Saga - 2007, Page 172

ing in og fólst hún me› al ann ars í flví a› opi›, skóg laust lands lag fór
a› koma fram, sér stak lega á vest ur strönd inni, og ví› áttu mikl ar
lyng hei› ar a› ver›a til (I, bls. 76). Mikl ar breyt ing ar ur›u jafn framt
á bú setu formi; flutt var úr stór um hús um brons ald ar, flar sem
marg ar fjöl skyld ur bjuggu sam an, og í minni hús, ein fjöl skylda á
hverj um bæ, en k‡r og mann fólk und ir sama flaki. Hér voru kom -
in fram fyrstu fjós in í nú tíma skiln ingi flar sem k‡r voru haf› ar og
mjólk a› ar, ábur›i safn a› und an fleim og fleim gef i› hey, sem afl a›
haf›i ver i› um sum ar i›. Au› vit a› er ekki vit a› hver fann upp fjós -
i›; fla› ger›i ein hver ónefnd ur fijó› verji e›a Hol lend ing ur um
2000–1500 f.Kr. og breidd ist fjós i› fla› an út til Nor› ur landa og ví› -
ar um Evr ópu. Á tíma bil inu 1000 f.Kr.–0 breidd ust akr ar út um
mjög stór svæ›i, flví a› fólks fjölg un var mik il og akr ar a› eins not -
a› ir ö›ru hverju og hvíld ir á milli, flannig a› fleir ur›u a› vera
mjög ví› áttu mikl ir (I, bls. 101, 130).
Fjór›a norska land bún a› ar bylt ing in var› um ári› 0 og ein -
kennd ist af flví a› far i› var a› nota járn verk færi til hey skap ar og
smí›a. Jafn framt var far i› a› hafa í seli og n‡ teg und ak ur yrkju var
tek in upp, flar sem bor i› var á einn akur hvert ár. fiannig minnk a›i
mjög fla› svæ›i sem haft var und ir akra. Íbú um fjölg a›i enn og
lands lag í Vest ur-Nor egi var or› i› mjög opi›. Sam hang andi sveit ir
me› fjölda bæja, ví› áttu mikl um engj um og stein ger› um gat nú a›
líta, svo sem á Ja›ri í Su› vest ur-Nor egi og eyj unni Körmt vi›
Hauga sund. Á tíma bil inu 1000 f.Kr.–0 ver› ur lít i› vart vi› stétta -
skipt ingu, en eft ir ári› 0 koma a› n‡ju fram merki um slíkt, me›
höf u› ból um og haug um höf› ingja, auk fless sem merki um hern a›
og varn ar vi› bún a› ver›a æ meira áber andi (I, bls. 116–121). Fimmta
og sí› asta tíma bil i› sem My hre tal ar um er 550–800 e.Kr. en flá var›
fólks fækk un og bygg› dróst sam an um skei›.
Lengi töldu norsk ir fræ›i menn a› fram yfir 1000 hef›i norska
bænda sam fé lag i› ver i› sam fé lag jafn rétt hárra sjálfs eign ar bænda
og vitn u›u me› al ann ars í Ís lend inga sög urn ar flví til stu›n ings,
sem og til róm verska höf unda. Um 1970 fór fletta vi› horf a› breyt -
ast og hef ur sí› an gjör breyst. Heita má a› n‡tt vi› horf hafi nær al -
veg sigr a› me› al yngri fræ›i manna, fl.e. a› góss eig end ur, jar› -
eigna a› all og leigu li› ar fleirra hafi ein kennt norskt sam fé lag allt frá
flví snemma á járnöld, um 0–200 e.Kr.
Margt fleira mætti segja um flann hluta sem My hre rit ar, en
túlk un hans og sér stak lega n‡ tíma bila skipt ing er at hygl is ver›.
Hug mynd ir hans um tísku ból ur í land bún a›i og mik il vægi hug -
árni daníel júlíusson172
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 172