Saga - 2007, Síða 112

mönn um ókleift a› eiga frum kvæ›i a› fless kon ar fjár veit ing um. Í
ö›r um lönd um hafi slík ar rá› staf an ir ekki ver i› ger› ar og flar vilji
fling menn flókn ast kjós end um og vinna í flágu hags muna fleirra.
Stund um sé me› í spil inu meiri e›a minni von um eig in hagn a›, og
tel ur Hall grím ur a› slíkt sé a› ver›a eitt af mestu átu mein um fling -
stjórn ar inn ar í flest um lönd um. Hann rek ur sí› an fling stjórn ar fyr ir -
komu lag í mörg um lönd um, m.a. í Banda ríkj un um, Frakk landi og
Nor egi, og tel ur enska fling i› hafa yf ir bur›i um flesta hluti. Loka -
or› bók ar inn ar eru sí› an sú ni› ur sta›a Hall gríms a› und ir fling -
stjórn inni hafi fljó› irn ar tek i› meiri fram för um, and lega og efna -
lega, en und ir nokk urri annarri stjórn sem til hafi ver i› í heim in um.
Hann held ur flví fram a› eng ar af fleim til lög um sem gagn r‡nend -
ur hafi kom i› fram me› hafi neitt veru legt gildi — og fla› sem mest
sé um vert: „Hug sjón ir fling ræ› is ins um a› all ir borg ar ar fljó› fé -
lags ins eigi a› hafa rétt til fless, a› taka flátt í stjórn rík is ins eru
árei› an lega vit ur leg ustu stjórn mála kenn ing ar, sem fram hafa kom -
i›“ (bls. 115). Hall grím ur hef›i flannig án efa svar a› spurn ing unni
um hvort Júd as væri jafn ingi Jesú ját andi, fl.e.a.s. fleg ar kæmi a›
rétt ind um á svi›i stjórn mála.
Ári eft ir a› fiing stjórn kom út birti Hall grím ur grein í tíma rit inu
And vara (1928), „fiing stjórn og fljó› stjórn“, flar sem hann fjall a›i
um ís lensku fling stjórn ina. Hall grím ur byrj a›i grein ina á a› full -
yr›a a› fling stjórn in væri „vafa laust ein hver bezta stjórn ar til hög -
un, er menn irn ir hafa haft, en hún er au› vit a› ekki galla laus frem -
ur en önn ur manna verk. Og óneit an lega hafa gall arn ir kom i› meira
í ljós, eft ir flví sem leng ur hef ur li› i›“ (bls. 34–35). fiessi upp hafs or›
marka alla um fjöll un Hall gríms í grein inni: Tónn inn í gar› fling -
stjórn ar inn ar er har› ari en á›ur, gagn r‡n in væg› ar laus ari og úr -
bóta kraf ist taf ar laust. Ann ars muni síga enn frek ar á ógæfu hli› ina.
Hall grím ur taldi a› í skjóli fling stjórn ar inn ar hef›i sprott i› upp
fá menn is vald flokks eig enda og bla›a eig enda og mjög ver i› flrengt
a› full veld is rétti kjós enda. fia› væri flví mik il vægt mál a› tryggja
rétt kjós enda gagn vart fling un um og ö›r um póli tísk um vald höf -
um. Hall grím ur lag›i fram ít ar leg ar til lög ur um a› inn lei›a í stjórn -
ar skrá Ís lands um fangs mik i› beint l‡› ræ›i me› svip u› um hætti og
gert var í fi‡ska landi ári› 1919, en fla› land sag›i hann hafa hina
frjáls ustu stjórn ar skrá í Nor› ur álfu (bls. 40). Vart ver›i deil ur á
milli beins l‡› ræ› is og kjör inna vald hafa, „flví a› au› vit a› ver›a
stjórn völd a› beygja sig fyr ir vilja kjós enda“ (bls. 39). Til a› taka af
öll tví mæli um a› vald haf ar eigi a› fara a› vilja kjós enda og hafi
svanur kristjánsson112
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 112