Gerðir kirkjuþings - 01.01.2012, Síða 6

6 7
ákvörðun hverjir eigi að hafa kosningarétt á vettvangi þjóðkirkjunnar. Við setningu
kirkjuþings 2009 setti ég fyrst fram þá skoðun að allt þjóðkirkjufólk – en ekki aðeins
trúnaðarmenn í sóknarnefndum – ætti að njóta kosningaréttar til kirkjuþings sem fer
með æðsta vald í málefnum þjóðkirkjunnar. Til þess hníga svo veigamikil rök að mínum
dómi að sams konar tilhögun gildi um biskupskjör - eða að minnsta kosti að allir
þeir, sem með einum eða öðrum hætti koma að kirkjulegu starfi, njóti kosningaréttar.
Þjóðkirkjan er stærsta fjöldahreyfing á landinu og það skiptir margfalt fleiri en þá, sem
nú eru á kjörskrá kirkjunnar, miklu máli hverjir véla þar um ábyrgð og áhrifamátt. Ég
hef áréttað þessi sjónarmið á kirkjuþingum bæði 2010 og 2011, þar á meðal með þessum
orðum: „Ef þjóðkirkjan vill vera þjóðkirkja í lífrænum tengslum við fólkið í landinu
verður hún að leita til grasrótar sinnar en ekki upphefja sjálfa sig sem óumbreytanlega
stofnun í guðfræðilegum skilningi. Við verðum að kalla miklu fleira fólk til ábyrgðar og
ákvarðanatöku í kirkjunni, meðal annars með gerbreytingu á öllu fyrirkomulagi kosninga
innan kirkjunnar, bæði biskupskosninga og kosninga til kirkjuþings.“ Ég get ekki sagt
að þessi málflutningur minn hafi vakið mikla athygli eða hlotið góðar undirtektir á
kirkjulegum vettvangi. Í aðdraganda þeirra biskupskosninga, sem nú standa fyrir dyrum,
hefur þó aðeins örlað á þessum sjónarmiðum. Það er vissulega fagnaðarefni – og dropinn
holar steininn.
Virðulega kirkjuþing.
Nú eru átakatímar í þjóðkirkjunni. Fyrir dyrum standa margvíslegar breytingar á skipulagi
og stjórnarframkvæmd, meðal annars í frumvarpi að nýjum þjóðkirkjulögum sem nú
er til umræðu og kynningar á vettvangi kirkjunnar. Kirkjan er þar að kalla eftir meiri
sjálfsákvörðunarrétti og samfara því að sjálfsögðu meiri ábyrgð, ekki síst kirkjuþings.
Þjóðkirkjan hefur orðið fyrir þeirri ágjöf að traust til hennar hefur beðið nokkurn hnekki.
Það er brýnasta verkefni kirkjunnar um þessar mundir að endurheimta traust og trúnað
og ná til þeirra sem af einhverjum ástæðum hafa ekki talið sig lengur eiga samleið með
þjóðkirkjunni. Þetta gerist ekki í einni hendingu og ekki með því einu að kjósa nýja
biskupa. Hér verður allt kirkjunnar fólk að leggjast á eitt, ekki síst kirkjuþing, sem verður á
hverjum tíma að leita allra leiða til að styrkja ásýnd og stöðu þjóðkirkjunnar í samfélaginu,
trúverðugleika hennar og heilindi.
Á þeim umbrotatímum, sem framundan eru, verða allir að leggja sitt af mörkum til að
efla einingu og samheldni kirkjunnar manna. Ég hef sagt það fullum fetum að skortur á
samstöðu og skilningi, á hollustu og umburðarlyndi innan kirkjunnar eigi drjúga sök á því
að traust á þjóðkirkjunni hafi farið þverrandi. Ég hef sagt að við ættum að verða við áskorun
séra Matthíasar Jochumssonar og senda „út á sextugt djúp sundurlyndisfjandann!” Sumir
hafa kosið að túlka þessa hvatningu mína sem tilburði til þöggunar, viðleitni til að drepa í
dróma lífræn skoðanaskipti og gagnrýni á það sem betur megi fara í kirkjunni. Ég læt mér
það í léttu rúmi liggja en ekkert er þó fjær sanni.
Mér er ljóst að þær tillögur sem fram koma í frumvarpi til nýrra þjóðkirkjulaga þess efnis
að biskupar og prestar verði ekki lengur embættismenn ríkisins heldur embættismenn
þjóðkirkjunnar hafa mætt mikilli andstöðu af hálfu mjög margra í hópi hinna vígðu þjóna