Saga - 2006, Blaðsíða 96

Bjarne Niel sen, son ur Christ i ans Niel sens, sat einnig í fram -
kvæmda stjórn Danska versl un ar rá›s ins 1926–1946.9 Halfdan
Hend rik sen, for stjóri Di nes Pet er sen og Co., sat á danska fling inu
fyr ir íhalds menn frá 1924 til 1957, var vi› skipta rá› herra
1940–1943, á ör laga tím um í sögu Dan merk ur, og for ma› ur Íhalds -
flokks ins 1948–1957. Halfdan Hend rik sen var einn hinna áhrifa -
mestu danskra kaup s‡slu manna í Ís lands vi› skipt um á ár un um
milli strí›a og lét mjög til sín taka í sam skipt um Dana og Ís lend -
inga, sat m.a. í dansk-ís lensku rá› gjaf ar nefnd inni sem stofn u› var
á grund velli sam bands lag anna 1918.10
Ári› 1892 ákvá›u dansk ir Ís lands kaup menn a› stofna me› sér
fé lag í Kaup manna höfn, flar sem flest ir kaup menn irn ir voru bú -
sett ir, og hlaut fla› nafn i› For en ingen for is lands ke Købmænd. Fé lag i›
beitti sér fyr ir sam eig in leg um hags muna mál um, vöru vönd un,
lækk un vaxta og fljón ustu kostn a› ar ásamt betri sam göng um til Ís -
lands, og stjórn in haf›i fla› einnig a› mark mi›i „a› skapa ein ingu
og sam stö›u um a› koma í veg fyr ir ólög lega sam keppni“, eins og
Bjarne Niel sen stjórn ar for ma› ur komst a› or›i.11 Fé lag i› ger› ist
a›ili a› Danska versl un ar rá› inu 1915 og breytti flá um nafn og kall -
a› ist Is landsk Hand els for en ing i Køben havn.12
Sel stö›u versl an irn ar voru al hli›a versl an ir sem önn u› ust jöfn -
um hönd um inn flutn ing og út flutn ing og flví var› Ís lands kaup -
ma› ur a› versla me› flest ar vör ur og afla sér flekk ing ar af flví tagi
sem Eng lend ing ar kalla „smatt er ing of ev eryt hing and knowled ge
of not hing“, eins og Di nes Pet er sen, einn fless ara kaup manna,
komst a› or›i.13 A› und an skild um hval vei›i fé lög un um, sem
störf u›u a› eins yfir sum ar mán u› ina, voru stærstu fyr ir tæk in á
land inu dönsk versl un ar- og út ger› ar fyr ir tæki á bor› vi› J.P.T
Bryde, Thom sens versl un og Duus í Reykja vík, Lefolii á Eyr ar -
bakka og Ørum & Wulff á Nor› ur landi aust an Eyja fjar› ar og á
Aust ur landi.
guðmundur jónsson96
9 Sjá heim ild ir sem vís a› er til í til vís un nr. 3.
10 Halfdan Hend rik sen, En dansk købm and og politi ker (Køben havn 1956), eink um
bls. 11–17, 129–140.
11 Ber etn ing om den dansk-is lands ke hand els kon fer ence, bls. 15. Lög fé lags ins voru
gef in út, sjá Love for For en ing for is lands ke kjøbmænd i Kjøben havn (Kjøben havn
1892).
12 Um fé lag i›, sjá eink um Matth í as fiór› ar son, Dansk-is landsk sam hand el.
13 Di nes Pet er sen, Dansk is landsk hand el, bls. 6.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 96