Tímarit Máls og menningar - 01.11.2015, Blaðsíða 50

A n d r é s E i r í k s s o n
50 TMM 2015 · 4
skrifaði Yeats: „Enginn dauðlegur maður hefur um hann höndum farið;
engar kindur og geitur mega gras bíta þar í grennd … þetta eru dyr álfheima.
Á mið nætti ljúkast þær upp og út streymir ómennskur fjöldi.“20
Milli Ben Bulben og Sligobæjar er dalurinn Drumcliffe (líklegast Körfu­
kambar) og samnefnt þorp þar sem heilagur Kólumkilli stofnaði klaustur
á síðari hluta 6. aldar. Langafi Williams Butler Yeats í föðurætt hafði verið
prestur í Drumcliffe á fyrri hluta 19. aldar og lá þar nú grafinn. Sá hét John
Butler Yeats. Dóttir hans, og afasystir skáldsins, stundaði enn búskap í
dalnum. Hún hét Mary Yeats, alltaf kölluð Micky. Hún hafði sem minnst
samband við Pollexfenfólkið, sem hún sagði menningarsnauða aurapúka.
Vestur af Drumcliffe er skaginn Rosses, nafnið úr írsku og þýðir einfald­
lega Tangi. Hann er flatur og nokkuð breiður, að mestu sandar og graslendi,
víkkar í vestri þar sem hann gengur í sjó og þar eru klappir og sker. Yeats
sagði að Rosses væri „söndug slétta, þakin lágvöxnu grasi, sem er eins og
grænn borðdúkur.“21 Þar dansa álfarnir úr Ben Bulben hverja nótt. Sam­
kvæmt Yeats eru Drumcliffe og Rosses „stútfull af draugum. Um mýri, vegi,
engi, hlíð og strönd koma þeir í allra kvikinda líki: Hauslausar konur, brynj­
aðir vígamenn, skuggahérar, eldspúandi hundar, ýlandi selir og þar fram
eftir götunum.“ Í kirkjugarði Drumcliffe mun búa draugurinn Denedhach,
hinn „guðhræddi hermaður af ættinni Con“.22
Austur of Sligobæ eru tvö stöðuvötn. Hið minna er kennt við mjóan dal
sem heitir Clencar, sem þýðir Grjótagil eða Grjótagjá. Þar er samnefndur
foss sem sagður er „veita jafn mikla ánægju auga sem eyra.“23 Stærra vatnið
heitir Lough Gill, kennt við þjóðsagnapersónuna Gill eða Gile. Það er sagt
„eitt fegursta vatn Írlands, með fjölda eyja og tanga, umlukið skógarþykkni
svo að trén slúta yfir vatnsborðið, og í bakgrunni gnæfa há fell.“24 Skóglendið
er reynir, víðir og eik. Hluti þess nefnist Slish Woods eða Sleuth Woods,
sem þýðir Hlíðskógar. Í Lough Gill eru tuttugu eyjar og hólmar, þar á meðal
eyjan Innisfree, eða Lyngey, frægasta eyja írskra bókmennta.
Þessi sveit og fólkið hennar koma oft fyrir í ljóðum Williams Butler
Yeats og ekki síður í málverkum Jacks bróður hans. Þegar þeir voru báðir
orðnir virtir listamenn sagði William um Jack: „Í annarri hverri mynd sem
hann málar í dag þekki ég andlit sem ég man eftir frá bryggjunum í Rosses
og Sligo.“25 Jack málaði fræga mynd af Rosses Point sem heitir Memory
Harbour: Minningahöfn. William sagðist þekkja allt og alla í myndinni og
jafnvel hafa róið til fiskjar með sjóaranum í forgrunni hennar. Og bætti svo
við: „Ég hef gengið hina gulu strönd Sinbaðs og aldrei mun önnur fanga hug
minn.“26
Allar merkar þjóðir eiga bókmenntir
Sligo og fólkið þar tengdi William Butler Yeats við írska menningu sveita
og sjávarplássa, verklega og munnlega. Í Sligo lærði hann að róa og stýra