Ársrit um starfsendurhæfingu - 2017, Blaðsíða 41

VIRK
eru vinnufærir að einhverju leiti og hverjir
muni geta haldið áfram að vinna þegar til
lengri tíma er litið. Aukinn þrýstingur verður
þannig á fyrirtækin að gefa kost á aðlögun
á vinnustað vegna breytinga á heilsufari
þó það geti þýtt aukin kostnað fyrir þau
að einhverju leiti. Þeir vinnuveitendur sem
geta mætt þessum áskorunum munu ná að
nýta mannauð sinn betur og hafa aðgang
að vaxandi hópi hæfileikaríkra starfsmanna
og geta þannig uppskorið fjárhagslegan
ávinning auk velvildar og hollustu
starfsmanna til fyrirtækisins (Pransky,
Fassier, Besen, Blanck, Ekberg, Feuerstein
o.fl.2016).
Það má því búast við því að fækkun fólks
sem er á vinnualdri muni þrýsta á aukna
atvinnuþátttöku eldra starfsfólks og þar með
talið fólks með tímabundna eða viðvarandi
skerta starfsgetu. Vinnuveitendur þurfa þar
af leiðandi að bregðast við með því að gera
starfsmönnum sínum kleift að vera áfram
í vinnunni þrátt fyrir skerta starfsgetu og
einnig auðvelda þeim endurkomu til vinnu
eftir veikindi og slys.
Stigvaxandi endurkoma
til vinnu
Endurkoma til vinnu eftir langtíma veikindi
getur reynst einstaklingum mjög erfið.
Skortur á sjálfstrausti sem oft er raunin
getur gert þessa endurkomu enn erfiðari
og hægfara bati eftir erfiðar meðferðir
getur einnig verið hindrandi. Það eru hins
vegar alltaf að bætast við upplýsingar sem
styðja við þá hugmynd að skjót og vel studd
endurkoma inn á vinnustaðinn og aftur í sína
fyrri rútínu hefur jákvæð áhrif á geðheilsu
einstaklingsins og getur hjálpað honum að
ná sér að fullu.
Ein leið til að auðvelda þessa endurkomu
sem rannsóknir hafa sýnt að eykur mögu-
leika starfsfólks á að snúa aftur til vinnu er
hin svo kallaða stigvaxandi endurkoma til
vinnu (Schneider, Linder & Verheyen 2016,
Bethge 2016). Þessi aðferð hefur verið
þróuð í Þýskalandi þar sem starfsmenn
fyrirtækja hafa í mörg ár haft tækifæri
til stigvaxandi endurkomu til vinnu eftir
veikindafjarveru og hafa á sama tíma getað
verið skráðir veikir og þáð þá bætur í formi
sjúkradagpeninga. Það eru læknar sem vísa
starfsmönnum, að lokinni endurhæfingu,
í þetta prógramm en bæði starfsmaðurinn
og vinnustaðurinn geta neitað þátttöku í
þessu endurkomuferli. Þessi aðferð hefur
verið töluvert rannsökuð og er hér vísað í
rannsókn þar sem safnað var gögnum frá
rúmlega 28.000 starfsmönnum í Þýskalandi
sem höfðu verið veikir í meira en 45 daga
en 25% þeirra höfðu tekið þátt í stigvaxandi
endurkomu til vinnu sem tók að meðaltali
34 daga (Schneider o.fl. 2016). Niðurstöður
sýndu að þátttaka í slíku ferli flýtti marktækt
fyrir endurkomu á vinnumarkað samanborið
við þá sem fóru ekki í gegnum stigvaxandi
endurkomu til vinnu. Niðurstöður sýndu
einnig að mikilvægt er að íhuga hvenær
stigvaxandi endurkoma til vinnu er reynd.
Fram kom að ef hún var reynd innan 90
daga frá byrjun veikindafjarveru þá gat
þátttaka í ferlinu lengt þá fjarveru. Einnig
var talið mikilvægt að auka fræðslu til
allra hagsmunaaðila um stigvaxandi
endurkomu til vinnu til að auka þátttöku
í prógramminu. Bethge (2016) skoðaði
áhrif stigvaxandi endurkomu til vinnu á
örorkulífeyri og atvinnuþátttöku og sýndi
að þátttaka í slíku ferli leiddi til aukinnar
atvinnuþátttöku og dró úr hættu á varanlegri
örorku. Þeir sem tóku þátt voru einnig með
hærri meðaltekjur og styttri tíma á bótum.
Svipaðar niðurstöður fengust við rannsókn á
gögnum frá sjúkratryggingakerfinu í Noregi
sem sýndu að starfsmenn með vottorð frá
lækni um hlutaveikindi á móti hlutavinnu
voru með styttri veikindafjarveru og hærri
tíðni endurkomu til vinnu en þeir sem
fóru í venjulegt veikindaleyfi (Markussen,
Mykletun & Röed 2012). Þessi aukna krafa
um virkni dró einnig úr bótakröfum og líkum
á því að langtíma veikindafjarvera leiddi til
óvirkni.
Bæði vinnuveitendur og starfsmenn geta
notið góðs af stigavaxandi endurkomu til
vinnu eins og kemur fram hér að neðan.
HAGUR VINNUVEITENDA
OG STARFSMANNA
HAGUR VINNUVEITENDA
• Snemmbær endurkoma til vinnu mun draga úr kostnaði hjá vinnuveitanda
með því að minnka líkur á því að ráða þurfi einhvern annan í hans stað.
• Það að hlúa að starfsmönnum og láta þá finna að þeir eru mikilvægir dregur
úr starfsmannaveltu og kostnaði vegna nýliðunar.
• Hvernig fyrirtæki meðhöndla starfsmenn sína sem eru fjarverandi vegna
veikinda eða þegar þeir snúa aftur til vinnu getur mótað hugmyndir þeirra og
annarra um fyrirtækið. Góð meðhöndlun mun skapa jákvæða menningu og efla
starfsandann.
• Stigvaxandi endurkoma til vinnu dregur úr líkum á því að starfsmenn muni ekki
snúa aftur til vinnu og minnkar þannig þörf fyrir að ráða og þjálfa
nýja starfsmenn.
• Þar sem meðalaldur starfsmanna er að hækka þá þurfa vinnuveitendur að
skoða leiðir til að hvetja þá og auðvelda þeim að snúa aftur til vinnu eftir
veikindi í stað þess að missa þá af vinnustaðnum á eftirlaun fyrr en þeir ætluðu.
HAGUR STARSMANNA
• Almennt talið þá er vinna góð fyrir heilsu og velferð og veitir hún einnig
fjárhagslegt öryggi. Það að geta ekki snúið aftur til vinnu eftir veikindi getu leitt
til að starfsmenn fari fyrr á eftirlaun en þeir ætluðu og þar með af
vinnumarkaðnum.
• Það að snúa aftur til vinnu eftir veikindi færir starfsmanninn í sína fyrri rútínu
og lífið fer í eðlilegan farveg. Það eykur sjálfsvirðingu, bætir geðheilsu og
félagslega aðlögun.
• Áhrifarík endurkoma til vinnu getur hraðað bata og komið í veg fyrir hugsanlegt
bakslag eða fylgikvilla sem geta verið afleiðingar þess að vera frá vinnu.
41virk.is