Tímarit Máls og menningar - 01.02.2006, Qupperneq 19

Böðvar Guðmundsson
Þáttur af Friðriki VII
Það segja þeir sem vita að í Danmörku hafi konungdómur löngum stað-
ið fastari fótum en í öðrum löndum og er þó langt frá að vera á einn veg
gæfa þeirra konunga sem þar hafa setið að völdum. Megi Guð forláta
mér þó ég kunni ekki á annan veg að haga orðum mínum um þá, ef satt
skal kveða, en að þar hafa setið nokkrir ágætir konungar á stóli en fleiri
þó fól og afglapar. Greinast þeir í ýmsar greifaættir og mismunandi göf-
ugar en rekja þó allir með nokkrum hætti ætt sína til Vittakundar af
Saxlandi er lengst barðist móti Karlamagnúsi. Vittakundur veitti Frans-
mönnum harða mótspyrnu og vann á þeim allfrækilega sigra en varð þó
tekinn um síðir. Karlamagnús nennti ekki að drepa svo hraustan mann
og gaf honum líf og lét skíra til kristinnar trúar og setti síðan yfir Sax-
land. Vittakundur gerðist ágætur trúmaður og féll í bardaga við heið-
ingja er liðnir voru frá holdgan Herrans átta hundruð og sjö vetur.
Afkvæmi Vittakundar í sjöunda lið var frú Rigsa af Aldinborg er engan
átti bróðurinn til að erfa tign og ríki. Hún giftist einum sérdeilis ágæt-
um manni frísneskum sem hét Hájór af Pottaborg. Þeirra sonur var
Elmar af Aldinborg sem erfði ríki móðurafa síns og til hans hafa allir
Danakonungar frá dögum Kristjáns I til Margrétar II rakið ætt sína
ýmist í karllegg eða kvenlegg og flestir þó í báða. Þeir sem komnir voru
í beinan karlegg frá Elmari af Aldinborg eru sagðir af Aldinborgarætt og
er nú slitinn sá bláþráður fyrir margt löngu.
Nokkuð var gæfunni misskipt með Aldinborgarkonungum, voru
sumir friðsamir gáfumenn og má þar nefna Kristján I og Friðrik III,
einnig Friðrik V og Kristján VIII, en aðrir voru sinni tign til minni
sóma, svo sem morðinginn Kristján II, sem á einum degi lét hálshöggva
nær hundrað tignustu menn í Svíþjóð svo blóðið tók í skóvarp á götum
Stokkhólms. Kristján III lét einnig höggva margan tignarmanninn, svo
sem jón biskup Arason og syni hans. Einnig má geta Kristjáns VII, sem
var ær og drakk með Sæmundi Hólm og lét höggva göfugmennið Stru-
TMM 2006 • 1
17