Saga - 2006, Blaðsíða 110

andú› á kaup mönn um yf ir leitt.52 Thor Jen sen, kaup ma› ur og sí› ar
stór út ger› ar ma› ur, fór ekki var hluta af Dana-andú› inni. Thor seg -
ir a› „óhró› ur inn um Dani, og flá ekki síst danska kaup menn“ hafi
ver i› al geng ur í blö› un um, en hins veg ar hafi hann ekki kynnst
óvild í gar› Dana hjá al menn ingi.53 fió fór fla› svo a› Thor Jen sen
ná›i ekki kosn ingu í fyrstu stjórn Eim skipa fé lags Ís lands, sem hann
átti drjúg an flátt í a› und ir búa, og mun danskt fljó› erni hans hafa
rá› i› miklu. Af flví til efni lét hann flessi or› falla: „En eiga flví láni
a› fagna a› ná til trú fljó› ar inn ar, b‡st ég aldrei vi› a› mér tak ist.“54
Son um Thors Jen sens gekk bet ur a› fóta sig í op in beru lífi og ur›u
ein hverj ir mestu áhrifa menn í stjórn mál um og at vinnu lífi lands ins
um ára tuga skei›. Thors bræ›r um var fló oft núi› um nas ir a› vera
hálf dansk ir, m.a. fór fijó› vilj inn fleim or› um um flá í hat rammri
stjórn mála bar áttu kreppu ár anna a› í reynd inni væru fleir „arf tak ar
dönsku ein ok un ar kaup mann anna“.55 fia› er ann ars at hygl is vert
hve danskætt a› ir menn voru áhrifa mikl ir í Sjálf stæ› is flokkn um á
fless um tíma, fleim flokki sem taldi sig merk is bera í sjálf stæ› is bar -
átt unni gegn Dön um. fiar voru Thors bræ› ur í fylk ing ar brjósti og
helsta mál gagn flokks ins var Morg un bla› i› e›a danski Moggi eins og
hann var upp nefnd ur, af flví a› dansk ir e›a danskætt a› ir kaup -
menn áttu bla› i› a› mestu leyti.
Á há tindi sjálf stæ› is bar átt unn ar fundu marg ir Dan ir fyr ir fé lags -
leg um flr‡st ingi um a› laga sig a› ís lensk um si› um og hátt um, ef
ekki bein lín is a› ger ast ís lensk ir menn til or›s og æ›is. Á Eyr ar -
bakka rak Lefolii-ætt in ein hverja stærstu versl un lands ins á sí› ari
hluta 19. ald ar og voru vi› skipta menn hvorki fleiri né færri en 4000
um alda mót in 1900, fleg ar veldi henn ar var sem mest. En skjótt skip -
ast ve› ur í lofti. Sam keppni jókst til muna næstu árin og var ákve› -
i› a› gera „„ís lenska“ and lits lyft ingu“ á Lefolii versl un ári› 1910 og
breyta henni í hluta fé lag í sam starfi vi› ís lensk an kaup mann, Jón
Svein björns son, und ir nafn inu Ein ars höfn. fiess ar breyt ing ar dug›u
fló ekki til a› snúa gæfu hjóli Lefolii vi›; Ein ars höfn var seld kaup fé -
guðmundur jónsson110
52 Vil hjálm ur fi. Gísla son, Versl un ar rá› Ís lands og vi› skipta líf i› 1917–1942 (Reykja -
vík 1942), bls. 7–8. — Thor Jen sen, Minn ing ar I, bls. 157. — Ein ar Ás munds -
son, „Sí› asti tug ur inn“, Frjáls verzl un 3:1–2 (1941), bls. 28.
53 Thor Jen sen, Minn ing ar I, bls. 157.
54 Thor Jen sen, Minn ing ar II. Fram kvæmda ár, bls. 162.
55 „Fjöl skyld an Jen sen“, fijó› vilj inn 21. jan. 1937, sbr. Gu› mund ur Magn ús son,
Thors ar arn ir. Au› ur, völd, ör lög (Reykja vík 2005), bls. 299.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 110