Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Qupperneq 55

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 2011 51
Ritrýnd fræðigrein
SCIENTIFIC PAPER
sjúklingurinn greindist með heilabilunarsjúkdóm. Ekki kom
fram marktækur munur á upplifun á stuðningi hjá nánustu
aðstandendum eftir tíma sem liðinn var frá greiningu sjúkdóms.
Þetta má skoða í ljósi niðurstaðna rannsóknar Vickrey o.fl.
(2009) þar sem kemur fram að tímalengd umönnunar hafði ekki
áhrif á lífsgæði umönnunaraðila. Þær niðurstöður stangast þó
á við ýmsar aðrar þar sem fram kemur að þungt er að annast
heilabilaða og verður þyngra eftir því sem líður á sjúkdómsferlið
(Berger o.fl., 2005; Spitznagel o.fl. 2006).
Í niðurstöðum kom fram marktækur munur á heildarstuðningi
hjá öðrum nánum aðstandendum í tilraunahópi. Einnig var
marktækur munur á hugrænum stuðningi og tilfinningalegum
stuðningi. Þessar niðurstöður samræmast niðurstöðum
úr rannsóknum Bryndísar Halldórsdóttur (2009) og Auðar
Ragnarsdóttur (2010). Aðrir nánir aðstandendur einstaklinga
með heilabilun virðast því líkjast meira fjölskyldum annarra
sjúklingahópa en nánustu aðstandendur.
Hjá öðrum nánum aðstandendum var marktækur munur á
tilfinningalegum stuðningi eftir meðferð þegar bornir voru saman
þrír hópar; innan við ári frá greiningu sjúkdóms, frá einu til fjórum
árum eftir greiningu og eftir fjögur ár eða meira frá greiningu. Aðrir
nánir aðstandendur upplifðu marktækt meiri tilfinningastuðning,
því lengri tími sem liðinn var frá greiningu sjúkdóms ástvinar
þeirra. Í ljósi þessara niðurstaðna þarf að huga vel að þessum
hópi með tilliti til stuðnings í öllu sjúkdómsferlinu.
Tilfinningalegur stuðningur felur í sér að tilfinningaleg viðbrögð
eru staðfest og viðurkennd, einstaklingum er gefinn kostur á að
segja frá reynslu af veikindum og vakin er athygli á og stuðlað
að fjölskyldustuðningi (Wright og Leahey, 2009). Þetta skilar
sér til fjölskyldunnar í auknum styrk og jákvæðari sýn á þær
aðstæður sem þau eru í.
Fjölskylduvirkni
Ekki kom fram marktækur munur á fjölskylduvirkni hjá
aðstandendum í tilraunahópi í þessari rannsókn. Samspilið
milli fjölskylduvirkni og umönnunar einstaklinga með heilabilun
getur verið flókið. Þegar einhver innan fjölskyldunnar
greinist með langvinnan sjúkdóm sem hefur í för með sér
miklar breytingar fyrir viðkomandi hefur slíkt óneitanlega í
för með sér sterk tilfinningaleg viðbrögð fjölskyldumeðlima.
Fjölskyldumyndin raskast, breytingar verða á hlutverkum og
hegðun einstaklinganna getur breyst. Þessi viðbrögð draga
úr starfhæfni eða virkni fjölskyldunnar. Unnt er að draga
úr afleiðingum þessa og létta á tilfinningu um einangun
og einsemd aðstandenda með því að sýna fram á að slík
viðbrögð séu eðlileg í þeim aðstæðum sem einstaklingarnir eru
í og tengja þau sjúkdómnum. Í meðferðarsamræðum leggur
hjúkrunarfræðingur drög að jákvæðum samskiptum, dregur
fram styrkleika fjölskyldunnar og bendir á leiðir til lausnar.
Það er síðan fjölskyldan sjálf sem vinnur að því að bæta
fjölskylduvirknina. Samræðurnar auka líkur á að breytingar geti
átt sér stað (Wright og Leahey, 2009).
Tafla 2. Upplifun á stuðningi hjá aðstandendum eftir markvissa fjölskylduhjúkrunarmeðferð. Mann Whitney U­próf.
Tilraunahópur Samanburðarhópur
fjöldi (n) Meðaltal (m) fjöldi (n) Meðaltal (m) (p)
Nánustu aðstandendur
Hugrænn stuðningur 13 12,77 9 11,00 0,165
Tilfinningastuðningur 13 17,38 9 14,56 0,324
Heildrænn stuðningur 13 30,15 9 25,56 0,127
Aðrir nánir aðstandendur
Hugrænn stuðningur 11 9,55 9 6,89 0,048*
Tilfinningastuðningur 11 14,00 9 10,00 0,037*
Heildrænn stuðningur 11 23,55 9 16,89 0,032*
* p<0,05
Tafla 3. Upplifun á stuðningi hjá aðstandendum eftir tíma sem liðinn er frá greiningu sjúkdóms. Kruskal­Wallis­próf.
fjöldi (n) <1 ár (m) fjöldi (n) 1 – 4 ár (m) fjöldi (n) >4 ár (m) (p)
Nánustu aðstandendur
Hugrænn stuðningur 5 13,20 12 12,58 5 9,60 0,783
Tilfinningastuðningur 5 16,60 12 16,50 5 15,20 0,968
Heildrænn stuðningur 5 29,80 12 29,08 5 24,80 0,867
Aðrir nánir aðstandendur
Hugrænn stuðningur 5 5,80 11 8,55 4 11,00 0,128
Tilfinningastuðningur 5 9,00 11 12,09 4 16,50 0,032*
Heildrænn stuðningur 5 14,80 11 20,64 4 27,50 0,107
* p<0,05