Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Side 50

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 201146
ÚTDRÁTTUR
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna ávinning
fyrir fjölskyldur einstaklinga með heilabilun sem búa heima af
hjúkrunarmeðferð sem byggist á meðferðarsamræðum. Stuðst
var við Calgary fjölskyldumats­ og meðferðarlíkanið þar sem
meginstoðirnar eru að veikindi séu viðfangsefni fjölskyldna og
snerti alla innan hennar. Viðhorf og samskipti fjölskyldunnar eru
grundvöllur meðferðarinnar. Kannað var hvort samræður við
hjúkrunarfræðing veittu þátttakendum upplifun um stuðning.
Einnig var skoðað hvort fjölskylduvirkni þátttakenda breytist eftir
þátttöku í meðferðarsamræðum.
Aðferð: Rannsóknin byggðist á megindlegri aðferð þar sem
notað var aðlagað tilraunasnið. Þátttakendur voru 25 nánustu
aðstandendur einstaklinga með heilabilun sem búa heima og
25 aðrir nánir aðstandendur sömu einstaklinga. Íhlutun var
meðferðarsamræður við hjúkrunarfræðing í eitt skipti.
Niðurstöður: Helstu niðurstöður eru þær að hjúkrunarmeðferðin
veitti öðrum nánum aðstandendum í tilraunahópi marktækt
meiri upplifun um stuðning en samanburðarhópnum. Nánustu
aðstandendur í tilraunahópi upplifðu ekki marktækt meiri stuðning
en samanburðarhópurinn. Aðrir nánir aðstandendur sem áttu
ástvin sem greinst hafði með sjúkdóminn frá einu til fjórum árum
áður voru með marktækt betri fjölskylduvirkni en aðrir.
Ályktanir: Athygli vekur sá munur sem er á nánustu aðstandendum
og öðrum nánum aðstandendum. Hér er greinilega um ólíka hópa
að ræða þar sem nánustu aðstandendur bera mesta ábyrgð á
umönnuninni. Gera má ráð fyrir að nánustu aðstandendum nægi
ekki meðferðarsamræður í eitt skipti og að þeir þurfi meiri stuðning
en aðrir nánir aðstandendur. Meðferðin virðist hins vegar gagnast
vel öðrum nánum aðstandendum einstaklinga með heilabilun.
Lykilorð: Heilabilun, fjölskylduhjúkrun, fjölskyldustuðningur,
fjölskylduvirkni.
INNGANGUR
Flestir einstaklingar með heilabilun kjósa að búa heima sem
lengst og það er einnig oftast vilji fjölskyldunnar að annast
sjúklinginn heima eins lengi og kostur er (Teel og Carson,
2003). Umönnunaraðilum langveikra finnst sú ábyrgð sem felst í
umönnuninni vera yfirþyrmandi og að þeir hafi ekki lengur tíma fyrir
sjálfa sig (Purkis o.fl., 2008). Við þær persónuleikabreytingar sem
fylgja sjúkdómnum upplifa aðstandendur einnig missi og ganga
í gegnum sorgarferli samfara umönnuninni. Þetta getur þannig
leitt til lakari lífsgæða og heilsufars hjá þeim (Argimon o.fl., 2004).
Sjúklingar verða, eftir því sem líður á sjúkdómsferlið, sífellt háðari
umönnunaraðilum og dæmi eru um illa meðferð í heimahúsum
þar sem aðstandendur hafa ekki geta staðið undir þeim kröfum
sem umönnunin gerir til þeirra (Health o.fl., 2005). Umönnun
heilabilaðra einstaklinga, sem og annarra langveikra, er ekki
stöðugt ástand. Jafnframt því sem sjúkdómurinn ágerist
þarf fjölskyldan að aðlagast nýjum aðstæðum og takast á
við ný vandamál jafnóðum og þau koma upp. Sífellt þarf að
taka nýjar ákvarðanir um umönnun og meðferð með tilliti til
breytts ástands sjúklingsins.
Heilabilun er verulegt heilbrigðisvandamál sem eykur
sjúkdómsbyrði og kostnað samfélaga, heilbrigðiskerfa
Kristín G. Sigurðardóttir, Heilbrigðisstofnun Austurlands
Erla Kolbrún Svavarsdóttir, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands og Landspítala
FJÖLSKYLDUR EINSTAKLINGA MEÐ HEILABILUN:
ÁVINNINGUR HJÚKRUNARMEÐFERÐAR
ENGLISH SUMMARY
Sigurdardottir, K. G., Svavarsdottir, E. K.
The Icelandic Journal of Nursing (2011), 87 (4), 46-53
FAMILIES OF INDIVIDUALS WITH DEMENTIA:
THE EFFECTIVENESS OF A NURSING
INTERVENTION
Purpose: The purpose of this study was to find out if families
of patients living at home with dementia, benefitted from
receiving therapeutic conversations with a nurse, compared
to families who received traditional care. The intervention
was based on the Calgary family assessment model and
Calgary family intervention model that indicate that illness is
the matter of the whole family and that it affects everyone in
the family. We sought to determine whether family nursing
intervention is giving families of patients with dementia
perceived support and better emotional family function.
Design: This quantitative study was quasi­experimental
and the participants were 25 primary caregivers and 25
other family members of dementia patients living at home.
The intervention was one conversation with a nurse.
Results: Other (than primary caregivers) family members
gained more support from the intervention but primary
caregivers did not. Other family members who´s care
receiver had been diagnosed from one to four years ago
had better family function.
Discussion: There is a difference between primary
caregivers and other family members. Primary caregivers
are responsible for the caring and it can be assumed that
they need more than one conversation and that they need
more support than other family members.
Keywords: Dementia, family nursing, family support, family
function.
Correspondance: stinasig1@gmail.com