Tímarit Máls og menningar - 01.05.2002, Qupperneq 30

Hallgrímur Helgason
Vinstra megin við Washington
Tölvupóstur til Jóns Baldvins
From: Hallgrímur Helgason grim@islandia.is
Date: Wed, 10 Apr 2002 21:22:57 +0200
To: jon.baldvin@utn.stjr.is
Subject: Beyond left and right
er tryggður réttur til tækifæra en enginn tryggð-
ur ef hann missir af þeim.
Ameríka: Ein stór og endalaus þáttaröð af
„Survivor".
Það er vissulega heillandi heimur sem mæt-
ir manni í fyrsta skiptið sem maður lendir á
Kennedy-flugvelli, gengur út á bílastæðið
og sér að í þessu þjóðfélagi þarf enginn að
spenna beltin. Ríkinu er skítsama þótt þú
drepir þig á næstu hraðbraut. Við erum
komin úr mjúkum móðurhöndum hins evr-
ópska velferðarríkis; hér ætlar enginn að
hafa vit fyrir þér annar en þú sjálfur; við
erum komin úr hinu algóða austri í villta
vestrið. En eftir sex mánuði í frumbýlings-
skóginum erum við öll orðin leið á sálar-
leysinu og sundurleysinu, hinu stöðuga
óöryggi sem getur fótbrotið þig á næsta
götuhorni og gert þig að glötuðum manni:
Þú ert sendur heim með næstu vél eins
og hver annar lúser í Survivor, þvi Ameríka
er ekki fyrir hina veiku heldur aðeins
þá sterku. Við verðum leið á því að
geta ekki horft á sjónvarp nema 6
mínútur í senn, því dollara-kapítalism-
inn þarf að reka við á 6 mínútna
fresti, og við verðum leið á því að sjá
að allir þeir sem birtast okkur á skján-
um hafa verið skikkaðir í lýtaaðgerð,
ef ekki á andlitinu, þá á sálinni. En að-
allega verðum við þó leið á því að
finna ekki lengur fyrir þjóðfélagslegri
samkennd, hinni evrópsku þjóðarvit-
und. Og við förum að sakna gamla
góða mömmuríkisins og komum síð-
an öll heim að lokum. Aðeins þeir
allra hörðustu verða eftir. Þess vegna
er bandarískt þjóðfélag svo hart í eðli
sínu.
Heima er allt í sóma. Bílbeltin
faðma okkur að sér í stæðinu við
Leifsstöð. Frá nýja heiminum séð er
sá gamli einn vinstriheimur, þó svo
að á næstu gatnamótum sé okkur frjálst að
gefa stefnuljós til hægri jafnt sem vinstri.
2.
Og þú hefur áhyggjur af meintri hægri-
mennsku minni. Ég hefði kannski ekki átt að
hræða þig með kommenti mínu um að vinstri-
mennskan væri hér deyjandi afl, sem ég lét í
bríaríi flakka til þín yfir hafið, en hvað um það;
þá hefði þetta bréf heldur aldrei verið skrifað.
Þú gerir þér ekki grein fyrir því sem gerst
hefur hér á umferðareyjunni okkar eftir að þú
settist í helgan sendiráðsstein í Washington.
Við, gamla Alþýðuflokksfylgið, hægri-kratarnir
góðu, erum nú landlausir, flokkslausir og alls-
lausir; villuráfandi sauðir í leit að einhverju til að
kjósa. Viðyfirgáfum ekki Samfylkinguna heldur
getum ekki fyrirgefið henni upphurðarleysið.
Einhverstaðar á sinni krókóttu þrautagöngu frá
talsmanni til formanns, frá rauðum fána til síns
nýjasta merkis, - sem þróaðist einhvernveginn
úr sígandi rauðri sól allaballa-sósíalismans yfir í
appelsínugult ess auglýsinga-sósíalismans en
er nú (frá því fyrir tveimur mánuðum síðan) orð-
ið að rísandi rauðri morgunsól á la Japon (sem
á líklega að tákna markaðsroðann í hinu fjar-
læga austri; nýja landvinninga í Asíu) - einhver-
staðar á leiðinni frá slaufu Össurar til bindis
Össurar, frá hinu ímyndaða 40% fylgi og niður
í 20%, tókst Samfylkingunni að láta stela frá
sér öllum stefnumálum og ráfar nú um villt í
frumskógi hvatvísinnar og hentistefnunnar og
gerir lítið annað en að bregðast við hverjum
þeim snáki sem hún sér og þykist sjá skríða um
í laufþykkninu. Þingmenn hennar keppast við
að komast í næsta lausa ræðustól, að næsta
lausa fréttamanni, til þess að segja álit sitt á
nýjasta hneykslinu sem dettur niður á borð
þeirra úr hinum háu sætum ríkisstjórnarinnar
(og af þeim virðist nóg), fullir af hinni hvimleiðu
og alltof auðveldu eftirá-réttlætiskennd: Sam-
fylkingin hefur gert viðbragðapólitíkina að sinni
sérgrein. Flokkurinn er eins og alkóhólisti sem
Kæri Jón.
Takk fyrir varnaðarorðin og fyrirlesturinn sem
þú hélst í Scandinavian House í New York og
lést fylgja með sem viðhengi; þar sem þú fær-
ir sönnur á yfirburði hins evrópska krataríkis
gagnvart huggulega heimsveldinu í vestri. Átti
hann að bjarga mérfrá „hægrivillu"?
Ójafnaðarlandið stóra hefur gert þig að enn
meiri jafnaðarmanni. Allir sannir Evrópumenn
eru vinstrimenn í Ameríku. Kanarnir eiga svo
langt í okkar lönd. Þeir vilja ekki velferðarríkið
og við skiljum það ekki. Fyrir þeim táknar
„welfare" bara óþarfa ríkisútgjöld; fátækra-
styrkur til svartra mæðra svo þær geti haldið
heimili fyrir sína krakkneytandi krakka. Banda-
ríkin eru ennþá óttaleg landnemabyggð þar
sem menn vilja sjálfir fá að skjóta óvininn ef
hann birtist inní stofu hjá þeim. Þeirra tvö hund-
ruð ára ríki er á sama stað og við vorum stadd-
ir eftir tvö hundruð vetur á íslandinu: Á Sturl-
ungaöld. Hverjum er gert að spjara sig. Öllum