Saga - 2007, Side 52

heima í fi‡zka landi“, um lei› og hann áleit enga fræ›i grein heim -
spek inni mik il væg ari flví a› hún væri „líf i› í öll um vís ind um …“
fiessi sta›a heim spek inn ar lyfti henni greini lega, a› hans mati, yfir
flá fljó› ern is múra sem fylgdu flví a› far i› var a› i›ka vís ind in á
fljó› tung um frek ar en al fljó›a mál inu lat ínu — fla› var eins og hann
teldi heim spek ina geta varp a› „fljó› ern i skáp unni“ af öxl un um.
Heim spek in, og flá ekki síst fl‡sk ger› henn ar, haf›i áhrif á hvern -
ig trú var i›k u› og „á henn ar upp götv un um eru lög in sett, al fljó› -
lig vel gengni grund völl u› og rík in skip u› …“, skrif ar Tómas. fiví
sá hann beint sam hengi á milli
um velt ing anna í heim spek inni í fi‡zka landi og í stjórn inni í
Frakk landi, og er fla›, a› svo miklu leyti sem fla› hef ir
nokkurn grund völl, til sönn un ar flar um hvörsu tí› irn ar eru
fast bundn ar hvör til ann arr ar og fljó› irn ar í hin um si› u›u
lönd un um kn‡tt ar sam an a› flær velt ast hvör me› annarri og
hvör upp á sinn máta í tí› ar inn ar straumi.28
Bók mennt ir og vís indi voru flví ekki ein ung is fljó› leg fyr ir bæri, fló
a› flau væru i›k u› á fljó› tung um og tækju mi› af „e›li“ hverr ar
fljó› ar, held ur fer› u› ust stjórn mála hug mynd ir á milli landa og
tengdu ör lög ná granna fljó›a sam an í einn vef. Hér tog ast flví á hi›
fljó› lega og al fljó› lega, e›a hi› sér stæ›a og hi› al menna, og fla› er
áhuga vert a› sjá hvern ig Tómas vinn ur úr fless ari tog streitu í um -
fjöll un sinni um Al flingi og ís lenska stjórn ar hætti. Hvergi fannst
hon um meira máli skipta a› vi› halda sér kenn um ís lensku fljó› ar -
inn ar en einmitt flar, enda flótt — eins og hann sjálf ur benti á me›
áhrif fl‡skr ar heim speki — hug mynd irn ar sem stjórn ar hætt irn ir
voru mót a› ir eft ir hlytu a› koma a› utan.
Al flingi — hef› og al fljó› leg n‡ mæli
Hinn 20. maí 1840 gaf Krist ján VIII. Dana kon ung ur út úr skur› um
stofn un rá› gjafar flings á Ís landi, og var hug mynd hans sú a› fla›
yr›i sem lík ast Al flingi hinu forna.29 Bréf kon ungs vakti a› von um
mikla at hygli me› al máls met andi Ís lend inga, enda sökn u›u ‡ms ir
flings ins — flótt flví færi fjarri a› all ir væru á einu máli um a› slík
guðmundur hálfdanarson52
28 Sama rit, bls. 128 og 134–135.
29 „Kong elig Resolution ang. Oprettel sen af Alt hinget som en særegen Lands -
repræ senta tion for Is land“, Lov sam ling for Is land XI (Kaup manna höfn 1863),
bls. 614–628.
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 52