Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2011, Síða 10

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 87. árg. 20116
Helga Jónsdóttir, Þorbjörg Sóley Ingadóttir, Bryndís S. Halldórsdóttir og Guðrún Halldórsdóttir, helgaj@hi.is
EFTIRTEKTARVERÐUR ÁRANGUR AF HJÚKRUNARÞJÓNUSTU
FYRIR LANGVEIKA LUNGNASJÚKLINGA
Hjúkrun er árangursrík og skilvirk þegar hjúkrunarfræðingar starfa náið með
sjúklingum og fjölskyldum þeirra. Hér er sýnt fram á markverðan árangur af
hjúkrunarþjónustu fyrir lungnasjúklinga og ætti greinin að nýtast þeim vel sem
hafa hug á að efla slíka þjónustu, einkum fyrir langveikt fólk og fjölskyldur þeirra.
Höfundar greinarinnar ásamt öðrum hjúkrunarfræðingum á göngudeild fyrir lungnasjúklinga í Fossvogi.
Frá vinstri Stella Hrafnkelsdóttir, Guðrún Halldórsdóttir, Bryndís S. Halldórsdóttir, Helga Jónsdóttir,
Þorbjörg Sóley Ingadóttir, Ingibjörg K. Stefánsdóttir og Rósa Karlsdóttir.
Þarfir fólks með langvinna sjúkdóma og
fjölskyldna þeirra ættu að vera megin­
viðfangsefni vestrænnar heilbrigðis­
þjónustu. Hins vegar er það viðurkennd
staðreynd að það fyrir komulag, sem
ríkt hefur þar sem bráð veikindi eru
meginviðfangsefni, gerir það einungis
að takmörkuðu leyti. Þessi staðreynd
ásamt auknum kröfum um hag­
kvæmni kallar á að farnar séu nýjar
leiðir í heilbrigðisþjónustunni. Einkum
þarf að beina athyglinni að þörfum
þeirra einstaklinga, sem hafa flókna og
erfiða sjúkdóma, og fjölskyldum þeirra.
Byggja þarf upp fjölþætta, samfellda
og þverfaglega heilbrigðisþjónustu.
Fjölskyldur fólks með langvinna sjúkdóma
bera hitann og þungann af meðferð
og afleiðingum sjúkdómanna frá degi til
dags og því þarf heilbrigðisþjónustan að
miða að því að efla sjálfsbjörg og lífsgæði
þeirra. Á Íslandi hefur orðið bið á að
hrinda þessari hugsun í framkvæmd þó
nú sé að verða á því breyting.
Langvinnir lungnasjúkdómar eru ört
vaxandi heilsufarsvandamál á alþjóðavísu.
Því er spáð að langvinn lungnateppa
(LLT) verði þriðja algengasta dánarorsök
í heiminum árið 2020 og hefur þá færst
fram um þrjú sæti í samanburði við árið
1990 (Rabe o.fl., 2007). Alvarleiki LLT
er oft vanmetinn (Pauwels og Rabe,
2004) auk þess sem LLT er vangreint
heilsufarsvandamál. Það kom skýrt fram
í íslenskri faraldursfræðilegri rannsókn
sem sýndi að einungis 8,3% þeirra sem
uppfylltu skilmerki um sjúkdóminn vissu
um tilvist hans (Bryndís Benediktsdóttir
o.fl., 2007). Tíðni endurinnlagna fólks
með LLT á sjúkrahús er um 60% miðað
við eitt ár (Gudmundsson o.fl., 2005).
Alvarleg versnun, einkum ef hún leiðir til
innlagnar á sjúkrahús, er sterk vísbending
um að fólk með LLT eigi ekki langt eftir
ólifað (Vestbo, 2004). Fjölskyldur fólks
með LLT hafa fengið óverulega athygli
í rannsóknum og heilbrigðisþjónustu en
ljóst er að vandi þeirra er ærinn (Bryndís
S. Halldórsdóttir, 2009; Ingadottir og
Jonsdottir, 2006a; Jonsdottir, 2007).
Samráð við sjúklinga með
langvinna lungnasjúkdóma og
fjölskyldur þeirra
Hjúkrunarþjónustu, sem tekur mið af
eðli heilsu farsvanda fólks með langvinna
lungna sjúkdóma og fjölskyldna þeirra,
var komið á fót á göngudeild A­3 á Land­
spítalanum árið 2005. Meginmarkmið
þjónustunnar eru að viðhalda og auka
lífsgæði og draga úr eða koma í veg fyrir
að sjúklingum versni og þar með einnig
að þá þurfi að leggja inn á sjúkrahús,
auk þess að tryggja greitt aðgengi
að viðeigandi heilbrigðisþjónustu.
Samhliða hefur verið lögð áhersla á
að göngudeildin sé öflugur vettvangur
fyrir kennslu hjúkrunarfræðinema í grunn­
og framhaldsnámi. Upphaf þessarar
þjónustu má finna í greinargerð þar sem
gerð var grein fyrir drögum að fræðilegum
ramma til að leiðbeina um áherslur í
hjúkruninni (Helga Jónsdóttir, Guðrún