Saga - 2007, Side 208

Ís land í ald anna rás 1800–1899 er afar efn is mik i› rit, 532 bla› sí› ur a›
lengd í stóru broti. Hún er flannig upp bygg› a› hverju ári eru helg a› ar allt
frá tveim ur og upp í sjö bla› sí› ur. Vi› upp haf hvers árs er yf ir lit um nokkra
at bur›i árs ins á Ís landi. fiví fylgja „frétt ir frá út lönd um“ sem er ör stutt ur
er lend ur ann áll, oft ast ein ung is fimm e›a sex vi› bur› ir vi› hvert ár. Sí› an
koma frá sagn ir e›a „frétt ir“ af at bur› um og grein ar, ‡m ist tekn ar beint upp
úr sam tíma heim ild um, end ur sag› ar e›a frum samd ar. fieg ar frá sagn ir eru
tekn ar beint upp úr sam tíma heim ild um er upp haf leg staf setn ing lát in
halda sér. Sum ar grein arn ar eft ir a› al höf und inn, Bjarka Bjarna son, eru
nokk u› ít ar leg ar, t.d. um bylt ing una 1809 og fljó› fund inn 1851. Í bók inni er
fjall a› um allt milli him ins og jar› ar í ís lensku fljó› lífi. Sagt er frá minn is -
ver› um tí› ind um, flekkt um ein stak ling um, sér kenni legu fólki og svo
mætti lengi telja. Slys og saka mál eru fyr ir fer› ar mik il. Er lend ir at bur› ir fá
a› fljóta me›, stund um nokkr ir sam an í sér stök um ramma und ir fyr ir sögn -
inni „tí› indi a› utan“. Á nokk urra ára fresti eru sí› an yf ir lits grein ar um af -
mörk u› efni eft ir flekkta fræ›i menn, sér fró›a á fleim svi› um sem fleir skrifa
um. fiess ar grein ar eru sam tals 23, tvær til fjór ar bla› sí› ur a› lengd hver.
Loks ber a› nefna ít ar lega nafna- og at ri› is or›a skrá sem flek ur heil ar 30
bla› sí› ur og eyk ur a› sjálf sögu veru lega nota gildi bók ar inn ar.
Ís land í ald anna rás 1800–1899 er ákaf lega glæsi leg bók og vönd u› a› öll -
um frá gangi og ytri bún a›i. Vill ur eru fla› fáar a› ekki er or› á ger andi. A›
flví leyti er hún út gef end um og höf und um til sóma. fietta er stór virki, í öll -
um merk ing um fless or›s, og ekki hægt ann a› en a› hrósa fleim fjöl mörgu
sem lög›u hönd á plóg vi› a› gera fla› sem best úr gar›i. Verk i› er afar
mynd ríkt en vi› hvert ár eru a› jafn a›i fimm til tíu mynd ir, sum ar stór ar
og all marg ar fleirra í lit. Mynd irn ar lífga mjög upp á bók ina, hvort held ur
er um a› ræ›a teikn ing ar, mál verk e›a ljós mynd ir. At hygl is vert er hversu
vel hef ur tek ist a› finna myndefni í fyrri hluta bók ar inn ar. fia› hef ur árei› -
an lega ver i› flraut in flyngri flví elstu ljós mynd ir eru, eins og kunn ugt er,
frá flví um mi› bik ald ar inn ar. Bók in er áfer› ar fal leg og lit rík. Ramm ar utan
um grein ar eru gjarn an í lit auk fless sem text inn er ví›a á lit u› um bak -
grunni. Lang flest af flessu er vel og smekk lega gert. Ekki fló allt. fiannig er
af leit ur dökk grænn bak grunn ur á grein Silju A› al steins dótt ur um líf og
leiki barna (bls. 40–41). Óflægi legt er a› lesa hvítt letr i› á svo dökk um bak -
grunni. Slíkt heyr ir fló til und an tekn inga. Út lit bók ar inn ar er fal legt og um -
brotsvinna a› lang mestu leyti til fyr ir mynd ar.
fió ekki væri nema vegna or›a út gef anda verks ins sem vitn a› er til í
upp hafi rit dóms er freist andi a› bera Ís land í ald anna rás 1800–1899 sam an
vi› Öld ina sem lei›, tvö bindi um 19. öld sem Gils Gu› munds son tók sam an
og bóka for lag i› I› unn gaf út ári› 1955. Fyrst blas ir au› vit a› vi› hversu
ólík ar bæk urn ar eru a› ytri ger›. Ís land í ald anna rás 1800–1899 er í miklu
stærra broti og vi› hafn ar meiri. Í sam an bur›i er Öld in sem lei› b‡sna grá og
gugg in. Hva› efni var› ar eru bæk urn ar fló ekki eins ólík ar og ætla mætti í
fyrstu. Sum ar grein ar eru meira a› segja nokkurn veg inn al veg eins, jafn vel
ritdómar208
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:33 PM Page 208