Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Qupperneq 63

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 2011 59
Ritrýnd fræðigrein
SCIENTIFIC PAPER
aldrei fara í eftirlit vegna stómans. Þetta getur bent til þess að
úrræði og aðgengi að þjónustu fyrir þennan sjúklingahóp sé
ekki nægilega mikið. Hjúkrun stómaþega á Íslandi hefur verið
í höndum fárra stómahjúkrunarfræðinga og að mestu verið
bundin við stuttan tíma eftir aðgerð. Undanfarin ár hefur legutími
á sjúkrahúsum eftir aðgerðir styst og kennsla í umönnun
stóma því að mestu farið fram á heimili stómaþega. Heimili
stómaþegans er ákjósanlegt umhverfi til kennslu og auðveldar
tengslamyndun milli stómaþegans og hjúkrunarfræðingsins.
Eftirlit og samfella í þjónustu við stómaþega er mikilvæg.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu að húðvandamál voru
meiri ef langur tími var liðinn frá aðgerð. Það bendir til
þess að eftirlit þurfi til langs tíma. Hjúkrunarstýrð þverfagleg
göngudeild, þar sem boðið er upp á reglulegt eftirlit og fasta
viðtalstíma, væri kærkomin viðbót við þá heimaþjónustu sem
nú er í boði. Þar gætu stómaþegar leitað með sín vandamál
og fengið viðeigandi meðferð, eftirlit og fræðslu. Með tilkomu
fleiri sérmenntaðra stómahjúkrunarfræðinga mun væntanlega
gefast tækifæri til að efla þjónustu við stómaþega á markvissan
hátt innan sem utan sjúkrahúsa.
ÁLYKTUN OG LOKAORÐ
Húðvandamál eru algeng meðal stómaþega og hafa neikvæð
áhrif á lífsgæði þeirra. Með markvissu mati á húð, fræðslu og
leiðbeiningum um meðferð húðar og val á stómabúnaði geta
hjúkrunarfræðingar stuðlað að heilbrigði húðar og vellíðan
stómaþega.
HEIMILDIR
Colwell, J.C., Goldberg, M., og Carmel, J. (2001). The state of the standard
diversion. Journal of Wound, Ostomy and Continence Nursing, 28 (1),
6­17.
Gooszen, A.W., Geelkerken, R.H., Hermans, J., Lagaay, M.B., og Gooszen,
H.G. (2000). Quality of life with a temporary stoma. Diseases of the
Colon and Rectum, 43 (5), 650­655.
Guðrún Petra Árnadóttir, Hrafnhildur Gunnarsdóttir, Ragnheiður Diljá
Gunnarsdóttir, og Stephanie Gail de Jesus (2008). Að baki hverju svari
liggur skilningur – en hvaða? Þýðing og forprófun á matstækinu Stoma­
QoL. Óbirt B.S. ritgerð í Hjúkrunarfræði: Háskólinn á Akureyri.
Herlufsen, P., Olsen, A.G., Carlsen, B., Nybaek, H., Karlsmark, T.,
Laursen, T. N., og Jemec, G.B.E. (2006). Ostomy skin study: a study
of peristomal skin disorders in patients with permanent stomas. British
Journal of Nursing 15 (16), 854­862.
Jemec, G.B., Martins, L., Claessens, I., Ayello, E.A., Hansen, A.S., Poulsen,
L.H., og Sibbald, R.G. (2011). Assessing peristomal skin changes in
ostomy patients: validation of the ostomy skin tool. British Journal of
Dermatology, 164 (2), 330­335.
Kald, A., Juul, K.N., Hjortsvang, H., og Sjodahl, R.I. (2008). Quality of life
is impaired in patients with peristomal bulging of a sigmoid colostomy.
Scandinavian Journal of Gastroenterology, 43 (5), 627­633.
Karadaq, A., Bulent Mentes, B., Uner, A., Irkörucu, O., Ayaz, A., og Özkan,
S. (2003). Impact of stomatherapy on quality of life in patients with
permanent colostomies or ileostomies. International Journal of Colorectal
Disease, 18, 234­238.
Lyon, C.C., Smith, A.J., Griffiths, C.E.M., og Beck, M.H. (2000). The
spectrum of skin disorders in abdominal stoma patients. British Journal
of Dermatology 143 (6), 1248­1260.
Marquis, P., Marrel, A., og Jambon, B. (2003). Quality of life in patients
with stomas: The Montreux study. Ostomy Wound Management 49 (2),
48­55.
Martins, L., Ayello, E.A., Claessens, I., Hansen, S.A., Poulsen, L.H., Sibbald,
R.G., og Jemec, G.B. (2010). The ostomy skin tool: tracking peristomal
skin changes. British Journal of Nursing 19 (15), 960­964.
Martins, L., Tavernelli, K., og Serrano, J.L.C. (2008). Introducing a
peristomal skin assessment tool: The ostomy skin tool. World Council of
Enterostomal Therapists Journal, 28 (2), 8­13.
Nugent, K.P., Daniels, P., Stewart, B., Patankar, R., og Johnson, C.D.
(1999). Quality of life in stoma patients. Diseases of the Colon and
Rectum, 42 (12), 1569­1574.
Nybaek, H. Knudsen, B.D., Laursen, T.N., Karlsmark, T., og Jemec, G.B.E.
(2010). Quality of life assessment among patients with peristomal skin
disease. European Journal of Gastroenterology and Hepatology, 22 (2),
139­143.
Pieper, B., og Mikols, C. (1996). Predischarge and postdischarge concerns
of persons with an ostomy. Journal of Wound, Ostomy and Continence
Nursing 23, (2), 105­109.
Pittman, J., Rawl, S.M., Schmidt, C.M., Grant, M., Ko, C.Y., Wendel, C., og
Krouse, R.S. (2008). Demographic and clinical factors related to ostomy
complications and quality of life in veterans with an ostomy. Journal of
Wound, Ostomy and Continence Nursing, 35 (1), 70­79.
Prieto, L., Thorsen, H., og Juul, K. (2005). Development and validation of
a quality of life questionnaire for patients with colostomy or ileostomy.
Health and Quality of Life Outcomes, 3, 62­72.
Richbourg, L., Thorpe, J.M., og Rapp, C.G. (2007). Difficulties experienced
by the ostomate after hospital discharge. Journal of Wound, Ostomy and
Continence Nursing, 34 (1), 70­9.
Robertson, I., Leung, E., Hughes, D., Spiers, M., Donnelly, L., Mackenzie,
I., og Macdonald, A. (2005). Prospective analysis of stoma­related
complications. Colorectal Disease, 7, 279­285.
Rolstad, B.S., og Erwin­Toth, P.L. (2004). Perstomal skin complications:
Prevention and management. Ostomy Wound Management, 50 (9),
68­77.
Salvadalena, G. (2008). Incidence of Complications of the stoma and
peristomal skin among individuals with colostomy, ileostomy and
urostomy. A systematic review. Journal of Wound, Ostomy and
Continence Nursing, 35 (6), 596­607.