Ársrit um starfsendurhæfingu - 2017, Blaðsíða 60

rannsóknahluti starfsins ætti til að mæta
afgangi hvað tíma varðar. Greina mátti
togstreitu hjá viðmælendum milli þess að
sinna rannsóknaþætti starfsins annars
vegar og að standa sig vel í kennslu hins
vegar. Það sé einnig sérstakur streituvaldur
að árangur í starfi háskólakennara er fyrst
og fremst metinn úr frá rannsóknavirkni en
ekki að sama skapi út frá árangri í kennslu
og þjónustu við nemendur. Að þeirra mati
ættu kennarar ekki síður að fá umbun fyrir
að leggja alúð í kennslu og þjónustu við
nemendur m.a. með hliðsjón af því að það
er stefna háskólans að nám og kennsla sé
eins og best verði á kosið.
Samskipti við nemendur
Í rýnihóparannsókninni nefndu viðmælendur
að töluverður tími færi í þjónustu og
samskipti við nemendur. Í því sambandi
bentu þeir á að nemendahópurinn hefði
breyst umtalsvert síðustu ár. Þeir þyrftu
í æ meira mæli að laga sig að aðstæðum
nemenda sem væru með fjölskyldur og lítil
börn eða í fullri vinnu með námi.
Stuðningur stjórnsýslu við
kennara
Að lokum má nefna að margir af viðmæl-
endunum gerðu að umtalsefni ýmiss konar
upplýsingagjöf til stjórnsýslu fræðasviðs
eða miðlægrar stjórnsýslu sem streituvald.
Margir töldu að ýmiss konar stoðþjónusta
við akademíska starfsmenn af hálfu
starfsfólks í stjórnsýslu væri takmörkuð og
að þeir upplifðu að úr henni hefði dregið
þrátt fyrir að starfsfólki þar hefði fjölgað.
Í þessari umræðu sögðu kennarar að
starfsfólk stjórnsýslu fræðasviðs teldi sig
fyrst og fremst eiga að sinna nemendum og
því hallaði á ýmiss konar aðstoð við kennara.
Að bregðast við álagi og
streitu við Háskóla Íslands
Unnið er að tillögum að úrbótum í starfs-
umhverfi háskólans til að draga úr streitu
og hvernig megi auka stuðning við starfsfólk
sem upplifir álag og streitu. Þessar tillögur
verða sendar til umsagnar hjá ýmsum
aðilum innan háskólans og að lokum lagðar
fyrir háskólaráð til umfjöllunar.
Eins og fram kom hér að ofan er það mat
þeirra sem tóku þátt í rýnihóparannsókninni
að kennsluhlutverkið væri einn fyrirferðar-
mesti hluti starfs háskólakennara. Að þeirra
mati tekur kennsla mun meiri tíma en
formlega er gert ráð fyrir. Með það í huga
eru hér nefndar nokkrar tillögur að úrbótum
á kennsluþætti starfsins sem hafa komið til
umræðu.
Breyting á starfsskyldum
Fyrst má nefna tímabundna breytta skipt-
ingu á starfsskyldum háskólakennara, svo
sem að gefa þeim kost á að einbeita sér
að kennslu í tiltekinn tíma og fá afslátt af
rannsóknar- og stjórnunarskyldu á meðan.
Tilgangurinn væri að viðkomandi fengi
tækifæri til að einbeita sér að því að þróa
kennsluna og fá svigrúm og stuðning til
að kynna sér nýjungar í kennsluháttum og
prófa sig áfram með þær.
Þá hafa verið ræddar hugmyndir um að
bjóða nýjum háskólakennurum afslátt af
kennsluskyldu þegar þeir hefja akademískan
feril sinn. Það er þekkt að fyrstu skref í
akademísku starfi eru streituvaldandi. Það
er stórt verkefni að taka að sér kennslu í
háskóla í fyrsta sinn, skipuleggja, undirbúa
og kenna nýtt námskeið, sjá um námsmat
og veita nemendum stuðning. Á sama tíma
eru hinir sömu að hefja rannsóknaferil sinn
og setja sig inn í flókna stjórnun og reglur
háskólans. Afsláttur af kennsluskyldu getur
auðveldað nýjum háskólakennurum fyrstu
skrefin í akademísku starfi. Þessi háttur
hefur verið viðhafður á sumum fræðasviðum
Háskóla Íslands með ágætum árangri.
Mentorakerfi
Fleiri hugmyndir er varða kennsluþátt
starfsins snúa m.a. að því að fjölga kennur-
um og/eða setja þak á fjölda nemenda í
námskeiði og endurskoða og efla mentora-
kerfi skólans. Undanfarin ár hefur nýju
akademísku starfsfólki boðist að fá mentor
sem veitir viðkomandi stuðning í starfi.
Byggist sá stuðningur fyrst og fremst á
þörfum hvers og eins nýliða m.a. við kennslu
og rannsóknir. Hefur þetta fyrirkomulag
reynst vel en efla mætti þennan þátt í starfi
háskólans enn frekar.
Breyttir samskiptahættir
Þátttakendur í rýnihóparannsókninni
nefndu samskipti við nemendur sem
sérstakan streituvald. Þar skipta breyttir
samskiptahættir miklu, sem gera kennar-
ann aðgengilegan á öllum tímum, en
ekki eingöngu í kennslustundum og
viðtalstímum eins og tíðkaðist fyrir tíma
rafrænna samskipta. Í flóknum heimi
tækninnar getur verið snúið að finna út
hvaða samskiptamáti er gagnlegastur fyrir
alla aðila. Til að bregðast við því hafa verið
ræddar hugmyndir um að koma á öflugu
og skilvirku kerfi aðstoðarmanna kennara.
Aðstoðarmenn kennara létta ekki aðeins
undir með kennaranum við samskipti við
nemendur og upplýsingagjöf til þeirra heldur
einnig við kennslu.
Stuðningur stjórnsýslu
skólans við starf háskóla-
kennara
Þátttakendur í rýnihópum nefndu að stjórn-
sýsla fræðasviða og miðlægrar stjórnsýslu
þyrfti að kynna kennurum betur en nú er
gert þá þjónustu sem þeim stendur til boða
og efla stuðning við þá, s.s. við að skipuleggja
kennslu t.d. í klínískum námskeiðum og
fjarkennslu.

Árangur akademísks starfsfólks er fyrst og
fremst metin eftir rannsóknarvirkni þeirra.
Afköstin hafa bæði áhrif á laun viðkomandi
og á fjárveitingu til þess fræðasviðs og
deildar sem hann starfar við. Stuðningur við
rannsóknahluta akademískra starfsmanna
hefur verið að eflast í takt við áherslur
háskólans, en að mati háskólakennara þarf
að efla hann enn frekar. Sérstaklega er
kallað eftir aðstoð stjórnsýslu skólans til að
sjá um fjármálahlið rannsóknastyrkja, svo
fræðimenn geti frekar varið tímanum í að
sinna rannsóknum sínum og skrifum.
Skólinn tekur
alvarlega það hlutverk
sitt að hlúa vel að
starfsfólki sínu og
bjóða því starfsum-
hverfi sem stuðlar
að velferð, jafnrétti
og heilbrigði. Þess er
vænst að vinnan sem
lögð hefur verið í að
skoða streitu og álag
meðal starfsmanna
háskólans skili sér í
betra starfsumhverfi
til lengri og skemmri
tíma.“
60 virk.is