Heimsmynd - 01.10.1987, Qupperneq 35

Fyrsta spurning foreldra nýfædds
barns er hvert kyn þess er. Er það
drengur eða stúlka? Þessi óþreyjufulla
spurning endurspeglar mikilvægi
kynferðis í sérhvetju samfélagi á öllum
skeiðum sögunnar. Hvergi fyrirfinnst
það samfélag þar sem kynferði
einstaklings skiptir ekki máli. Ójafnrétti
kynjanna er þekkt frá því sögur hófust.
Hlutverkaskipting kynjanna hefur tekið
litlum breytingum og þrátt fyrir auknar
kröfur kvenna um jafnrétti á 20. öldinni
er það samdóma álit þeirra sem þess
æskja að enn sé langt í land.
Það er líffræðilegur, líkamlegur,
sálrænn og félagslegur munur á
kynjunum. Burtséð frá því er hér
náttúrlega um einstaklinga að ræða þar
sem sérhver er einstakur. Enginn
karlmaður er öðrum líkur þótt þeir hafi
ýmis ofangreind sameinkenni. Allt þetta
liggur í augum uppi rétt eins og að
aldur, þjóðerni, litarháttur, trú,
stéttarstaða og uppeldi mótar
einstaklinga, persónuleika þeirra og
viðhorf.
Á hvern hátt eru íslenskir karlmenn
ólíkir kynbræðrum sínum af öðru
þjóðerni með fyrrgreindum fyrirvörum
um sameinkennin? Er mikill munur á
kynslóðum íslenskra karlmanna? Eru
karlmenn af yngri kynslóðinni mjög
frábrugðnir feðrum sínum og öfum? Eru
væntingar misjafnar eftir aldri?
Jafnréttisbarátta kvenna undanfarna
áratugi hefur ekki farið fram hjá
neinum. Konur hafa í æ ríkari mæli
streymt út á vinnumarkaðinn en
samtímis haldið hefðbundnum
hlutverkum sínum. Engu að síður er
staða kvenna í íslensku þjóðfélagi mun
slakari en annars staðar. Það þarf ekki
annað en að líta á þann pýramída sem
þjóðfélagsskipulagið er til að sjá að
karlar tróna enn á toppnum. Það eru
ekki karlarnir í brúnni, sem þangað hafa
komist sökum dugnaðar og getu heldur
oft pólitískir aftaníossar.
Með tilliti til þess að yngri kynslóð
íslenskra kvenna hefur sótt í sig veðrið,
aflað sér menntunar og langrar
skólagöngu, í þeim tilgangi að hafa meiri
ítök í þjóðfélagslegri framvindu án þess
að fá þá umbun sem eðlileg væri, er
skiljanlegt að óþols gæti hjá
kvenþjóðinni í landinu.
KARLREMBAN
Hann er hálfsextugur sölumaður og
virkur í flokksstarfinu. Hann hefur
ákveðnar skoðanir, skrifar lesendabréf til
dagblaða, rœðir á degi hverjum
hugðarefni sín við yfirmenn sína og
hlustar á þá afathygli. Sonur hans er í
langskólanámi og stendur sig vel en
dóttirin er flugfreyja. Hann á elskulega
konu. Nýlega var fyrirtækið sem hann
starfar hjá sameinað öðru fyrirtœki. Nýi
forstjórinn er kona. Glaðhlakkalegur
gekk hann inn til hennar fyrsta daginn
„Karlremba hlýtur að vera fólgin í
yfirgangi, fordómum og frekju gagnvart
konum,“ segir Flosi Ólafsson
rithöfundur. „Ástæða slíkrar rembu er
þar af leiðandi vitsmunabrestur, nema
að karlremban sé afleiðing
eiginhagsmunabrölts. Þá er karlremban
aðferð til að niðurlægja konur eða setja
þær á bás og gæti því verið í ætt við ótta
eða hræðslu.“
Karlremban er hins vegar óhugsandi
nema konur séu til staðar. Margt
miðaldra fólk og eldra segist hafa
aðlagað sig breyttum viðhorfum frá því
sem það ólst upp við þegar
verkaskipting kynjanna
var viðtekin. Nú benda
margir á að
verkaskiptingin sé óljós
og bæði karlar sem konur
séu rugluð í ríminu.
Karlremban sem
ráðamenn viðurkenna að
sé innbyggð í kerfið getur
tekið á sig margar
myndir. Margar konur
kvarta undan því að
með vindilinn milli fingranna og setti
henni lífsreglurnar. Hún leit upp frá
vinnu sinni, þreytuleg íframan, brosti og
sagði: Af hverju hefurðu ekki fengið
stöðuhœkkun ennþá. . .
Karlremban eða hroki í garð kvenna
er afsprengi karlaveldisins. Manngerðin
hér að ofan blómstrar þar en konan í
forstjórahlutverkinu er sjaldséður hvítur
hrafn.
„Það er yfir höfuð gott að vera
karlmaður í íslensku þjóðfélagi,“ segir
Jón Sigurðsson ráðherra. Hví þá?
„Vegna þess að þetta þjóðfélag er til
fyrir karlmenn.“
Mætti af því draga þá
ályktun að karlmönnum
er mikið í mun að
viðhalda slíku
þjóðfélagsmynstri. Margir
benda hins vegar á að
konur geti sjálfum sér um
kennt að láta þetta
viðgangast. Þessi
aðstöðumunur leyfist
innan heimila þar sem
konur láta karlmenn vaða
uppi og nær hámarki í
atvinnulífinu.