Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1996, Blaðsíða 8

• • X
Jóhannes Albert Sævarsson, lögfr. OBI:
Lögfræðiþjónusta ÖBÍ í dag
Lögfræðiþjónusta Öryrkjabanda-
lags íslands er opin fyrir há-
degi á miðvikudögum frá kl. 09.00 -
12.00 að Hátúni 10. Fyrirkomulag
starfseminnar er þannig að skjólstæð-
ingum ÖBÍ gefst kostur á að panta
viðtalstíma við lögfræðing í gegnum
skrifstofu ÖBÍ. Á síðast liðnu starfsári
lögfræðiþjónustu ÖBÍ voru veitt 182
viðtöl og til loka apríl 1996 hefur
verið leitað í 82 skipti til lögfræði-
þjónustunnar. Stundum er hér um að
ræða sömu einstaklingana sem fá ekki
mál sín afgreidd í einu viðtali ef afla
þarf frekari gagna eða senda út fyrir-
spurnir vegna málsins. Auk þess er
fjöldi mála skjólstæðinga ÖBÍ leystur
símleiðis í mánuði hverjunr. Málefnin
sem ber á góma eru margvísleg og
þykir ástæða til að tæpa á helstu
málaflokkum.
1. Tryggingastofnun
og tryggingaráð:
Fyrst er til að nefna málefni er lúta
að ýmsum afgreiðslum Trygginga-
stofnunarríkisins. Lögfræðiþjónustan
hefur aðstoðað við öflun gagna vegna
kæra til tryggingaráðs. Þá hefur verið
leitað fordæma í fyrri afgreiðslum TR
í sambærilegum málum til hliðsjónar.
Hafi tryggingaráð í úrskurðum sínum
staðfest hina kærðu afgreiðslu TR
þrátt fyrir að talið væri að fordæmi
leiddi til annarrar niðurstöðu hefur
úrskurðum ráðsins verið skotið til
Umboðsmanns Alþingis með rök-
stuðningi. Umboðsmaður hefur því
næst krafið skýringa á hinni breyttu
afstöðu og eru dæmi þess að slíkar
fyrirspumir umboðsmanns hafi leitt til
breytinga á afgreiðslu TR. Einnig
koma margir vegna vanþekkingar á
réttindum skv. lögum um almanna-
tryggingar nr. 117/1993 og lögum um
félagslega þjónustu nr. 118/1993.
2. Skattamál:
Annar fyrirferðarmikill málaflokk-
ur era skattamál. Hann er þó að mestu
bundinn við lok skilafrests framtala í
febrúar og haustmánuði þegar við-
bótarálagning gjalda fer fram. Reynt
er eftir fremsta megni að bæta úr hafi
Jóhannes Albert
Sævarsson.
nauðsynleg gögn vantað með fram-
tölum í upphaft. Einnig hefur verið
aðstoðað við umsóknir til lækkunar á
skattstofnum skv. heimildarákvæðum
skattalaga nr. 75/1981 og um lækkun
eða niðurfellingu álagðs útsvars skv.
heimildarákvæðum laga um tekju-
stofna sveitarfélaga nr. 4/1995.
3. Hjúskaparmál:
Nokkrir skjólstæðingar ÖBÍ hafa
komið til að leita ráða vegna fyrir-
hugaðra hjónaskilnaða eða sambúðar-
slita. Deilurnar hafa aðallega snúist
um skiptingu eigna og skulda, en
einnig um forsjá með ungum börnum.
Ráðgjöfin hefur fyrst í stað verið fólg-
in í að gera fólki grein fyrir réttarstöðu
hjóna við hjúskaparslit og leiðbeina
fólki um hvers beri að gæta við skiln-
aðaruppgjör.
4. Bótamál:
Allnokkuð hefur verið um að skjól-
stæðingar ÖBI komi til að kanna
bótarétt sinn vegna áverka er þeir hafa
hlotið í umferðar- eða vinnuslysum.
Eins hefur réttur einstaklinga vegna
meintra mistaka lækna við ýmiss
konar aðgerðir á sjúkrahúsum verið
kannaður nánar með fyrirspurnum til
landlæknis og sérfræðinga á viðkom-
andi sviði. Hér er um vaxandi mála-
flokka að ræða sem sinna þarf af nær-
gætni og samviskusemi.
5. Húsnæðismálefni:
Hússjóður Öryrkjabandalags
Islands leigir út ti 1 skjólstæðinga sinna
fjölda eigna. I nokkrum tilvikum
hefur skilvísi húsaleigugreiðslna verið
ábótavant. Lögfræðiþjónustan hefur í
þeim tilvikum reynt að fá leigjendur
til að leysa uppsafnaðan vanda með
samningum og boðið upp á að húsa-
leigan og skuldin verði greidd í gegn-
um þjónustufulltrúa banka eða spari-
sjóða. Þannig hafa leigjendur getað
haldið leigunni í skilum og á sama
tíma greitt niður eldri vanskil án þess
að of nærri þeim hafi verið gengið.
6. Gjafsókn:
Inn á borð lögfræðiþjónustu ÖBÍ
berst margþættur ágreiningur skjól-
stæðinga ÖBÍ við opinbera aðila og
einstaklinga og í mörgum tilvikum
þykir sýnt að skjólstæðingar ÖBI eigi
rétt eða á þeim hafi verið brotinn
réttur. Fæstir skjólstæðinga ÖBÍ hafa
fjárhagslegt bolmagn til að fylgja eftir
meintum rétti með málshöfðun. Lög-
fræðiaðstoð ÖBÍ hefur því í nokkrum
málum sent umsóknir til gjafsóknar-
nefndar og farið fram á að skjólstæð-
ingum ÖBÍ verði veitt gjafsókn til
höfðunar einkamála á grundvelli fyrir-
liggjandi réttarstöðu. Gjafsókn verður
aðeins veitt ef málstaður umsækjanda
gefur nægilegt tilefni til málshöfðunar
eða málsvarnar og að nánari skilyrð-
um fullnægðum sbr. 126. gr. laga um
meðferð einkamála nr. 91/1991. Hér
eru eðli málsins samkvæmt gerðar
nokkrar kröfur til umsækjenda og
málefna. Það sem ræður mestu um
veitingu gjafsóknar er hvort með
hliðsjón af efnahag umsækjanda megi
telja að honum verði fyrirsjáanlega
ofviða að gæta hagsmuna sinna í máli.
Þá er höfð hliðsjón af eignum og tekj-
um maka eða sambýlismanns. Hags-
munir umsækjanda mega ekki vera
lítilfjörlegir nema ef vera kynni að
úrlausn málsins hefði almenna þýð-
ingu eða varði verulega miklu fyrir
atvinnu, félagslega stöðu eða aðra
einkahagi umsækjanda.
7, Ymis mál:
Fyrir utan þá höfuðmálaflokka sem
raktir hafa verið hér að framan hafa
komið inn á borð lögfræðiþjónustu
ÖBI málefni sem segja má að spanni
yfir flest réttarsvið. Svo stiklað verði
8