Þjóðmál - 01.03.2014, Síða 58

Þjóðmál voR 2014 57
Tónskóli þjóðkirkjunnar . Skál holts staður
og Skálholtsskóli eru sömu leiðis sjálf stæðar
stofnanir . Úrs kurðar nefnd og áfrýjunar ­
nefnd voru settar á laggirnar með þjóð­
kirkju l ögunum 1998 . Hlutverk úr skurðar­
nefndar er að skera úr ágreiningi á „kirkju­
legum vettvangi“ eða þegar „starfs maður er
borinn sökum um siðferðis­ eða agabrot“ .
Skjóta má niðurstöðu úr skurðar nefndar til
áfrýjunarnefndar . Fleira mætti nefna, t .d .
leikmannastefnu og prestastefnu, en um það
er einnig mælt í þjóðkirkjulögum . Ráðherra
gegnir tilteknu lögbundnu hlutverki
í starfsemi þjóðkirkjunnar . Ráðherra
fer þannig með eftirlitsskyldu gagnvart
þjóðkirkjunni, á rétt til setu á kirkjuþingi
með málfrelsi og tillögurétt, setur reglugerð
um Jöfnunarsjóð sókna og hefur margvísleg
afskipti af starfsemi kirkjugarða, m .a .
með skyldu til setningar reglugerða um
fjárstuðning garða við útfararkirkjur og um
kirkjugarðasjóð .
III . Greining
Eins og rakið hefur verið er þjóðkirkjan flókin að uppbyggingu og sett saman af
ólíkum skipulagsheildum og margvíslegum
stjórnvöldum . Um þetta gilda mismunandi
reglur og ólíkar forsendur . Helstu atriði, sem
til athugunar geta komið við skilgreiningu
á sambandi ríkis og kirkju og mati á eðli
þjóð kirkjunnar, eru löggjöf um hana, fjár­
mál hennar og stjórnsýsla . Löggjöf, hvort
heldur er stjórnarskipunarlög eða sett lög
frá löggjafarvaldinu, veitir mikilvæga sýn á
eðli og stöðu þjóðkirkjunnar og samband
ríkis og kirkju . Greina má löggjöf á sviði
trúmála í nokkra flokka:

a) Löggjöf sem tekur almennt til trúar og allra
trú- og lífsskoðunarfélaga.
Í íslenskri löggjöf er að finna laga bálka
sem fjalla almennt um trú, trúf élög og
lífsskoðunarfélög . Í 63 . gr . stjórnarskrár
lýðveldisins Íslands nr . 33/1944 segir að
allir skuli eiga rétt á að stofna trúfélög og
iðka trú sína í samræmi við sann færingu
sína . Í 64 . gr . er kveðið á um að trúarbrögð
manns skuli ekki leiða til þess að borgaraleg
og þjóðleg réttindi hans séu skert eða hann
missi þau . Jafnframt að öllum sé frjálst
að standa utan trúfélaga og að engum sé
skylt að inna af hendi persónuleg gjöld til
trúfélags sem hann á ekki aðild að . Í 65 .
gr . er kveðið á um að allir skuli vera jafnir
fyrir lögum og njóta mannréttinda án
tillits til m .a . trúarbragða, skoðana o .fl . Í
lögum um sóknargjöld o .fl . nr . 91/1987
er fjallað um persónuleg félagsgjöld gjald­
skyldra, skráðra félagsmanna trú­ og
lífsskoðunarfélaga, þ .e . til þjóðkirkjunnar,
Þ jóðkirkjan er flókin að upp­byggingu og sett saman af
ólíkum skipulagsheildum og
margvíslegum stjórnvöldum . Um
þetta gilda mismunandi reglur og
ólíkar forsendur . Helstu atriði,
sem til athugunar geta komið
við skilgreiningu á sambandi
ríkis og kirkju og mati á eðli
þjóð kirkjunnar, eru löggjöf
um hana, fjármál hennar og
stjórnsýsla . Löggjöf, hvort heldur
er stjórnarskipunarlög eða sett
lög frá löggjafarvaldinu, veitir
mikilvæga sýn á eðli og stöðu
þjóðkirkjunnar og samband ríkis
og kirkju .