Saga - 2007, Side 185

fless ara tveggja póla. Í fram haldi af flessu vil ég vitna í eft ir far andi sta› hæf -
ingu og spyrja nokk urra spurn inga henni vi› kom andi:
And kirkju leg af sta›a er óheilla væn leg ur út gangs punkt ur kirkju sögu -
legr ar rann sókn ar, flví a› flar skap ast hætta á a› til gang ur inn helgi
me› al i›. fiá hef ur dóm ur ver i› felld ur á›ur en rann sókn in hefst, en sú
lei› end ar í blind götu flví a› fræ›i leg ar rann sókn ir hafa a› mark mi›i
a› greina og sk‡ra en ekki a› dæma. Á end an um hef ur flessi s‡n skap -
a› sögu sko› un sem er lít i› ann a› en upp taln ing á ill um verk um
stofn un ar sem ekki er til (bls. 146–147).
Hér hl‡t ur ma› ur a› spyrja sig hvort Lára hafi haf i› rann sókn á bann saka -
mál um til fless a› koma á fram færi n‡rri sögu sko› un á kirkju sögu mi› alda
e›a hvort sú sögu sko› un hafi sprott i› fram vi› lest ur frum heim ilda. Og
hvert er vægi fleirr ar end ur sko› un ar sem hún set ur fram me› til liti til yf ir -
l‡sts mark mi›s rit ger› ar inn ar, fl.e. a› kanna rann sókn ar for send ur fyr ir
bann fær ingu og kirkju valdi á Ís landi á sí› mi› öld um? Me› ö›r um or› um,
fró› legt væri a› vita hvers vegna hún taldi nau› syn legt a› fjalla svo ít ar -
lega um flenn an flátt. Í flessu sam bandi má velta flví fyr ir sér hvort flessi
and kirkju legu vi› horf séu sér ís lenskt fyr ir brig›i e›a hvort fleirra gæti ví› -
ar í um fjöll un um bann fær ingu á sí› mi› öld um.
firi›ja og sí› asta mála flokk inn má kannski nefna „hi› al fljó› lega sam -
hengi“. Lára fær ir gó› rök fyr ir flví a› ís lensk kirkja hafi geng i› í takt vi›
hina al fljó› legu kirkju; fletta er reynd ar ein helsta ni› ur sta›a rit ger› ar inn -
ar. Ís land er hér sett í bæ›i nor rænt og evr ópskt sam hengi. Hún seg ir me›
réttu a› hæp i› sé a› tala í fræ›i legri um fjöll un um al fljó› lega stofn un sem
nefn ist „kirkja“ og eigi sér óslitna sögu frá Páli post ula til okk ar daga.
Notk un henn ar á hug tak inu „kirkja“ í ís lensku sam hengi kall ar hins veg ar
á nán ari um fjöll un flví mér vir› ist hún ekki alltaf í sam ræmi vi› of an -
greinda yf ir l‡s ingu. Tíma bil rann sókn ar inn ar er 1275–1550 og vís ar fyrra
ár tali› til inn lei› ing ar Krist in rétt ar Árna bisk ups (flótt reynd ar sé fjall a›
um ‡m is legt sem átti sér sta› fyr ir fla› ár tal). Lára seg ir a› eng in stofn un sé
til sem heit ir „kirkja“. Hér hl‡t ur ma› ur a› spyrja hvort hún telji a› hug -
tak i› „ís lensk kirkja“ sé not hæft fyr ir u.fl.b. 1275. Ef svo er ekki, hvers
vegna? fia› er einnig nokk u› áber andi í rit ger› inni a› ekki er alltaf leit a› í
bestu bæk ur fleg ar fjall a› er um hi› al fljó› lega sam hengi. Mér finnst til
dæm is ljó› ur á dokt ors rit ger› fleg ar vitn a› er í Encyclopedia Britann ica á
net inu (eins og gert er í ne› an máls grein á bls. 72).
A› lok um vil ég minn ast á einn flátt sem mér flyk ir vera horn reka í rit -
inu og fla› er um fjöll un um eft ir hva›a lei› um straum ar hinn ar al fljó› legu
kirkju bár ust til Ís lands. Lára bend ir á a› lög kirkj unn ar voru inn leidd í ís -
lenskt sam fé lag; Krist in rétt ur Árna bisk ups er hér gott dæmi. En fla› hl‡t -
ur a› hafa rá› i› miklu a› áhugi og flekk ing kirkj unn ar manna á kanón ísk -
um rétti óx mjög á fjórt ándu öld og eru flá hin ir er lendu bisk upar hér á
landi eng in und an tekn ing. Nefni ég helstan til Jón Hall dórs son bisk up
(1322–1339) sem lag›i stund á nám í Par ís og Bologna og skrif a›i einmitt
andmæli 185
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:33 PM Page 185