Dagblaðið Vísir - DV - 22.03.2019, Síða 50

50 PRESSAN 22. mars 2019
Þ
riðjudagurinn 3. febrú-
ar 1959 verður að eilífu
skráður í sögubækurnar en
þennan dag lést ein stærsta
tónlistarstjarna samtímans ásamt
þremur öðrum í hörmulegu flug-
slysi. Tólf árum síðar lýsti banda-
ríski söngvarinn og lagahöfund-
urinn Don McLean þessum degi
sem deginum sem tónlistin dó.
Þetta gerði hann í hinu klassíska
lagi sínu American Pie.
Aðeins fjórum mínútum eft-
ir flugtak frá Mason City Munici-
apl-flugvellinum, sem er nærri
Clearlake í Iowa, hrapaði lítil flug-
vél til jarðar þann 3. febrúar 1959.
Flugmaðurinn var Roger Peter-
son, 21 árs, en hann var reynslulít-
ill flugmaður. Auk hans voru í vél-
inni Buddy Holly, 21 árs, Ritchie
Valens, 17 ára, og J.P. Richardson,
28 ára, en hann var kallaður The
Big Bopper.
Þremenningarnir, en þó aðal-
lega Buddy Holly og Ritchie Val-
ens, voru í fararbroddi rokksins
sem fór sigurför um heiminn á
þessum tíma. Það var þó byrjað að
láta aðeins undan og hélt sú þró-
un áfram á sjötta áratugnum. Sú
þróun lagði samtímis grunn að
annarri tónlistarbyltingu.
Árið 1959 voru margar af helstu
stjörnum rokksins í pásu eða gátu
ekki sinnt tónlistinni. Elvis Presley
var í Þýskalandi þar sem hann
gegndi herþjónustu. Little Ric-
hard hafði sífellt meiri áhuga á
gospeltónlist og Chuck Berry var
mikið í umræðunni fyrir ýmislegt
annað en tónlist. Bar þar einna
hæst kynferðisofbeldi. En víkj-
um aftur að hinum unga Buddy
Holly. Eitt helsta vörumerki hans
voru stór gleraugu með svartri
umgjörð. Hann naut mikilla vin-
sælda með hljómsveit sinni, The
Crickets, og hafði átt marga smelli
á vinsældalistum. Má þar nefna
That’ll Be The Day, Not Fade
Away og Peggy Sue. Ritchie Valens
sló í gegn 1958 með lögunum La
Bamba og Donna. Sama ár sló J.P.
Richardson í gegn með Chantilly
Lace.
Löng tónleikaferð
General Artist Corporation vildi
nýta sér þessar miklu vinsæld-
ir þremenninganna og sendi þá
því saman í langt og strangt tón-
leikaferðalag undir heitinu The
Winter Dance Party. Það hófst
23. janúar í Million Dollar Ball-
room í Milwaukee í Wisconsin.
Þar kom Buddy Holly fram með
hljómsveit sem Waylon Jennings,
Tommy Allsup og Carl Bunch
skipuðu. Ritchie Valens, J.P. Ric-
hardson og Dion DiMucci komu
einnig fram ásamt hljómsveitinni
The Belmonts.
Það var ljóst frá upphafi að
eina markmið General Artist Cor-
poration var að græða peninga
og það hratt. Velferð tónlistar-
mannanna var algjört aukaatriði.
Halda átti 24 tónleika í 24 borgum
og bæjum i Miðvesturríkjunum
og voru tónleikar á hverju kvöldi.
Tónlistarmennirnir voru fluttir á
milli staða í gömlum rútum sem
biluðu oft. Þeir þurftu stundum að
aka 500 kílómetra á milli tónleika-
staða. Skipulagningin var slæm og
oft þurfti að aka marga ónauðsyn-
lega kílómetra vegna þess. Það var
ekki til að bæta ástandið að vet-
urinn var harður, allt að 30 stiga
frost. Tónlistarmennirnir urðu
oft að halda hita á sér með því að
kveikja bál í bíl-
unum og reyna
að þrauka ís-
kaldar næt-
urnar.
Aðstæð-
urnar urðu til
þess að margir
þeirra fengu
kvef og háan
hita og aðra kól.
Trommuleik-
arann Carl
Bunch kól svo
illa að hann
var lagður inn á
sjúkrahús í Wiscons-
in. Stemningin í hópnum var því
allt annað en góð þegar örmagna
hópurinn kom í Surf Ballroom í
Clearlake í Iowa að kvöldi 2. febr-
úar. Buddy Holly hafði fengið nóg
af þessum ömurlegu aðstæðum
sem tónlistarmönnunum var boð-
ið upp á. Hann leigði því flugvél
á næsta flugvelli til að fljúga með
til Moorhead í Minnesota næsta
dag en þar áttu tónlistarmennirn-
ir að koma fram á The Armory um
kvöldið.
Örlagaríkt sætaval
Vandinn var að vélin var eins
hreyfils og gat aðeins tekið þrjá
farþega. Það lá í augum uppi að
Holly yrði einn þeirra en ólíkum
sögum fer af því hvernig hinir tveir
voru valdir. Ein sú lífseigasta er að
Holly hafi beðið Waylon Jennings
og Tommy Allsup að fljúga með
sér en að J.P. Richardson hafi verið
svo veikur og magnvana að hann
hafi talið Jennings
á að láta sitt
pláss eft-
ir. Ritchie
Vallens er
sagður hafa
verið svo ákaf-
ur í að komast
með að hann og
Allsup köstuðu
mynt upp á hvor fengi síðasta
sætið. Tommy Allsup stað-
festi þessa frásögn í ítarlegu
viðtali við AP 2007.
Að tónleikunum í Surf
Ballroom loknum var þre-
menningunum ekið til
EIGUM MARGA
LITI Á LAGER
Nánari upplýsingar á
mt.is og í s: 580 4500
HANNAÐ FYRIR
ÍSLENSKT VEÐURFAR
ÁLKLÆÐNINGAR
& UNDIRKERFI
NÓTTIN SEM TÓNLISTIN DÓ
n Buddy Holly og fleiri stjörnur fórust í flugslysi n Samsæriskenningar á lofti
Kristján Kristjánsson
ritstjorn@dv.is
Buddy Holly Ein skærasta
tónlistarstjarna síns tíma.
Ritchie Valens Aðeins sautján ára gamall.