Saga - 2007, Side 57

um öll lög í eig in per sónu og án full ting is kjör inna full trúa.47
Tómas Sæ munds son vildi aft ur á móti fara eins kon ar me› al veg á
milli beins l‡› ræ› is og full trúa l‡› ræ› is — fl.e.a.s. l‡› ur inn átti a›
mæta á fling sta› og veita me› flví kjörn um fling mönn um a› hald,
en end an leg ar ákvar› an ir væru samt sem á›ur tekn ar af kjörn um
full trú um sem sátu í lög rétt unni.
A› sí› ustu tekst Tómas á mjög at hygl is ver› an hátt á vi› eina af
flver stæ› um fljó› rík is ins. Flest fljó› ríki eru bygg› á fleirri trú a›
stjórn fleirra mót ist af fljó› leg um hef› um og sögu leg um arfi, sem
eiga a› greina flau frá ö›r um fljó› ríkj um. Í reynd er stjórn ar far
slíkra ríkja fló yf ir leitt næsta líkt hvert ö›ru og fylg ir al mennt vi› -
ur kennd um al fljó› leg um regl um. fietta skap ar eins kon ar tog streitu
á milli póli tískr ar or› ræ›u og veru leika — e›a á milli fless sem
menn segja um póli tísk ar stofn an ir og raun veru legs e›l is fleirra.
Full yr› ing ar um a› Al flingi Ís lend inga sé elsta fljó› fling ver ald ar
eru dæmi um slíkt, en me› flví er áhersla lög› á ís lensk ar ræt ur
fljó› flings ins. Í raun á fla› fling sem stofn a› var rétt fyr ir mi›ja 19.
öld fló ekk ert sam eig in legt me› Al flingi hinu forna ann a› en nafn -
i› eitt, og flví er varla hægt a› halda flví fram a› Al flingi Ís lend inga
sé neitt sér lega gam alt fleg ar fla› er bor i› sam an vi› sams kon ar
fyr ir bæri í ná granna lönd un um. Yf ir leitt lei›a menn hjá sér svona
ósam ræmi flví a› í raun skipt ir fla› ekki miklu máli fyr ir póli tískt
starf. Tómas Sæ munds son tók aft ur á móti mál flutn ing fljó› ern is -
stefn unn ar al var lega og vildi fylgja or› anna hljó› an. fijó› leg stjórn
hlaut a› fylgja fljó› leg um regl um eins ná kvæm lega og unnt var —
hún átti ekki a› eins a› vera fljó› leg í or›i held ur einnig á bor›i.
Ann ars var hún ónátt úru leg fannst hon um og and stæ› hinu sér -
staka e›li fljó› ar inn ar.
Hi› rétta fö› ur land
Eng inn get ur ef ast um ein læga ætt jar› ar ást Tómas ar Sæ munds -
son ar, flví a› hann bar hag Ís lands fyr ir brjósti í flestu flví sem
hann tók sér fyr ir hend ur. Hi› fræga fer›a lag hans um Evr ópu á
ár un um 1832–1834, sem varp a› hef ur ljóma á nafn Tómas ar æ sí› -
an, fór hann, a› eig in sögn, ekki síst me› hag fóst urjar› ar inn ar í
huga; „vi› fer›ust um ekki ein asta til a› upp fræ› ast yfir höf u›“,
tómas sæmundsson 57
47 Jean-Jacques Rous seau, Sam fé lags sátt mál inn (Reykja vík 2004 [1762]); sjá t.d.
bók 3, kafla 15, bls. 184–189.
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 57