Saga - 2007, Síða 192

og mis skiln ing ur í gangi, til vi› bót ar vi› kirkju lög og manna, sem höf›u
ekki sí› ur áhrif á fla› hvern ig fólk heg› a›i sér. Í til felli hálf kirkn anna var
fla› aug ljós lega mála mi›l un í kjöl far sætt ar ger› ar inn ar í Ög valds nesi a›
eig end ur bænda kirkna í Hóla bisk ups dæmi sættu sig vi› eft ir lit bisk upa
me› eign um og rekstri sókn ar kirkn anna (eins og sést af mál daga söfn un -
um), en fleir sem áttu minni kirkj ur álitu sig ekki flurfa a› beygja sig und ir
slíkt. A› flest ir bisk up arn ir um báru fletta bend ir til a› fleir hafi for gangs -
ra› a› og a› mál efni hálf kirkna hafi ein fald lega ekki flótt nógu mik il væg til
a› fla› tæki flví a› berj ast vi› bænd ur um flær.
IV.
Formal ismi Láru er grí› ar leg ur og lei› ir hana út í alls kon ar ógöng ur. Til
dæm is er heil mik il um ræ›a um fla› a› bisk upar hafi ekki get a› hót a›
banni (bls. 239–244). fia› er laga tækni lega sé› rétt — en fla› breyt ir flví ekki
a› bisk upar höf›u heil mik i› sjálf ræ›i í flví hvers kon ar mál gátu leitt til op -
in berra bann fær inga og hvern ig var hægt a› leysa úr fleim á›ur en til fless
kom. Um fla› eru hálf kirkna mál in aft ur gott dæmi — a› fla› liggi til dæm -
is ekki hót un í bréfi Gauta erki bisk ups um hálf kirkj urn ar frá 14784 e›a birt -
ingu bréfs ins á hla› inu hjá Hrafni lög manni í Rau›u skri›u5 er bara hár tog -
un. fia› var kannski ekki lög form leg hót un (sem ég skil reynd ar ekki hva›
er) en póli tísk hót un var fla›.
Ann a› dæmi um fur›u lega flrönga s‡n er í ann ars frá bærri end ur hæf -
ingu á statút um bisk upa, sem Lára s‡n ir fram á me› gó› um rök um a› voru
kirkju lög og ber a› túlka sem slík. fiar lei› ist hún hins veg ar út í a› halda
flví fram a› statút urn ar l‡si „ekki ís lensku sam fé lagi á fleim tíma sem flær
voru birt ar hér lend is“ og a› gera flurfi „rá› fyr ir a› statút urn ar hafi ekki
kom i› til sem vi› brag› vi› ástandi hér lend is“ (bls. 398). Af hverju ekki? fió
a› statút urn ar séu aug ljós lega kirkju laga grein ar, sem ekki voru samd ar
fyrir ís lensk ar a› stæ› ur, flá eru flær vald ar af ís lensk um og norsk um bisk -
up um, til tekn um grein um er ra› a› sam an og flær birt ar Ís lend ing um á til -
tekn um tím um og hvers vegna skyld um vi› ekki geta rá› i› í fla› um
ástand i› á Ís landi? Mér finnst aug ljóst a› statút urn ar eru frá bær ar heim ild -
ir um ástand ís lensku kirkj unn ar á 14. öld og a› fla› megi draga heil mikl -
ar álykt an ir af flví a› sum ar grein ar eru end ur tekn ar í statútu eft ir statútu
en a›r ar ekki.
V.
Eitt meg in vi› horf rit ger› ar inn ar er a› ís lenska kirkj an og ís lenskt sam fé lag
hafi ver i› hluti af stærri heild, a› frá flví á 13. öld a› minnsta kosti hafi al -
orri vésteinsson192
4 D.I. VI, bls. 156–158.
5 D.I. VI, bls. 293.
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:33 PM Page 192