Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.2019, Qupperneq 16

16 22. nóvember 2019FRÉTTIR
SANDBLÁSTURSFILMUR
Sundaborg 3
104 Reykjavík
777 2700
xprent@xprent.is
Ráðgjöf
Tilboð
Hönnun
Uppsetning
„VIÐ EIGUM EKKI AÐ ÞURFA
JARÐA BÖRNIN OKKAR“
n Halla fæddi andvana barn n „Eitt af því leiðinlegasta sem ég heyri er
spurningin hvort ég sé ekki komin yfir þetta“
H
alla Árdísardóttur gekk í
gegnum þá erfiðu reynslu
að fæða andvana barn og
segir útilokað að hægt sé
að yfirstíga sársaukann sem fylgir
því að sjá barnið sitt dáið. Hún
segir samfélagið staðnað hvað
viðhorf gagnvart þessu málefni
varðar enda fái hún þá spurningu
furðulega oft hvort hún sé ekki
búin að jafna sig.
„Eitt af því leiðinlegasta sem
ég heyri er spurningin hvort ég sé
ekki komin yfir þetta. Svarið mitt
er alltaf það sama og mun aldrei
breytast. Nei, því það að hafa þurft
að horfa á litla kistu með barninu
mínu fara ofan í jörðina er eitthvað
sem ég mun aldrei komast yfir. Það
er eitthvað sem á ekki að gerast,
við eigum ekki að þurfa að jarða
börnin okkar, heldur eiga þau að
lifa lengur en við.“
Halla, sem er tuttugu og
tveggja ára, er í sambandi með
Alla Unnarssyni og var litla
stúlkan þeirra fyrsta barn. „Í
dag eru liðin fimm ár síðan mér
var sagt að dóttir mín gæti ekki
lifað nema í stuttan tíma utan
móðurkviðar og að sá stutti tími
yrði afskaplega sársaukafullur
fyrir svona lítinn líkama.“
Hún ítrekar að það sé ekkert í
heiminum verra en að missa barn
og aldrei neitt eðlilegt við það.
„Það er ekkert sem maður
kemst yfir heldur lærir maður
bara að lifa með þessu,“ segir Halla
alvarleg og heldur áfram. „Ég hef
ekki lært það sjálf, en ég skil satt
best að segja ekki þegar fólk þykist
tengja við þessa reynslu án þess
að hafa gengið í gegnum það sjálft.
Auðvitað óska ég þess innilega að
enginn þurfi að ganga í gegnum
neitt þessu líkt, ekki einu sinni
mínum versta óvini. Hvort sem
barnið er enn í móðurkviði, deyr í
fæðingu eða tuttugu árum síðar er
það alltaf jafn sárt.“
Mæður sem missa börnin
sín líklegri til að deyja fyrir
fimmtugt
Rannsókn var birt í nýjasta hefti
vísindatímaritsins eLife sem
byggir á samanburði á dánartíðni
tæplega 48 þúsund foreldra sem
misst höfðu barn. Niðurstöðurnar
sýndu að þær mæður sem ganga í
gegnum þann harmleik að missa
barn eru í aukinni hættu á að
verða fyrir ótímabæru andláti.
Rannsóknin spannaði tveggja alda
tímabil en þar mátti sjá nokkrar
breytingar eftir þeim tíma er um
ræddi. Ótímabær andlát mæðra
sem fæddar voru á bilinu 1800–
1930 voru um 35% eftir barnsmissi
en 64% meðal þeirra mæðra sem
fæddar voru eftir 1930.
Í Morgunútvarpi rásar
tvö ræddu þau Unnur Anna
Valdimarsdóttir, prófessor við
læknadeild Háskóla Íslands,
og Kári Stefánsson, forstjóri
Íslenskrar erfðagreiningar,
niðurstöður rannsóknarinnar.
Þar staðfestir Kári að harmur
kvenna hafi töluverð áhrif á
lífslengd þeirra.
„Ef við skoðum ástandið í
íslensku samfélagi upp úr miðri
síðustu öld þá er ungbarnadauði
hér algengari en nokkurs staðar
annars staðar í heiminum. Það
er mesti ungbarnadauði sem
skráður hefur verið.“
Félagsfræðingar hafi sett
fram þá kenningu að konur hafi
brugðist við ungbarnadauðanum
með því að brynja sig, með því að
minnka tilfinningaleg tengsl við
börnin sín.
„En staðreyndin er sú að það
er bara vitleysa. Konur á þessum
tíma urðu fyrir jafn miklum
áföllum þegar börnin þeirra
dóu, það hafði jafn mikil áhrif á
lífslengd þeirra, eins og það hefur
í dag, sem bendir til þess að þessi
sterku tilfinningatengsl mæðra
við börnin sín séu meðfædd,“
segir Kári.
Konan geti ekki komið í
veg fyrir áhrifin með að brynja
sig, líkt og haldið hafi verið
fram. Unnur segir að lýsingar á
dauðsföllum innan fjölskyldna
úr dagbókarfærslum á 19. öld
séu oft frekar hversdagslegar. Þá
hafi jafnframt ríflega helmingur
foreldra upplifað það að missa
barn sitt.
„Það hefur skapað deilur á
milli ólíkra sagnfræðinga sem
rýna í þessar færslur og sumir
telja að það sé merki um það að
fólk hafi ekki þjáðst – en þessar
niðurstöður benda til þess að það
hafi verið þjáning á þessum tíma.“
Mikilvæg umræða Barnsmissir
er eitthvað sem margir ganga í
gegnum en minna er talað um. n
„Hvort sem það barnið er
enn í móðurkviði, deyr í
fæðingu eða tuttugu árum síðar
er það alltaf jafn sárt.