Saga - 2007, Qupperneq 125

En vilji nú ein hver spyrja hvort rétt ara sé hinn forni hugs un ar -
hátt ur e›a jafn a› ar kenn ing ar nú tím ans og fullt frelsi í ást ar -
mál um, flá er flví fljótsvar a›. Nú vita menn fla› me› fullri
vissu a› hinn forni hugs un ar hátt ur inn er í öll um a› al at ri› um
rétt ur og gæfu veg ur fyr ir hverja fljó›, — hinn hættu leg blind -
gata. Hér er ekki unnt a› rekja fla› mál, en eg vil a› eins geta
fless, a› nú vek ur fletta mál hina mestu at hygli hjá flest um si› -
u› um fljó› um og er jafn vel rau›i flrá› ur inn í stjórn mála stefnu
fijó› verja. Erf›a fræ› in hef ur nú fært full ar sann an ir fyr ir
flestu, er a› flessu lít ur, en forn rit vor hafa og ver i› lei› ar ljós
a› ‡msu leyti. Dr. Ei› ur Kvar an á skil i› flakk læti fyr ir rit sitt.38
Gu› mund ur Finn boga son var ekki jafn op in skár um sam ú› sína
me› hug mynd um nas ista og nafni hans Hann es son. Eng inn ágrein -
ing ur var samt fleirra á milli og Gu› mund ur Finn boga son átti ótví -
rætt keim lík an hug sjóna grund völl og nas ist ar. fiannig var hon um
bo› i› a› flytja er indi um tengsl Ís lands og fi‡ska lands á há tí› ar -
sam komu í borg inni Lübeck í fi‡ska landi sum ar i› 1938. fiar flutti
a› al hug mynda fræ› ing ur fl‡skra nas ista, Al fred Ros en berg, upp -
hafs ávarp og yf ir grips mikla áró› urs ræ›u í lok in. Há tí› ina sóttu
‡ms ir a›r ir fram má menn fl‡skra nas ista me› næst rá› anda Hitlers,
Hein rich Himm ler, í broddi fylk ing ar. Frá Nor› ur lönd um komu
fjöl menn ar sendi nefnd ir „mann kyn bóta fræ› inga“, mennta manna
og stjórn mála manna. Ís lenska sendi nefnd in var und ir for ystu borg -
ar stjór ans í Reykja vík, Pét urs Hall dórs son ar. Gunn ar Gunn ars son
rit höf und ur sótti sam kom una og var í há veg um haf› ur, birt ist m.a.
á ljós mynd í riti rá› stefn unn ar me› Al fred Ros en berg.39
ísland á leið til lýðræðis 125
38 Rit dóm ur inn birt ist í Skírni 111 (1937), bls. 222–225. Gu› mund ur Finn boga -
son var flá rit stjóri tíma rits ins. Unn ur B. Karls dótt ir sagn fræ› ing ur hef ur s‡nt
fram á a› ‡ms ir ís lensk ir mennta menn deildu me› nas ist um kenn ing um
„mann bóta stefnu“. Fram ar lega í fless um hópi voru Gu› mund arn ir bá› ir, sbr.
Unn ur B. Karls dótt ir, Mann kyn bæt ur. Hug mynd ir um bætta kyn stofna hér lend is
og er lend is á 19. öld og 20. öld. Sagn fræ›i rann sókn ir 14 (Reykja vík 1998), eink -
um bls. 36–38, 41–48, 51, 58–59, 61, 73–80, 97–100, 143. Sjá einnig eft ir sama
höf und: „„Vön un and legra fá rá› linga …“ Ófrjó sem is a› ger› ir á Ís landi,
1938–1975“, Saga XLI II:2 (2005), eink um bls. 13–16.
39 Sbr. Tra dition und Neu gestaltung. Tag des Nor dens (Lübeck 1938). Ein ar G. Pét -
urs son benti mér á flessa heim ild. Sjá einnig: Hall dór Gu› munds son, Skálda -
líf. Of vit inn úr Su› ur sveit og skáld i› á Skri›uklaustri (Reykja vík 2006), bls.
294–295.
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 125