Jón á Bægisá - 01.09.2003, Qupperneq 91

Þýðingar á íslenskum markaði 2001
frá einu orði upp í heila setningu. Tölvan geymir síðan strengina í minni og
ef upp kemur strengur sem er nákvæmlega eins eða svo líkur að aðeins er
einu orði breytt, sýnir tölvan hvernig strengurinn hefur verið þýddur áður.
Þetta bæði sparar tíma og hjálpar við að gæta samræmis, að sömu hugtök séu
alltaf þýdd eins, ekki síst þegar margir koma að sömu þýðingu. Þegar unn-
ið er með þýðingarminni er t.d hægt að vinna HTML-skjöl og sjá síðan
hvernig þau koma til með að líta út á vefnum. Þetta er vitaskuld mun þægi-
legra en að vinna með þau sem WORD-skjöl þar sem oft er erfitt að vita
hvort textinn kemur til með að passa inn á síðuna.
Þær þýðingar sem við kjósum að kalla tölvuþýðingar eru að mestu leyti
unnar á föstum vinnutíma. Þetta kemur vafalaust til af því að þýðingarn-
ar eru oftast unnar innanhúss eða af stórum þýðingastofum. Lítið er um
að stórfyrirtæki leiti til einyrkja með svo stór verkefni þó þess finnist vafa-
laust dæmi. Þær þýðingar sem hér um ræðir krefjast oft mikillar ná-
kvæmni. Oft er um að ræða mjög tæknilega texta sem verða að vera ná-
kvæmlega þýddir. Þegar unnið er fyrir stórfyrirtæki, eldd síst erlend stór-
fyrirtæki, fylgja stundum nákvæm fyrirmæli um hvernig megi eða megi
ekki þýða textann. Aðurnefndur Jón Pétur benti á að textarnir yrðu af
þessum sökum oft þurrir og ekki liprir í meðförum. Hann minntist á
ónefnt erlent stórfyrirtæki sem gerði miklar kröfur um „political correct-
ness“ og mátti t.a.m. alls ekki nota hugtök eins og notandi í karlkyni þrátt
fyrir að íslensk málfræði geri ráð fyrir slíku. Oft sögðu viðmælendur að
frumtextinn væri ekki beysinn til að byrja með, unninn af tölvufólki en
ekki málafólki, og þá þurfi jafnvel að lagfæra textann í þýðingunni.
Markmiðið, þýðingarstefnan, er yfirleitt villulaus þýðing. Þýðanleiki
virtist vera mikið vandamál þar sem oft er um að ræða mjög tæknilegan
texta og réttu orðin einfaldlega ekki til á íslensku. íslensk tölvuorðasöfn
koma ekki að miklum notum þar sem þau eru bæði takmörkuð og úrelt.
Oft á hreintungustefna alls ekki við í tölvuþýðingum og verður að notast
við slettur og erlend hugtök. Vandamálin eru fleiri þegar kemur að því að
þýða fyrir tölvur. Þumalputtareglan segir að texti lengist um 15—20% í þýð-
ingu. Þegar verið er að vinna með strengi sem innihalda ákveðin stafabil er
oft erfitt að koma þýðingunni fyrir. I þessum tilfellum verður að grípa til
þess ráðs að skammstafa. Islenskt beygingakerfi er þýðendum einnig fjöt-
ur um fót. A ensku er mánudagur alltaf Monday en getur á íslensku verið
mánudagur, mánudag, mánudegi eða mánudags. Þegar þýða þarf breytuna
Monday verður að hafa í huga að breytan getur komið inn í margskonar
setningar og getur átt að vera í ólíkum föllum. Þetta vandamál er nær
óleysanlegt og hafa fyrirtæki oft fengið kvartanir frá viðskiptavinum yfir
þessu.
á ■ /l/'/y/iýá — Þegar stríð að stríðinu verður
89