Morgunblaðið - 18.01.2018, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. JANÚAR 2018
5.290.000 kr.1.450.000 kr.
Kia Sorento LuxuryKia Ceed LX
2.590.000 kr.3.490.000 kr.
Kia Ceed LX SWKia Sportage EX
1.290.000 kr.3.390.000 kr. 3.490.000 kr.2.280.000 kr.
Kia Picanto LXKia Carens LuxuryKia Rio LX
Notaðir
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Notaðir bílar
Allt að 6 ára ábyrgð fylgir
NOTAÐIR BÍLAR
www.notadir.is
Kletthálsi 2
110 Reykjavík
590 2160
Opnunartímar:
Virka daga 10–18
Laugardaga 12–16
*
Raðnúmer: 992888 Raðnúmer: 992730 Raðnúmer: 992798 Raðnúmer: 992711
Raðnúmer: 992804 Raðnúmer: 992840 Raðnúmer: 992910 Raðnúmer: 321209
Notaðir
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Notaðir
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Notaðir
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Árgerð 2012, ekinn 93 þús. km,
dísil, 1.396 cc, 90 hö, beinskiptur,
framhjóladrifinn.
Árgerð 2016, ekinn 25 þús. km,
dísil, 1.685 cc, 116 hö, beinskiptur,
framhjóladrifinn.
Árgerð 2015, ekinn 50 þús. km,
dísil, 2.199 cc, 200 hö, sjálfskiptur,
fjórhjóladrifinn.
Árgerð 2016, ekinn 17 þús. km,
bensín, 998 cc, 100 hö, beinskiptur,
framhjóladrifinn.
Árgerð 2017, ekinn 13 þús. km,
dísil, 1.396 cc, 90 hö, beinskiptur,
framhjóladrifinn.
Árgerð 2016, ekinn 31 þús. km,
dísil, 1.685 cc, 142 hö, sjálfskiptur,
framhjóladrifinn, 7 manna.
Árgerð 2014, ekinn 31 þús. km,
bensín, 998 cc, 69 hö, beinskiptur,
framhjóladrifinn
Ábyrgð er í 7 ár frá skráningardegi bifreiðar. Forsendur ábyrgðar eru reglulegt þjónustueftirlit
sem kaupandi ber kostnað af. Lestu meira um ábyrgðina á kia.com/abyrgd
Birt með fyrirvara á verðbreytingum, innslátarvillum og myndavíxli.
*
Notaðir
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Notaðir
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Kia Stonic Luxury
Árgerð 2017, ekinn 1 þús. km,
bensín, 998 cc, 120 hö, beinskiptur,
framhjóladrifinn.
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Notaðir
ÁR
EFTIR AF
ÁBYRGÐ
Notaðir
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Nýtt lyf við athyglisbresti með of-
virkni (ADHD) í börnum hefur gefið
góða raun. Niðurstaða úr klínískri
rannsókn á lyfinu var að koma út í
Nature Communications en hún
byggist á uppfinningu sem Hákon
Hákonarson læknir og forstöðumað-
ur erfðarann-
sóknastöðvar
barnaspítalans við
háskólasjúkrahús-
ið í Fíladelfíu í
Bandaríkjunum
birti ásamt fleirum
í Nature Genetics
árið 2011.
„Við gerðum
rannsóknir á börn-
um með ADHD og fundum út að hjá
um 25% þeirra er stökkbreyting í
einu eða fleiri genum sem tilheyra
ákveðnu genaneti í miðtaugakerfinu
sem leiðir til þess að starfsemi glú-
tamín taugaboðleiðakerfisins í heil-
anum er skert sem veldur því að þau
eru með athyglisbrest og ofvirkni,“
segir Hákon. „Ég fór í framhaldinu
að leita að lyfi sem virkaði á þetta og
fann þá eitt hjá fyrirtæki í Japan sem
örvaði þetta boðleiðakerfi í heilanum.
Þeir höfðu þróað lyf fyrir meira en
tuttugu árum fyrir alzheimersjúk-
linga. Þeir höfðu ekki upplýsingar
um hvaða sjúklinga ætti að prófa á
þessum tíma og ekki nægilega marg-
ir einstaklingar svöruðu lyfinu í próf-
unum og því var það lagt á hilluna.
Þeir seldu mér afnot af lyfinu og ég
fékk hjá þeim allar rannsóknaupp-
lýsingar sem þeir áttu um sínar lyfja-
prófanir. Prófanir á dýrum höfðu
sýnt að þau sýndu miklu meiri hæfni
til að leysa ákveðin verkefni ef þau
voru á lyfinu. Ameríska lyfjaeftirlitið
samþykkti umsóknina sem ég lagði
inn með Japönsku gögnunum og við
fengu leyfi til að gera rannsókn með
þrjátíu sjúklingum á gagnsemi þess.“
Þrjátíu börn undir 18 ára aldri með
ADHD og genastökkbreytinguna
tóku þátt í rannsókninni. Í byrjun
fengu þau lyfleysu í viku og svo lyfið
sjálft í stigvaxandi skömmtum í
nokkrar vikur. „Við sáum strax
merki um að krakkarnir svöruðu lyf-
inu á stöðluðum skölum sem mældu
athyglisbrest, ofvirkni, kvíða, þung-
lyndi og almenna líðan barnsins. Yfir
80% barnanna höfðu mjög mikla
svörun, þau hreinlega umbreyttust.
Kennarar þeirra vissu ekki af lyfja-
rannsókninni og það komu póstar frá
þeim um að börnin væru með betri
athygli og samskipti og tjáning hefðu
breyst mjög til batnaðar. Niðurstað-
an er því sú að krakkar með þessa
gengabreytingu svöruðu lyfinu vel.“
Mikill breytileiki í ADHD
Hákon segist ekki hafa búist við
svona góðum niðurstöðum og að
áhugi á lyfinu sé mjög mikill. Lyfið
þoldist líka vel og aukaverkanir
mældust engar umfram lyfleysuna.
„Þetta er nýr flokkur af lyfi sem hef-
ur ekki sömu aukaverkanir og rítal-
ínlyf sem eru gefin við ADHD í dag.
Rítalín lyfin hægja á börnunum svo
ofvirknin minnkar en það er oft heil-
mikil vanlíðan af þeim. Þetta er ekki
rítalínlyf og virkar mögulega aðeins á
þá einstaklinga sem eru með þessar
genastökkbreytingar, en þar sem
ADHD er mjög algengt þá er 25%
stór hópur af börnum. Við erum búin
að finna tengsl á milli þessarar sömu
stökkbreytingar, einhverfu, kvíða,
depurðar, lystarstols og geðklofa
þannig að lyfið hefur möguleika á að
geta orðið meðferð við fjölda mis-
munandi sjúkdóma sem allir eiga það
sameiginlegt að vera með stökk-
breytingar í genum tengdum gútam-
ín taugaboðefninu í heilanum.“
Hákon segir ameríska lyfjaeftirlit-
ið spennt fyrir þessari rannsókn.
„Þetta er eiginlega fyrsta lyfið í
flokki taugasjúkdóma sem eru með
svona persónulega greiningu og
meðferð, það að finna ákveðna erfða-
breytingu og hafa lyf fyrir þá sem
hafa hana. Það er mikill breytileiki í
ADHD; það eru mörg gen í þessum
boðleiðum og ef það vantar eitt eru
það tilviljunarkennd mistök sem áttu
sér stað þegar fóstrið var að þrosk-
ast. Það er líffræðileg skýring á und-
irliggjandi vandamálum þessara
barna og hér kemur lyf sem getur
leiðrétt afleiðingarnar af þessum
stökkbreytingum.“
Áframhaldandi þróun
Lyfið hefur verið keypt af fyrir-
tæki sem ætlar að þróa það áfram og
er þegar farið af stað með mun
stærri rannsókn á því og er niður-
staðna að vænta nú í sumar. Þá verð-
ur lyfið líka prófað á þeim sem eru
með ADHD en ekki umrædda gena-
breytingu. Hákon segir að það geti
vel virkað á þá en kannski ekki jafn
mikið og á þá sem hafa stökkbreyt-
inguna. Um tvö til þrjú ár eru í að lyf-
ið gæti komið á markað.
Hákon er bjartsýnn á að leyfi fáist
fyrir lyfinu því öryggismörkin eru
það góð og virknin sterk. Hann tekur
áfram þátt í rannsókn lyfsins. „Ég er
yfirráðgjafi hjá fyrirtækinu og
hjálpa til með þróun lyfsins og
hvernig nýja rannsóknin er byggð
upp með tilliti til genastökkbreyting-
anna.“
Nýtt lyf við ADHD lofar góðu
 Virkar vel á börn með ákveðna stökkbreytingu í genum í miðtaugakerfi sem veldur ADHD  Hákon
Hákonarson læknir hafði uppi á lyfinu í Japan  Yfir 80% svörun í fyrstu rannsókn  Rannsakað frekar
Morgunblaðið/Eggert
Unglingar Þrjátíu börn undir 18 ára aldri með ADHD og genastökkbreytinguna tóku þátt í rannsókninni á lyfinu. Hákon
Hákonarson