, það er, siggengjum sem halla 60°—70°. Hins vegar virtust hraunlögin lóðrétt hliðruð um 18 ganga. Þessir 18 gangar eru nær lóðréttir og mun skýringin á sýndarhliðruninni, sem er um 3 m að meðaltali, vera sú að gangarnir skera hraun- lögin undir minna en 90° horni (mynd 18). Sú tilgáta er sett fram að lítill togstyrkur hraunlag- anna valdi því að auðveldara sé fyrir gangana að opna eigin, lóðréttar, sprungur, heldur en að brjótast upp eftir hallandi siggengjum sem þeir kunna að mæta á leið sinni í átt að yfirborði. Allir gangarnir eru úr basalti, sömu gerðar og það sem finnst í hraunlögunum sem gangarnir skera. Samanburður við Berufjörð og Breiðdal á Austfjörðum sýnir að þunnir gangar eru hlutfalls- lega algengari á Vestfjörðum þótt meðalþykktin sé svipuð á báðum stöðum. Einnig eru siggengi algengari á Vestfjörðum og lóðrétta færslan um þau er að meðaltali stærri en hjá siggengjum á Austfjörðum. Loks má nefna að gangaþyrping- arnar á Austfjörðum eru mun afmarkaðri og skýrari en á Vestfjörðum, sem ræðst sennilega af því að Austfirðir eru meira rofnir en Vestfirðir. 96 JÖKULL 34. ÁR
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Jökull

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.