Tímarit Máls og menningar - 01.02.2006, Síða 90

Bókmenntir
Þá
verður allt í einu
líkt og reimt. ..
Eitthvað að auki.
Víða í ljóðum Þorsteins má skynja að heimur skáldskaparins sem slíkur, tilvera
ljóðsins, er höfundi hugstæður. Eitt magnaðasta kvæði bókarinnar, „Hið mátt-
uga ker“, má einmitt lesa á þann veg, þótt ómögulegt sé að fullyrða að það fjalli
ekki um „allt, allt, allt annað.“ Kerið máttuga, sem gætti þess draums sem dýr-
astur er, er í molum, en það er „hjá okkur, hér.“ Ég ætla mér ekki þá dul að
fjölyrða meira um það kvæði, vil aðeins segja að ætti ég að velja tíu bestu ljóð
á íslensku þá væri það þar á meðal.
Og loks ber að geta þess sem gerir þessa bók Þorsteins að sérstöku fagnaðar-
efni fyrir þá ljóðunnendur sem lærðu í æsku að ljóð væri sá texti sem bundinn
er í rím og stuðla. Höfundur reynir hvergi að loka þeirri hlust sem forðum
gerði fólk að skáldum, brageyranu. Ljóð hans kliða, stuðluð, rímuð og taktföst
þótt hefðbundnum bragarháttum sé hafnað, ekki sem formeinkenni formein-
kennisins vegna heldur sem traust ættarmót íslenskra ljóða, sem engin ástæða
er til að skammast sín fyrir.
Aðalsteinn Ingólfsson
Þekkingargrunnur
Þóra Kristjánsdóttir: Mynd á þili. íslenskir myndlistarmenn á 16., 17. og 18. öld. Þjóð-
minjasafn íslands/JPV útgáfa 2005. 179 bls., 136 myndir.
Löngum hefur verið talið sjálfsagt og eðlilegt að miða upphaf myndlistar á
íslandi, í þeim skilningi sem listakademíur og aðrar menntastofnanir leggja í
fyrirbærið, við heimkomu þeirra Þórarins B. Þorlákssonar og Einars Jónssonar
um aldamótin 1900. Þá eignumst við í fyrsta sinn menntaða fagmenn í mynd-
list sem marka sér stefnu og hafa lífsviðurværi af verkum sínum. Um það leyti
urðu einnig vatnaskil í þjóðfélagsskipan landsmanna með því að borgarastétt
með menningarlegan áhuga fer að gera sig gildandi í rótgrónu samfélagi sjó-
manna og bænda.
En með þessari skipan myndlistarinnar í landinu í tímabilin fyrir- og eftir-
Einar og Þórarin er í sjálfu sér enginn dómur lagður á fyrri tíma pentlist,
myndskurð, handritalýsingar, veftir, skart eða tært skreyti. Allt heyrir þetta til
eldri sjónlista og vanræksla þeirra er staðreynd, bæði í fræðasamfélaginu og
þar af leiðandi einnig í skólakerfinu. Því er ekki nema von að heilu kynslóð-
88
TMM 2006 • 1