Saga - 2006, Blaðsíða 56

flri›j ung ur allra at kvæ› is bærra manna a› hafa sótt al menn an fund
flar sem greidd voru at kvæ›i um leyf is veit ingu.17 Ríf lega ára tug
sí› ar sam flykkti Al flingi n‡ lög um versl un og veit ingu áfengra
drykkja flar sem gjöld fyr ir leyf i› voru hækk u› mjög og jafn framt
skil i› á milli versl un ar og veit inga. Kjós end ur höf›u sem fyrr íhlut -
un ar rétt um leyf is veit ingu.18
Und ir lok nítj ándu ald ar var far i› a› halda sér staka fling mála -
fundi flar sem rædd voru kom andi fling mál og oft lag› ar lín ur um
af stö›u kjós enda í mik il væg ustu mál un um. fiing menn bo› u›u til
fund anna, hver í sínu kjör dæmi. Fund irn ir ná›u fljótt vin sæld um
kjós enda. fiannig sag›i Gu› mund ur Björns son í um ræ› um á Al -
flingi ári› 1909 a› flá um vor i› hafi ver i› 50 fling mála fund ir.19 fieir
vir› ast hafa ver i› haldn ir í kjör dæm un um 25 og yf ir leitt fleiri en
einn í hverju fleirra. Gunn ar Karls son dreg ur flá álykt un af rann -
sókn sinni á um fangi fling mála funda „a› rétt fyr ir alda mót in 1900
hafi um fimmt ung ur til fjór› ung ur kosn inga bærra manna ver i› far -
inn a› taka flátt í póli tísku funda starfi, a› minnsta kosti ann a›
hvert ár, fleg ar Al flingi var hald i›“.20
Í byrj un tutt ug ustu ald ar höf›u ver i› stofn u› hund ru› fé laga í
land inu og má flar nefna bún a› ar fé lög, fram fara fé lög, versl un ar -
félög, bind ind is fé lög, kven fé lög og ung menna fé lög. Sum fleirra
voru mjög fjöl menn og einna fjöl menn ust og áhrifa rík ust voru
bind ind is fé lög in, sem alda móta ár i› 1900 töldu 4000 me› limi.21 A›
mati Gunn ars Karls son ar og Braga Gu› munds son ar var fjöl breytni
og virkni fé laga slík á fless um tíma a› „alls sta› ar var fólk a› verki
a› hafa áhrif á um hverfi sitt me› l‡› ræ› is leg um a› fer› um“.22
At hygl is vert er a› kon ur, sem fengu ekki tak mark a› an kosn -
inga rétt fyrr en 1915, tóku marg ar virk an flátt í fljó› líf inu me› beina
flátt töku og l‡› ræ›i a› lei› ar ljósi. Sig rí› ur Th. Er lends dótt ir l‡s ir
starfi kvenna me› al ann ars flannig:
Ís lensk ar kon ur fóru tvær lei› ir í til raun um sín um til a› láta a›
sér kve›a í flró un sam fé lags ins. Ann ars veg ar reyndu flær a›
hafa áhrif me› flví a› færa hef› bund in kvenna störf út af heim -
svanur kristjánsson56
17 Al fling is tí› indi 1887 C, bls. 134–135.
18 Al fling is tí› indi 1899 C, bls. 535–538.
19 Al fling is tí› indi 1905 A, d. 2481–2482.
20 Gunn ar Karls son, „Syrpa um fljó› ern isum ræ›u“, bls. 188.
21 Ein ar Lax ness, Ís lands saga III, bls. 69.
22 Bragi Gu› munds son og Gunn ar Karls son, Upp runi nú tím ans (Reykja vík
1986), bls. 161.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 56