Saga - 2007, Side 209

me› sömu fyr ir sögn un um. Dæmi um fla› eru „Bréf frá Pers íu“ (bls. 108;
bls. 73 í Öld inni sem lei› 1801–1861). fiótt ekki séu mjög mörg dæmi um slíkt
breg›a bæk urn ar í ‡msu til liti upp afar keim líkri mynd af 19. öld inni. Sögu -
sko› un in er b‡sna hef› bund in í Ís landi í ald anna rás 1800–1899. Me› flessu
er fló ekki ver i› a› leggja bæk urn ar a› jöfnu. fiví fer fjarri. Ís land í ald anna
rás er miklu bet ur unn i› verk og vand a›ra, auk fless sem efn is val og efn is -
tök eru fjöl breytt ari. All nokkr ar grein ar eru til dæm is eft ir a› al höf und flar
sem fjall a› er um til tek in vi› fangs efni sem ekki eru endi lega bund in vi› eitt
ár. Dæmi um fletta er „Fransí bis k ví“ (bls. 376) flar sem sagt er frá fisk vei› -
um Frakka hér vi› land og sam skipt um fleirra vi› Ís lend inga. Í fless um
grein um er oft byggt á verk um fræ›i manna og fla› er a› sjálf sög›u lofs vert.
Ann a› at ri›i sem vel er gert eru kort sem fylgja sum um frá sögn um en flau
au› velda les end um a› átta sig á flví hvar á land inu vi› kom andi at bur› ir
áttu sér sta›. Hér er einnig ástæ›a til a› geta allít ar legr ar heim ilda skrár í
bók ar lok. Slíku var ekki a› heilsa í Öld inni sem lei›. Reynd ar vir› ist til vilj -
un stund um rá›a flví hva›a bæk ur og rit ger› ir rata á heim ilda skrána. fiar
er til dæm is ekk ert rit eft ir Gu› mund Hálf dan ar son sagn fræ› ing, sem fló
hef ur átt mik inn flátt í flví a› skapa n‡ja s‡n á 19. öld ina.
fia› sem Ís land í ald anna rás hef ur fló ekki síst fram yfir Öld ina sem lei›
eru yf ir lits grein arn ar eft ir fræ›i menn. fiær lyfta rit inu tví mæla laust upp á
hærri stall, gefa flví sagn fræ›i legra yf ir brag› og auka nota gildi fless. Sagn -
fræ›i nem ar í há skóla hef›u árei› an lega mjög gott af flví a› bla›a í fless ari
bók, bæ›i til a› kynn ast bet ur ald ar hætti og til a› ö›l ast yf ir s‡n yfir flau
efni sem fjall a› er um í yf ir lits grein un um. fiær ættu einnig a› geta kom i›
a› gó› um not um vi› kennslu í fram halds skóla og efstu bekkj um grunn -
skóla flví flægi legt er fyr ir kenn ara a› geta bent nem end um á svo stutta en
fló vand a›a um fjöll un um ein stök efni. Sum ar grein anna eru mjög gó› ar,
til dæm is um fjöll un Silju A› al steins dótt ur bók mennta fræ› ings um líf og
leiki barna (bls. 40–41). Einnig má nefna grein Frí› ar Ólafs dótt ur textíl fræ› -
ings um flík ur og fatn a› (bls. 100–103) og yf ir lit Bjarka Svein björns son ar
tón list ar fræ› ings um tón list á Ís landi (bls. 478–481) og Hrafn hild ar Schram
list fræ› ings um mynd list (bls. 220–222), svo tek in séu dæmi af vi› fangs efn -
um sem oft lenda ut an gar›s í yf ir lits rit um. Einnig er fjall a› um bók mennt -
ir, leik list, húsa ger›, ve› ur, gró› ur far, jar› elda og íflrótt ir. Um helm ing ur
yf ir lits grein anna er skrif a› ur af fræ›i mönn um úr ö›r um grein um en sagn -
fræ›i. Af sagn fræ› ing um er Jón fi. fiór sá eini sem skrif ar fleiri en eina
grein. Ekki er ástæ›a til a› fetta fing ur út í val á höf und um flví all ir eru fleir
virt ir á sínu svi›i og feng ur er a› öll um yf ir lits grein un um. fiær eru fló au› -
vit a› mis gó› ar. Grein Jóns fi. fiórs um sjálf stæ› is bar átt una (bls. 391–393) er
til dæm is afar hef› bund in og vir› ist höf und ur lít i› sem ekk ert mi› hafa
tek i› af frjó um um ræ› um fræ›i manna á seinni árum um ís lenskt fljó› erni
og frels is bar áttu 19. ald ar. Af grein um sagn fræ› ing anna er sér stök ástæ›a
til a› nefna grein ar Más Jóns son ar um rétt ar far og Jóns Ólafs Ís bergs um
heilsu far og lækn ing ar. fiær eru bá› ar vel skrif a› ar og breg›a sk‡ru ljósi á
ritdómar 209
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:33 PM Page 209