Saga - 2007, Page 126

Rann sókn ir og kenn ing ar Hall gríms Hall gríms son ar voru af allt
ö›r um toga a› mín um dómi. fiar fer sam an sönn holl usta vi› hug -
sjón ir krist in dóms og l‡› ræ› is, yf ir grips mik il flekk ing á sögu l‡› -
ræ› is ríkja og afar gó› tök á fræ›i kenn ing um í stjórn mála fræ›i. Ber
flar hæst hvern ig Hall grím ur beit ir kenn ingu de Tocqueville um l‡› -
ræ›i, sem — rétt eins og gras i› — vaxi úr gras rót inni. Kenn ing ar
Hall gríms eru vissu lega ekki galla laus ar. fiannig ger ir hann vafa lít i›
alltof lít i› úr marg vís leg um hætt um sem geta fylgt beinu l‡› ræ›i og
l‡› hyggju (e. pop u l ism). Sömu lei› is reynd ist hi› bland a›a kerfi fling -
stjórn ar og beins l‡› ræ› is, sem Hall grím ur dá sam a›i, lít il vörn gegn
upp gangi og valda töku nas ista í fi‡ska landi. Fram lag hans er samt
sem á›ur afar mik ils vir›i. Í raun lag›i hann til a› far in yr›i sama lei›
til l‡› ræ› is og florri Ís lend inga vildi gera, bæ›i í upp hafi 20. ald ar og
vi› stofn un l‡› veld is 1944: lei› n‡ sköp un ar vi› flró un l‡› ræ› is, a›
blanda sam an full trúa l‡› ræ›i og beinu l‡› ræ›i, hafa fling stjórn,
vald dreif ingu og fljó› ræ›i en ekki al vald Al fling is. Á grunni sömu
hug mynda er stjórn ar skrá ís lenska l‡› veld is ins bygg›. fiannig fara
t.d. Al flingi og fljó› kjör inn for seti sam an me› lög gjaf ar vald i›. Neiti
for seti a› und ir rita laga frum varp, sem Al flingi hef ur sam flykkt, skal
fara fram fljó› ar at kvæ›a grei›sla um hvort lög in skuli standa e›a
ni› ur falla. fiannig er virk ur full veld is rétt ur fljó› ar inn ar árétt a› ur.40
Í titli grein ar inn ar er spurt: Er Júd as jafn ingi Jesú? A› mati Gu› -
mund ar Hann es son ar og nafna hans Finn boga son ar legg ur l‡› ræ› -
i› mann gildi Júdas ar og Jesú a› jöfnu og veit ir sí› an bá› um sama
rétt til flátt töku og valda í fljó› fé lag inu. Óhjá kvæmi lega lei› ir slíkt,
a› fleirra mati, til si› leys is og úr kynj un ar sér hvers fljó› fé lags. Hall -
grím ur Hall gríms son myndi a› öll um lík ind um fyrst hafa vís a›
spurn ing unni á bug me› fleim rök stu›n ingi a› al menn ur kosn inga -
rétt ur jafn gildi ekki vott or›i um jafnt si› fer›i allra fleirra sem kosn -
inga rétt hafa. Spurn ing in væri flví ekki vi› eig andi í um fjöll un um
l‡› ræ›i. fiyrfti Hall grím ur, e›a a›r ir l‡› ræ› is sinn ar, a› svara
spurn ing unni myndu fleir svara henni ját andi og segja: Júd as er
ma› ur eins og Jesús. fiess vegna eru fleir jafn ir, eiga sama rétt og
hafa sömu skyld ur í sam fé lagi vi› a›ra, karla og kon ur. Jafn rétti
allra er hin gullna regla l‡› ræ› is ins. Sé hún ekki virt telja l‡› ræ› is -
sinn ar a› fjand inn sé laus — í bók staf legri merk ingu.
svanur kristjánsson126
40 Sbr. Svan ur Krist jáns son, „Stofn un l‡› veld is — N‡ sköp un l‡› ræ› is“, bls. 7–45.
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 126