Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1996, Blaðsíða 42

Sigrún Jóhannsdóttir forstöðum.:
TÖLVAN í LEIK OG NÁMI
Tölvuleikir
Tölvan er orðin virkur þáttur í
daglegu lífi okkar í starfi, leik, námi
og samskiptum.
Böm og unglingar eru fljót að taka
nýja miðla í notkun, og gera það oft
svo hressilega að við verðum stundum
hrædd viðaðmissatökin! Viðviljum
sem foreldrar að börnin nái tökum á
tækninni, við vitum að eftirsóknar-
verð störf í framtíðinni krefjast þekk-
ingar og vinnubragða sem nýta tölvu-
tæknina. Bömlæranýjafærniígegn-
um leik, það gera þau líka þegar þau
eru í tölvuleikjum, þau em vissulega
að drepa tímann en það þýðir ekki að
þau séu ekki að tileinka sér ýmsa
fæmi í leiðinni, fæmi sem framtíðin
mun krefjast af þeim. En auðvitað má
öllu ofgera og enginn vill að börnin
sitji tímunum saman við tölvuna. Ætli
óhófleg yfirseta yfir tölvunni sé ekki
bundin nýjabrumi nýs forrits? Það á
sjálfsagt líka við um aðra miðla eins
og t.d. nýja spennandi bók eða mynd-
band. En tölvuleikir em margskonar
og hin neikvæða umræða sem hefur
verið um tölvuleiki er að ég held
bundin leikjum sem eru fullir af
ofbeldi og óhugnaði en slíkir leikir eru
því miður framleiddir. Ég hvet því
fólk til að vera gagnrýnið á það sem
bömin era að fást við í tölvunni og
kynna sér forritin. Ekki vera hrædd
við að taka afstöðu til þess boðskapar
og umhverfis sem þar birtist þó svo
að það sé barnið sem er “tölvusér-
fræðingurinn” en ekki við.
Nám gert að leik
Forrit sem fela í sér leik og nám
hafa verið kölluð skemmtimenntunar
forrit eða Edutainment forrit. Nám
er þá gert að leik. Við læmm jú best
ef okkur finnst gaman að því sem við
erum að fást við. Kannski höfum við
haft tilhneigingu til að finnast að nám
og leikur eigi ekki saman, böm eiga
að leika sér þegar þau koma heim úr
skólanum en ekki í skólanum. Það er
þó gamall sannleikur og nýr að við
nemum best þegar við höfum gaman
að því og börnum finnst skemmtilegt
að leika sér. Skemmtimenntunar for-
Sigrún
Jóhannsdóttir.
ritin hafa aðlaðandi umhverfi sem
gefur möguleika á samspili og virkni.
Bamið er í gegnum leik látið skoða,
skapa og prófa, námið felst í því að í
leiknum tileinkar það sér nýja vitn-
eskju, skilning og færni.
Skemmtimenntunar forritin eru
eins og önnur forrit misgóð.
Danski blaðamaðurinn Pia Grund-
baum telur eftirtalda þætti eiga að
prýða gott barnaforrit:
1. Vekur áhuga barnsins
2. Barnið getur notað forritið án
hjálpar.
3. Hæflr aldri, þroska, áhuga og
kyni barnsins.
4. Er hægt að þyngdarstilla.
5. Innihaldið bjóði upp á að barn-
ið sé virkt.
6. Gefur strax skýra svörun.
7. Felur í sér leik og eykur færni.
8. Utlit og innihald er vandað.
9. Er í tengslum við aðrar athafnir
barnsins.
10. Passar tölvunni og er einfalt að
setja inn.
Skemmtimenntunar forrit
eru margskonar
Forrit sem nota leik til að ná fag-
legu markmiði sínu t.d þjálfa stærð-
fræði eru m.a.: Þrír í röð og Slöngu-
spilið sem Námsgagnastofnun gefur
út.
Önnur forrit þar sem leikur er
kannski meira ráðandi og barnið lærir
með því að skoða, prófa sig áfram og
svara spurningum eru amerísku
forritin ThinkinThings og Millie’s
Math House. I þriðja lagi em forrit
þar sem bamið er skapandi t.d. teikni-
forritið KidPix.
Forrit sem eru skapandi og örva
barnið til að tjá sig á rituðu máli eru
m.a. ameríska forritið Creative Writer
og íslenska teiknimyndasöguforritið
Myndrún.
Sú fæmi sem börnin eiga að þjálfa
er oft stýrð í skemmtimenntunar for-
ritum en það sem öll góð leikjaforrit
gera er að þau þjálfa hugsun sem
byggir á sjálfsprottinni þekkingarleit,
barnið prófar sig áfram og skoðar
hvað virkar og hvað ekki og kannski
er ekki bara eitt svar hið eina rétta.
Sumir hafa bent á að slíkri hugsun sé
oft ekki gert hátt undir höfði í
hefðbundnu skólanámi.
Tölvan sem kennslugagn
Tölvan vekur áhuga flestra barna
og áhugi er gmndvöllur náms. Tölv-
an ætti því að vera gott kennslugagn
og góð viðbót við hefðbundnar
kennsluaðferðir.
Hún er verkfæri sem býður upp á
möguleika á að prófa sig áfram. En
hún er ekkert meira eða minna en það
verkfæri sem við mötum hana til að
vera. Tölvan er í sjálfri sér ekkert
galdratæki sem leysir öll vandamál.
Það er hvemig við vinnum úr því efni
sem við höfum matað hana með sem
skiptir máli.
Það er til úrval kennsluforrita sem
nota fjölbreytta miðlun þ.e. skýrar
myndir, hljóð, tal og litaprentun til að
þjálfa fæmi í hinum ýmsu námsgrein-
um.
Með einungis venjulegri rit-
vinnslu býður tölvan upp á marga
möguleika til að skrifa og þjálfa ritun.
En það getum við líka gert með pappír
og blýanti sem em mjög góð verkfæri.
En tölvan með sinni tækni gefur fleiri
möguleika á einfaldan hátt. Með
tölvu getum við skrifað bókstafi stað-
setta fallega hver við hliðina á öðram.
Við getum á einfaldan hátt leiðrétt,
stækkað og breytt bókstöfunum. Þar
að auki getum við fengið hjálp í staf-
setningu með sérstökum villuleitar-
forritum.
Eins og áður sagði er tölvan góð
42