Saga - 2007, Side 123

úr Sjálf stæ› is flokkn um og mynd a›i ásamt sko› ana bræ›r um sín um
hóp svo kall a›ra Sjálf stæ› is manna „langs um“. Eft ir ma› ur Sig ur› ar
Eggerz á rá› herra stól, Ein ar Arn órs son, kom úr rö› um langs um-
manna en Gu› mund ur Hann es son kom einnig sterk lega til greina.
Næstu kosn ing ar voru haldn ar ári› 1916, fyrst lands kjör og sí› ar
kjör dæma kosn ing ar. Langs um-mönn um vegn a›i yf ir leitt mjög illa
í kosn ing un um, m.a. féll Gu› mund ur Hann es son í Húna vatns -
s‡slu. Hann bau› sig ekki aft ur fram til flings
Gu› mund ur Finn boga son átti einnig lán lít inn fer il í stjórn mál -
um. Hann bau› sig tvisvar fram til Al fling is, fyrst í Eyja fjar› ar s‡slu
1903 og sí› an ári› 1911 í Reykja vík. Í fyrra skipt i› dró hann fram -
bo› sitt til baka, enda virt ist fla› vera von laust. Í sí› ara skipt i› var
a› al bar áttu mál Gu› mund ar a› hnekkja lög un um um áfeng is -
bann.35 Sú af sta›a átti ekki mik inn hljóm grunn hjá kjós end um,
a.m.k. fékk Gu› mund ur lang fæst at kvæ› in. Sam skipti Gu› mund ar
og stjórn valda voru einnig brös ótt. Ári› 1908 gekk rá› herr ann,
Hann es Haf stein, fram hjá hon um vi› rá›n ingu fyrsta fræ›slu mála -
stjór ans, flrátt fyr ir a› Gu› mund ur væri a› al höf und ur fræ›slu lag -
anna frá 1907. Sjálf ur taldi Gu› mund ur a› and sta›a sín vi› lagn -
ingu sím ans og gagn r‡ni á ger› ir rá› herr ans í flví máli hef›u kost -
a› sig starf i›. Ári› 1924 neydd ist Gu› mund ar til a› segja lausu
starfi sínu sem fyrsti pró fess or inn í sál fræ›i vi› Há skóla Ís lands en
hann haf›i lok i› dokt ors prófi í fleirri grein. Ástæ› an var sú a›
fyrir sjá an legt var a› Al flingi sam flykkti a› leggja stö› una ni› ur í
sparn a› ar skyni. Gu› mund ur tók vi› stö›u lands bóka var› ar sem
hon um hugn a› ist lítt í sam an bur›i vi› pró fess ors starf i›.
Bá› ir Gu› mund arn ir áttu flví harma a› hefna gagn vart flokks -
for ingj um lands ins. fieir töldu sig ef laust tala máli skyn semi og rétt -
læt is, vera vís inda menn í stjórn mál um. Kjós end ur höfn u›u fleim
hins veg ar. Ekki flarf djúp stæ›a flekk ingu á ís lensk um stjórn mál um
og stjórn s‡slu flessa tíma til fless a› setja sig í spor Gu› mund anna,
sem ur›u m.a. vitni a› at kvæ›a kaup um ári› 1903 og gegnd ar laus -
um árás um á póli tíska and stæ› inga í deil un um um Upp kast i› 1908,
ásamt ö›r um at bur› um.36
ísland á leið til lýðræðis 123
35 Jörgen L. Pind, Frá sál til sál ar, bls. 319–320. Sam kvæmt sömu heim ild taldi
Gu› mund ur a› and sta›a sín vi› lagn ingu sím ans til lands ins og gagn r‡ni á
ger› ir rá› herr ans, Hann es ar Haf stein, hef›u vald i› flví a› hann var ekki
skip a› ur fræ›slu stjóri en Jón fiór ar ins son, mág ur Hann es ar, hlaut starf i›.
Sbr. bls. 227–234.
36 L‡s ing ar á at kvæ›a kaup um og kosn inga spill ingu í Eyja fjar› ar s‡slu 1903,
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 123