Saga - 2007, Qupperneq 68

„Grand Tour“ í anda fleirra flús unda yf ir stétt ar manna Evr ópu sem
fer› u› ust um meg in land i› á 18. og 19. öld í leit a› æv in t‡r um og
menn ing ar reynslu,78 en fram a› flessu höf›u ís lensk ir fé lag ar
Tómas ar í Kaup manna höfn helst ekki far i› út fyr ir landa mæri Dan -
merk ur ótil neydd ir. Vakti fland ur Tómas ar flví nokkra fur›u me› -
al sam landa hans,79 sem gátu ekki sé› a› nokk u› væri unn i› me›
flví a› ey›a stór fé í slíkt fyr ir tæki. Tómas leit mál in ö›r um aug um,
flví a› hon um fannst nau› syn legt a› afla sér frek ari reynslu a›
loknu há skóla prófi, flótt hug ur hans hafi fyrst og fremst stefnt a›
emb ætti á Ís landi. Enn hef ég „nú ekki a› öllu leyti ná› fleirri full -
komn un, sem ég vildi og ég finn mér al deil is nau› syn lega, á›ur ég
voga mér inn í flá vanda sömu emb ætt is stö›u“, skrif ar hann í bréfi
til fö› ur síns skömmu á›ur en hann lag›i af sta›.80 Ekki var nóg a›
hans mati a› afla sér slíkr ar flekk ing ar af bók um, held ur vildi hann
sjá hlut ina me› eig in aug um, gæ›a flá lífi og bera „nátt úr una eins
og hún er og fljó› anna líf ern is háttu sam an vi› fla› sem hin ir lær›u
oft, og einatt án flekk ing ar á ver öld inni, hafa roms a› út úr heila sér
um fletta hvöru tveggja og fless sam band vi› hina ós‡ni legu ver -
öldu …“81
Af flessu má rá›a hvort tveggja, a› Tómas vildi ver›a eins kon -
ar áveita n‡rra hug mynda inn í ís lenskt sam fé lag, og flar me›
miklu meira en venju leg ur emb ætt is ma› ur sem flá›i umbun fyr ir
a› sinna skyld um sín um af alú›, og a› hann var sta› rá› inn í a›
ey›a ævi sinni á Ís landi frek ar en a› leita frama í Dan mörku. A› flví
leyti skar hann sig úr hópi frum kvö›l anna sem á›ur voru nefnd ir,
flví a› Bald vin Ein ars son og Jón Sig ur›s son s‡ndu fless eng in
merki a› fleir vildu búa á Ís landi flrátt fyr ir ein læga og djúpa ætt -
jar› ar ást. fiessi sér sta›a Tómas ar var fleim bá› um ljós. Af sta›a Jóns
Sig ur›s son ar til Tómas ar, eins og Fjöln is manna al mennt, ein kenn -
ist af nokk urri tor tryggni, sem mót a› ist sjálf sagt a› hluta til af mis -
mun andi hug mynd um fleirra um Al flingi og ís lensk fljó› fé lags mál,
guðmundur hálfdanarson68
78 Sjá t.d.: Jer emy Black, The Brit ish and the Grand Tour (London 1985); James
Buz ard, „The Grand Tour and af t er (1660–1840)“, The Cambridge Companion to
Tra vel Writ ing. Rit stj. Pet er Hulme og Tim Youn ge (Cambridge 2002), bls.
37–52; John Urry, The Tourist Gaze. Leisure and Tra vel in Contempor ary Soci eties
(London 1990), bls. 5–6 og 153–154.
79 Sjá: Jón Helga son, Tómas Sæ munds son, bls. 99.
80 Tómas Sæ munds son til Sæ mund ar Ög munds son ar, 23. apr íl 1832, Bréf Tómas -
ar Sæ munds son ar, bls. 98.
81 Fer›a bók Tómas ar Sæ munds son ar, bls. 8.
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 68