Saga - 2007, Side 170

eign ar rétt ar, upp haf höf› ingja stétt ar og sí› an sam skipti yf ir stétt ar
jar› eig enda, rík is valds fleirra og leigu li›a. Einnig er ít ar lega fjall a›
um bygg›a flró un og fólks fjölda, hug ar far og sjálfs mynd, húsa ger›
og húsa skip an. Eft ir 1800, sér stak lega 1850, er áhersl an á n‡ væ› ingu,
sam skipti rík is valds og bænda og fla› sem nefna má af bygg ingu og
um mynd un bænda sam fé lags ins í fljón ustu sí›kap ít al ism ans. Áhrif
frá n‡rri straum um í sagn fræ›i, eins og kynj a›ri sagn fræ›i og ein -
sögu, eru s‡ni leg ust hjá Ing vild Øye, sem rit ar um tíma bil i›
800–1350, flví hún sko› ar sam fé lag i› út frá sjón ar hóli kvenna.
Bjørn My hre forn leifa fræ› ing ur rit ar fyrri hluta fyrsta bind is.
Hann fjall ar um tíma bil i› 4000 f.Kr.–800 e.Kr. Mynd hans af tíma -
bil inu er á marg an hátt n‡ stár leg mi› a› vi› eldri, vi› tekna flekk -
ingu. End ur spegl ar fla› öra flró un í forn leifa fræ›i sí› ast li› in 30 ár,
en forn leif ar eru ein helsta heim ild in um bænda sam fé lög flessa
tíma bils. Önn ur mik il væg heim ild sem menn hafa n‡tt sér er mann -
fræ›i rann sókn ir á fleim bænda sam fé lög um nú tím ans sem búa vi›
svip a›a fram lei›slu hætti og hin fornu sam fé lög. Sú flri›ja er a›
ganga út frá tíma bil um sem eru vel flekkt, t.d. mi› öld um, sem eru
flekkt ar af rit heim ild um, og lesa breyt ing ar til baka me› ‡msu
móti. Mest ar breyt ing ar hafa or› i› í vi› horfi til flró un ar inn ar á
tíma bil inu 1000 f.Kr.–0 vegna fless a› mik i› hef ur fund ist af forn -
leif um frá flví tíma bili á und an förn um árum.
My hre tal ar um „land bruks hi stor ie“ sem ví› ara hug tak en
„jordbruks hi stor ie“. Í norskri „land bruks hi stor ie“ er t.d. fjall a› um
fisk vei› ar, d‡ra vei› ar, náma gröft, málm vinnslu og stein vinnslu. A›
sögn er lög› áhersla á a› sko›a jafn vægi kvik fjár rækt ar og korn -
rækt ar og jafn vægi ein stakra hús d‡ra inn an kvik fjár rækt ar. Loks
seg ist höf und ur ætla a› at huga sögu lands lags ins. Bú setu lands lag
er einmitt eitt af fleim n‡ju hug tök um sem or› i› hafa til í flver fag -
leg um rann sókn um und an far inna ára. Sk‡r ing ar höf und ar á breyt -
ing um í land bún a›i ganga út frá hef› bundn um hug tök um eins og
breyt ing um í vist kerfi, fólks fjölda og sam fé lags ger›, sem ver i› hafa
mikl ir áhrifa vald ar allt frá 8. ára tugn um. Me› al n‡j unga má telja a›
My hre legg ur á köfl um allt eins mikla áherslu á breyt ing ar sem stafi
af flró un í hug mynda fræ›i og tákn fræ›i fleirra sam fé laga sem hann
er a› rann saka og hef› bundn ari efn is leg ar og fé lags leg ar sk‡r ing ar.
Ekki eru flær sk‡r ing ar alltaf vel sam flætt ar í frá sögn inni enda gerir
My hre ekki til kall til fless a› verk hans sé end an leg ur sann leik ur um
tíma bil i›. Hann tal ar um fla› sem „ett av flere mulige fortids bild er
lag et af én for fatt er ved tu senårs skiftet“ (I, bls. 12–16).
árni daníel júlíusson170
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 170