Morgunblaðið - 18.01.2018, Blaðsíða 78

78 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. JANÚAR 2018
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Fyrr í mánuðinum voru fjörutíu ár
síðan 27 myndlistarmenn stofnuðu
Nýlistasafnið. Í dag er það enn í um-
sjón fjölmenns hóps listamanna sem
nú eru yfir 330 talsins og kjósa þeir
ár hvert fulltrúa í stjórn safnsins úr
sínum röðum.
Nýlistasafnið er eitt elsta safn og
sýningarrými
sem rekið er af
listamönnum í
Evrópu og eitt
merkasta
samtímalistasafn
landsins. Þor-
gerður Ólafs-
dóttir, formaður
stjórnar Nýló,
segir það sjálfs-
eignarstofnun
sem ekki sé rekin í hagnaðarskyni
heldur í þágu framþróunar mynd-
listarinnar.
Tilvera Nýlistasafnsins hefur þó
oft verið ótrygg sökum lítilla fjár-
ráða, þrátt fyrir mikilvægt sýning-
arhaldið og merka safneign, og hef-
ur stofnunin til að mynda flutt
nokkrum sinnum síðasta áratug. En
nú hefur safnið verið starfrækt í nær
ár í hinu fallega Marshall-húsi við
Reykjavíkurhöfn, í sambýli við
Kling & bang og Stúdíó Ólafs Elías-
sonar. Þorgerður segir afmælissýn-
ingu verða opnaða í júníbyrjun og
var opið fyrir umsóknir fyrir hana
inn í liðna viku. „Það bárust hvorki
fleiri né færri en eitt hundrað um-
sóknir, frá ungum íslenskum
myndlistarmönnum en líka all-
nokkrum erlendum,“ segir hún.
„Sýningin mun síðan standa í tíu vik-
ur með lifandi dagskrá og lýkur á
menningarnótt með gjörningi
skosku myndlistarkonunnar Önnu
McCarthy.“
Þorgerður segir að það muni
kenna ýmissa grasa á þessari af-
mælissýningu, enda tilefnið gott, nú
þegar „Nýló er orðið miðaldra og
hefur fyrir löngu fest sig í sessi sem
mikilvæg myndlistarstofnun, en er
samt enn svo mikill unglingur og
neitar að gangast við öllum þeim for-
merkjum sem einkenna þannig
stofnanabákn sem hefur fest sig í
sessi. Við höfum vítt og breitt
ábyrgðarsvið; veitum ungum lista-
mönnum brautargengi, eigum að
vera gluggi að samtímalist í hinum
stóra heimi, sýnum íslenska lista-
menn jafnt á við erlenda, og setjum
líka upp yfirlitssýningar listamanna
sem hafa starfað í fjölda ára“, segir
hún.
„Sýningarárið hjá okkur ber keim
af því. Nú á föstudaginn verður opn-
uð hjá okkur sýning tveggja ungra
myndlistarmanna, Katrínar Agnes-
ar Klar og Lukas Kindermanns, og
er það fyrsta stóra sýningin þeirra í
Reykjavík. Þau starfa saman í
München ásamt því að vera reglu-
lega hér á landi. Þá verður einkasýn-
ing Rögnu Róbertsdóttur opnuð í
mars og um leið kemur út bók um
verk hennar og feril.“
Starfsemi Nýlistasafnsins er
styrkt árlega af ríki og borg auk vel-
unnarahóps safnsins. Þorgerður
segir langlífi starfseminnar hins
vegar fyrst og fremst tryggt af sjálf-
boðavinnu stjórnarliða, félagsmanna
og listamanna sem tengjast safninu.
Mikið hefur gengið á
Þorgerður segir því ekki bara
fagnað núna að Nýló sé fertugt held-
ur líka þeirri staðreynd að þetta sé
með vissu eitt elsta listamannarekna
sýningarrými í Evrópu, og líka eldra
en önnur sambærileg í Bandaríkj-
unum.
„Í raun vitum við ekki um aðrar
myndlistarstofnanir sem hafa verið
reknar sjálfstætt sem sjálfseignar-
stofnanir svo lengi. Í hinni mjög svo
viðburðaríku ævi Nýló hefur margt
gengið á en eftir 40 ár er starfsemin
enn í fullu fjöri, nýkomin í nýtt hús-
næði og framtíðin björt.“ Þess má
geta að safneignin er varðveitt í hús-
næði sem safnið hefur í Efra-
Breiðholti og þar er einnig skrán-
ingar- og rannsóknaraðstaða.
Þorgerður segir að Ísland, og þá
ekki síst Reykjavíkurborg, sé þekkt
erlendis fyrir listamannarekna
starfsemi og „sjálfstæð sýning-
arrými sem spretta upp iðulega í
umsjón listamanna og ná að starfa í
um það bil tvö ár, svo tekur annað
við. Þess vegna hefur Nýló líka lifað
svona lengi, því hér hefur reglulega
verið skipt um stjórn og safnið er
reglulega í umsjá nýrra aðila – en þó
og sem betur fer með fasta starfs-
menn sem starfa aðeins lengur“.
Útgáfa um listamannarými
Fyrir áratug, í tilefni af þrjátíu
ára afmæli Nýló, stóð þáverandi
stjórn í miklu skrásetningarátaki.
„Þá fengu aðstandendur safnsins
alla safneignina í hendur og gert var
ráð fyrir að í henni væru um 800
verk – en þau reyndust rúmlega
2.000!“ segir Þorgerður. „Og svo
margt hefur verið gert síðan þá.
Safnið hefur flutt þrisvar, fengið Ís-
lensku safnaverðlaunin, og nú þegar
við vitum nákvæmlega hvað við eig-
um vitum við líka hvað við eigum
ekki, það styrkir söfnunarstefnuna.
Nú höfum við verið í tíu mánuði
hér í Marshall-húsinu og erum nokk-
uð jákvæð um áframhaldandi veru
okkar hér, sérstaklega ef ríkið fer í
meira samstarf með okkur, þá gefst
meiri tími í skipulag sýninga og ann-
arra verkefna.
Eitt sem við viljum gjarnan ljúka
á þessu ári er útgáfa um listamanna-
rekin rými í Reykjavík en þar er
rakin saga þeirra frá 1965, þegar
Gallerí SÚM var opnað – og hún
nær í raun enn lengra aftur, að opn-
un Listasafns Einars Jónssonar árið
1923. Þetta er mjög góð samantekt
sem sýnir að myndlistarsenan hefur
að mestu verið í umsjón listamann-
anna sjálfra. Þeir hafa mótað sög-
una, búið til rýmin þar sem listin er
sýnd og reka þau áfram af þraut-
seigju, dugnaði og hugsjónum.
Listamennirnir hafa ákveðna sýn og
það er ofboðslega dýrmætur eigin-
Starfsemin enn í fullu
fjöri og framtíðin björt
 Haldið er upp á 40 ára afmæli Nýlistasafnsins í ár
Morgunblaðið/Einar Falur
Sögulegt Fótunum var komið undir Nýlistasafnið á þeim 22 árum sem það
var til húsa á Vatnsstíg 3b og voru settar upp margar sögulegar sýningar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Höfuðstöðvarnar Frá Rolling Line, opnunarsýningu Nýlistasafnsins í Mar-
shall-húsinu, með verkum Ólafs Lárussonar. Ólíkar sýningar verða á árinu.
Þorgerður
Ólafsdóttir
Ljósmynd/Nýlistasafnið
Heimildasafnið Í Nýlistasafninu er
einstakt safn heimilda um lista-
mannarekin rými og gjörninga.
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Þetta er búið að vera alveg ótrúlegt
ævintýri. Ég hef lært mjög mikið á
því að leika svona stóra persónu og
fara allan tilfinningaskalann á hverri
sýningu. Það hefur þroskað mig sem
listamann og leikkonu,“ segir Katrín
Halldóra Sigurðardóttir sem túlkað
hefur söngkonuna Elly í samnefndri
sýningu á fjölum Borgarleikhússins
síðustu mánuðum við miklar vinsæld-
ir, sem ekkert lát virðist vera á.
Elly var frumsýnd á Nýja sviði
Borgarleikhússins 18. mars 2017 og
sýnd þar fyrir fullu húsi alls 54 sinn-
um þar til leikhúsið fór í sumarfrí. Í
haust var sýningin flutt yfir á Stóra
sviðið og hefur nú þegar verið sýnd
þar 57 sinnum. Frá mars þarf Elly
tímabundið að víkja fyrir söng-
leiknum Rocky Horror sem frum-
sýndur verður 16. mars, en Elly snýr
aftur á Stóra sviðið 7. september.
Þegar Elly fer í leyfi verður búið að
sýna verkið 81 sinnum á Stóra svið-
inu. Á næstu vikum eru fyrirhugaðar
24 sýningar og er þegar uppselt á
þær allar. Samkvæmt upplýsingum
frá Borgarleikhúsinu styttist í að
50.000. leikhúsgesturinn á Elly mæti í
hús. Á Nýja sviðinu sáu 13.800 gestir
sýninguna og 31.350 gestir hafa þeg-
ar séð hana á Stóra sviðinu, en alls ná
tæplega 60 þúsund áhorfendur að sjá
uppfærsluna fyrir sýningarhlé.
Elly verður alltaf með mér
Aðspurð segist Katrín ekki hafa átt
von á þeim gríðargóðu viðtökum sem
sýningin hefur hlotið. „En það er
greinilegt að sýningin snertir við fólki
og Elly á stórt pláss í hjörtum
flestra.“
Hver er galdurinn í því að halda
neistanum og ferskleikanum í sýn-
ingu sem leikin hefur verið jafnoft?
„Þetta er stór áskorun. Galdurinn í
endurtekningunni felst í því að gera
sýninguna alltaf einstaka fyrir áhorf-
endur sem eru að koma í fyrsta skipti,
því margir eru að koma í fyrsta skipt-
ið þó sumir séu að koma í þriðja og
fjórða sinn,“ segir Katrín og tekur
fram að sýningin hafi með tímanum
breyst. „Hún hefur þróast og er orðin
marglitari og betri fyrir vikið. Það
hefur nánast verið eins og master-
klass í leiklist fyrir mig að fá að sýna
þessa sýningu svona oft, sem er frá-
bært. Það er svo gaman að segja
„Alveg ótrú-
legt ævintýri“
 Elly snýr aftur á svið í september