Tímarit Máls og menningar - 01.02.2005, Blaðsíða 100

Bókmenntir
vatnslitamynd. Við þetta má bæta að af erlendum listamönnum verður Tryggva
oftast hugsað til kennara síns, Sörens Hjörth Nielsen, en þar næst ti!
Rembrandts.
Áhuga á myndum virðist Tryggvi fyrst og fremst hafa fengið úr bókum og
blöðum föður síns og var farinn að kópera upp úr þeim við fermingu. Ferm-
ingargjöfin var svo ekki af verri endanum, litakassi úr Málaranum, sem Tryggvi
lýsir jafn fjálglega og nafni hans Emilsson fyrstu kolaeldavélinni sem hann eign-
aðist.
Um listgáfur sínar er Tryggvi hreinskilinn; segist ekki fæddur með hæfileika
til að teikna („Ég hef gert ótal vitleysur“) en er ekki frá því að hann hafi vott af
litaskyni: „Það er eins og hver önnur líffræðileg staðreynd sem ég hef ekkert með
að gera.“
Hvað er það svo sem drífur hann áfram sem myndlistarmann? Tryggvi gefur
hvergi út sérstakt manifest um það, en vísbendingarnar eru víða í frásögninni.
Forvitnin um allt og alla, löngunin til að segja sögur, skapa melódíur á striga eins
og jassleikararnir gerðu með sínum hætti, gamla, góða trúin á fegurðina og rík
réttlætistilfinning. Hér eru þverstæðurnar margar, eins og Tryggvi viðurkennir
íyrstur manna.
Kannski kemst hann næst stefnuyfirlýsingu í niðurlagi bókarinnar: „Það sem
málari getur gert ... er að búa til þaulhugsaða mynd bundna tilfinningum í
formi og litum. Og það sem meira er: hún stendur kyrr. Þegar þessi „guðdóm-
legi“ hraði er orðinn svo mikill að ekki er hægt að fá fransbrauð nema kaupa það
á netinu, þá verður himneskt að eiga góða mynd sem stendur kyrr ...“
Sveitamaður á mölinni
Fyrir utan þroskasöguna eru hér fjörlegar frásagnir af bóhemalífinu í Reykjavík
annó 1960, samvistum við Sigfús Halldórsson, Vilhjálm frá Skáholti, Guðmund
„rammaskalla" Árnason, Guttorm Guðnason, Svavar Benediktsson, Þorstein frá
Hamri og fleiri og kostulegum uppákomum sem oftar en ekki tengjast vín-
smökkun, sem Tryggvi hafði forðast fram að því af skiljanlegum ástæðum. Oftar
en ekki enda þær frásagnir með herfilegri útreið sögumanns, sem ekki kann að
fóta sig á mölinni. Konu kennir hann ekki fyrr en ein þeirra leiðir hann með sér
í sturtu. I framhaldinu fer hann oftar í sturtu, hittir fleiri konur og talar hlýlega
um þær allar.
Þroskasaga Tryggva geymir einnig lítt þekktan anga af sögu íslenskrar mynd-
listar, nefnilega söguna af nokkrum listamönnum sem fæddir voru of seint til að
taka þátt í afstraktbyltingunni 1950-55 og of snemma til að ganga heilshugar á
hönd Súm-byltingunni á árunum 1966-69. I þessum hópi eru, auk Tryggva,
Eyjólfúr Einarsson, Alfreð Flóki, Vilhjálmur Bergsson, sennilega einnig Steinþór
Sigurðsson.
Þessir listamenn leituðu sér fyrirmynda og sálufélaga utan hins „lokaða“ sam-
félags Septembermanna, þar sem Þorvaldur Skúlason var óskoraður leiðtogi -
Tryggva þótti afstrakt myndir hans „nokkuð þurrar“. Þeirra átrúnaðargoð voru
98
TMM 2005 ■ 1