Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Blaðsíða 52

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Blaðsíða 52
Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 201148 tengsla við sjúkling og tíma sem liðinn er frá greiningu sjúkdóms. Einnig eru spurningar um tíma sem eytt er í áhugamál, einangrun í umönnunarhlutverkinu, þörf fyrir aðstoð og fengna aðstoð. Ennfremur eru spurningar um þreytu, svefn og hversu sáttur viðkomandi er við að vera umönnunaraðili. Að lokum var spurt um þætti sem varða upplýsingar um sjúkdóminn. Fjölskylduvirkni (ICE­Expressive Family Functioning). Þetta er sautján atriða spurningalisti fyrir sjúklinga og aðstandendur (Erla K. Svavarsdóttir og Eydís K. Sveinbjarnardóttir, 2009a). Hann grundvallast á kenningum um Calgary­fjölskyldumatslíkanið og Calgary­fjölskyldumeðferðarlíkanið og er ætlað að mæla áhrif af Calgary fjölskylduhjúkrun og stuðningi. Listanum er skipt í fjóra flokka: Tjáning tilfinninga, samvinna og lausn vandamála, samskipti og atferli innan fjölskyldunnar. Stuðningur og fræðsla hjúkrunarfræðinga við fjölskyldur (ICE­ Family Perceived Educational, Emotional and Behavioural Support). Hér er um að ræða fjórtán atriða spurningalista fyrir sjúklinga og aðstandendur (Erla K. Svavarsdóttir og Eydís K. Sveinbjarnardóttir, 2009b). Hann grundvallast á sömu kenningum og listinn um fjölskylduvirkni. Þessum lista er ætlað að mæla fræðslu og hugrænan og tilfinningalegan stuðning sem veittur er af hjúkrunarfræðingum. Siðfræði rannsóknarinnar Siðanefnd Landspítala veitti í apríl 2009 leyfi fyrir framkvæmd rannsóknarinnar (28/2009) og tilkynning var send til Persónuverndar (S4322). Einnig fengust leyfi sviðsstjóra hjúkrunar og sviðsstjóra lækninga á öldrunarsviði Landspítala fyrir rannsókninni. Í þessari rannsókn var unnið úr upplýsingum um þátttakendur. Þar sem fólk er viðfangsefni í rannsókn er ekki nóg að taka tillit til þeirra mælikvarða sem tryggja fræðilegan árangur. Einnig þarf að virða þær siðareglur sem standa vörð um siðferðilega hagsmuni þátttakenda (Vilhjálmur Árnason, 1993). Svörin við spurningalistunum voru ekki persónugreinanleg. Í kynningarbréfi sem allir þátttakendur fengu komu fram upplýsingar um tilgang, rannsóknina sjálfa og hvernig þátttakendur voru valdir og af hverju. Þeim var einnig kynnt hvort þeir væru í tilraunahópi eða samanburðarhópi og hvað það þýddi. Þátttakendur veittu allir upplýst samþykki fyrir þátttöku í rannsókninni. Framkvæmd rannsóknarinnar Allir spurningalistarnir voru sendir þátttakendum í samanburðarhópi en þátttakendum í tilraunahópi var boðið að mæta í samræður við rannsakanda á Minnismóttöku á Landakoti. Áður en samræðurnar hófust svöruðu þeir öllum spurningalistunum. Þátttakendur voru beðnir að svara spurningalistunum án samanburðar við aðra þátttakendur. Samræðurnar fóru fram í viðtalsherbergi á Minnismóttökunni og var meðaltími þeirra 77 mínútur. Þær fóru fram í júlí og ágúst 2009. Samræðurnar byggðust á hugmyndafræði Calgary fjölskylduhjúkrunar um stuttar meðferðarsamræður. Þremur vikum eftir að spurningalistunum hafði verið svarað í fyrra skiptið var öllum þátttakendum sendir spurningalistar um fjölskylduvirkni og upplifaðun um stuðning að nýju. Gagnagreining og úrvinnsla Við gagnagreiningu á niðurstöðum var notað tölfræðiforritið SPSS. Lýsandi tölfræði var beitt. Gerð voru eftirfarandi próf til að afla svara við rannsóknarspurningum og til að styðja eða hafna rannsóknartilgátum: • Krosstöflur og ki-kvaðrat próf á bakgrunnsþáttum þátttakenda. • Mann-Whitney U-próf. Meðaltöl tveggja óháðra hópa; nánustu aðstandenda og annarra náinna aðstandenda í tilraunahópi og samanburðarhópi voru borin saman. • Kruskal-Wallis-próf. Meðaltöl þriggja hópa; aðstandenda 0­12 mánuðum eftir greiningu, 1­4 árum eftir greiningu og meira en 4 árum eftir greiningu sjúkdóms. • Lýsandi tölfræði. Samanburður á bakgrunnsþáttum hópa. Unnið var með 95% marktæknimörk. Ekki reyndist unnt að framkvæma t­próf þar sem gögnin voru ekki normaldreifð. Því var notast við Mann­Whitney próf sem er sambærilegt óháðu t­prófi. NIÐURSTÖÐUR Brottfall úr rannsókninni var nokkuð. Af þeim 30 einstaklingum í tilraunahópi sem samþykktu þátttöku tóku 26 (86,6%) þátt í rannsókninni og af 30 einstaklingum í samanburðarhópi sem höfðu samþykkt þátttöku tóku 24 (80%) þátt. Þegar gögnin voru skoðuð kom í ljós að nokkrir þátttakendur höfðu ekki svarað öllum spurningunum og kom því fram meira brottfall. Gögnin voru síðan skoðuð með tilliti til þessa. Nánustu aðstandendur eru þeir sem standa sjúklingi næst og bera mestan þunga og ábyrgð í umönnun hans frá degi til dags. Í þessari rannsókn voru nánustu aðstandendur makar sjúklinga (11), börn þeirra (15) og tengdadóttir (1). Aðrir nánir aðstandendur eru þeir einstaklingar sem nánustu aðstandendur völdu með sér til samræðnanna. Aðrir nánir aðstandendur voru börn sjúklinga (17), tengdadætur (2), tengdasynir (2) og barnabarn (1). Þegar bakgrunnsupplýsingar voru skoðaðar kom helst fram munur milli hópa hjá nánustu aðstandendum annars vegar og hins vegar öðrum nánum aðstandendum. Nánustu aðstandendur voru allir eldri, þar var enginn undir 30 ára en níu einstaklingar voru yfir 70 ára aldri. Aðrir nánir aðstandendur voru allir 20 – 60 ára. Makar fundust eingöngu í hópnum nánustu aðstandendur. Í töflu 1 má sjá samanburð á nánustu aðstandendum og öðrum nánum aðstandendum hvað upplifun þeirra varðar á ýmsum andlegum og líkamlegum heilsufarsþáttum s.s. svefn, þreyta og umönnunarhlutverk, sem og upplifun þeirra af félagslegum stuðningi á borð við áhugamál, læknisheimsóknir og upplýsingar um sjúkdóminn. Niðurstöður sýna að ekki var marktækur munur á nánustu aðstandendum þegar kom að upplifun á stuðningi (tafla 2). Hins vegar var marktækur munur hjá öðrum nánum aðstandendum á upplifun á stuðningi. Ekki var marktækur munur á aðstandendum þegar skoðuð var fjölskylduvirkni eftir markvissa fjölskylduhjúkrunarmeðferð.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.