Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Qupperneq 46

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Qupperneq 46
Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 201142 sólarhring (Costantini o.fl., 2002; Salomon o.fl., 2002). Nýlegar rannsóknir á LSH benda til þess að verkir séu algengir og að ýmsum þáttum í mati og meðferð verkja sé ábótavant. Í rannsókn á skurðlækningasviði LSH (n=216) reyndist 81% þátttakenda hafa haft verki síðasta sólarhring og var styrkur verkja (sf) að jafnaði 4,0 (2,2) (Lára Borg Ásmundsdóttir o.fl., 2010). Í rannsókn á 150 krabbameinssjúklingum á LSH sem voru á sterkum ópíoíðum kom fram að 90% sjúklinga voru með verki síðastliðna viku og að meðalstyrkur (sf) þeirra var 1,6 (0,9) á skalanum 0­3 þar sem hærri tala þýðir meiri verkir (Zoëga o.fl., í ritrýni). Ástæður þess að verkir eru illa meðhöndlaðir eru margvíslegar, en þær helstu eru taldar vera ófullnægjandi þekking og ranghugmyndir meðal sjúklinga (Gunnarsdottir o.fl., 2002), almennings (Gunnarsdottir o.fl., 2005; Gunnarsdottir o.fl., 2008) og heilbrigðisstarfsmanna (Bernardi o.fl., 2007; Gunnarsdottir o.fl., 2003; Yildirim o.fl., 2008). Rannsóknir hafa ítrekað sýnt fram á að hjúkrunarfræðinga skortir þekkingu á verkjum og verkjameðferð, einkum þáttum er lúta að verkjamati og notkun og virkni verkjalyfja (Brown o.fl., 1999; Howell o.fl., 2000; McCaffery og Ferrell, 1997; Wang og Tsai, 2010). Í íslenskri rannsókn þar sem könnuð var þekking á verkjum og verkjameðferð hjá sjúklingum með krabbamein kom í ljós að vanþekking var mest á klínískri notkun verkjalyfja og að almennt skorti grundvallarþekkingu á verkjameðferð með morfínskyldum lyfjum (Hrund Sch. Thorsteinsson og Elín J.G. Hafsteinsdóttir, 1994). Mikilvægt er að þróa og prófa íhlutanir svo sem í formi fræðslu, til þess að auka þekkingu og færni hjúkrunarfræðinga og draga úr neikvæðum viðhorfum þeirra til verkja og verkjameðferðar. Til þess að hægt sé að meta árangur af slíkum íhlutunum er nauðsynlegt að hafa aðgang að áreiðanlegum og réttmætum mælitækjum sem eru næm á breytingar. Tilgangur rannsóknarinnar var að þýða og prófa áreiðanleika og hugtakaréttmæti mælitækisins „Könnun á viðhorfi og þekkingu til verkja og verkameðferðar“ eða „The Knowledge and Attitudes Survey Regarding Pain (K&A­SRP)“. Sérstaklega var kannað hvort mælitækið væri fært um að greina á milli mismikillar þekkingar á verkjum og verkjameðferð. AÐFERÐ Rannsóknarsnið Rannsóknin er lýsandi þversniðsrannsókn þar sem áreiðanleiki og hugtakaréttmæti mælitækisins K&A­SRP var prófað. Beitt var aðferð sem byggir á þekktum hópum (Known Groups Technique) þar sem mælitæki er lagt fyrir hópa sem taldir eru búa yfir mismikilli þekkingu á viðfangsefninu. Kannað er hvort mælitækið er fært um að greina þennan mun. Ef niðurstöður fyrir hópa eru í samræmi við það sem ætla má telst það styðja hugtakaréttmæti mælitækisins (Polit og Beck, 2004). Tilgátan var sú að listinn væri fær um að greina á milli þriggja hópa sem taldir voru búa yfir mismikilli þekkingu á verkjum og verkjameðferð, það er annars árs hjúkrunarnema sem fengið hafa takmarkaða fræðslu um verki og verkjameðferð, almennra hjúkrunarfræðinga og hjúkrunarfræðinga sem lokið hafa meistaranámi í hjúkrun og hafa reynslu af hjúkrun sjúklinga með verki. Þátttakendur Þátttakendur í rannsókninni voru nemendur á öðru ári í hjúkrunarfræði við Háskóla Íslands og hjúkrunarfræðingar á kvenna­ og barnasviði, geðsviði og bráðasviði Landspítalans í október 2010. Einnig voru í úrtaki 13 hjúkrunarfræðingar með meistaramenntun í hjúkrunarfræði og reynslu af hjúkrun sjúklinga með verki, meðal annars krabbameinssjúklinga, sjúklinga í líknarmeðferð, aldraðra sjúklinga með verki og skurðsjúklinga. Ákveðið var að prófa mælitækið meðal hjúkrunarfræðinga sem starfa á geð­, bráða og kvenna­ og barnadeildum en ekki á meðal hjúkrunarfræðinga sem starfa á skurð­ og lyflækningadeildum. Sú leið var valin þar sem tilgangurinn var að nota mælitækið í framhaldinu til að meta árangur af íhlutun sem beinist að hjúkrunarfræðingum á skurð­ og lyflækningadeildum. Mælitæki K&A­SRP er spurningalisti sem þróaður var af Betty Ferrell og Margo McCaffery árið 1987, en hefur verið uppfærður og endurbættur, síðast í apríl 2008 (Ferrell og McCaffery, 2008). Listinn metur þekkingu og viðhorf hjúkrunarfræðinga og annarra heilbrigðisstétta til verkjameðferðar og samanstendur af 22 satt/ósatt fullyrðingum, 13 fjölvalsspurningum og tveimur tilfellum sem hvoru um sig fylgja tvær fjölvalsspurningar. Í heildina samanstendur listinn því af 39 spurningum. Gefið er eitt stig fyrir hvert rétt svar. Hæsti mögulegi stigafjöldi sem hægt er að fá á K&A­SRP er því 39 stig ef öllum spurningum er svarað rétt. Hærra skor endurspeglar þannig meiri þekkingu. Spurningarnar meta þekkingu á verkjamati og verkjameðferð með og án lyfja sem og viðhorf til verkjameðferðar. Spurningarnar í listanum byggja á stöðlum eða leiðbeiningum um verkjameðferð frá viðurkenndum stofnunum eins og Bandaríska verkjafræðifélaginu (American Pain Society) og Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO). Hugtakaréttmæti upprunalega spurningalistans var stutt með því að bera saman skor hjúkrunarfræðinga með mismikla þekkingu á verkjum og verkjameðferð. Áreiðanleiki upprunalega mælitækisins hefur einnig verið prófað og innra réttmæti reynst vera 0,70 og áreiðanleiki endurtekinnar prófunar 0,80 (Ferrell og McCaffery, 2008). Unnið er að prófun á réttmæti og áreiðanleika nýjustu útgáfu listans á ensku en niðurstöður hafa enn ekki verið birtar (Ferrell og McCaffery, 2008). Listinn hefur verið þýddur og staðfærður á önnur tungumál. Einnig hefur hann verið aðlagaður og notaður í fjölbreyttum aðstæðum svo sem á barnadeildum (Manworren, 2000), á gjörgæslu (Erkes o.fl., 2001) og meðal hjúkrunarnema (Plaisance og Logan, 2006). Spurningalistinn hefur reynst bæði áreiðanlegur, réttmætur (Bernardi o.fl, 2007; Tafas o.fl., 2002; Tse og Chan, 2004) og næmur fyrir breytingum á þekkingu á verkjum (Erkes o.fl, 2001). Listinn var þýddur og staðfærður með leyfi höfunda (Ferrell og McCaffery, 2008). Fjórir íslenskir hjúkrunarfræðingar með framhaldsmenntun í hjúkrunarfræði,
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.