Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1977, Síða 24

ÍSL. LANDBÚN.
j. agr. res. icel. 1977 9, 2: 22-38
Dráttarátak við plægingu
Grétar Einarsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarms
Bútæknideild, Hvanneyri
YFIRLIT.
I þessari skýrslu er greint frá niðurstöðum mælinga á dráttarþörf plóga. Mælingarnar voru gerðar í
því skyni að kanna dráttarþörf plóganna í ólíkri jarðvegsgerð og einnig til að fá hugmynd um
hvaða plógstærðir hentuðu mismunandi stærðum dráttarvéla við íslenzkar aðstæður. Ætla má, að þær
jarðvegstegundir, sem hér um ræðir spanni nokkurn veginn þá fjölbreytni í jarðvegsgerð, sem tekin
er til ræktunar hér á landi.
Jarðvegstegundirnar eru allar af þeirri gerð, sem á Norðurlöndum er nefnd „svær jord", dráttarátak
á bilinu 40—'60 kp/dm2. Mest mældist dráttarátakið í nýræstri mýri, en minnst í sandjarðvegi og
vel framræstri mýri með um 10 ára gamalli framræslu. Dráttarátak óháð hraða virtist oftast vera á
bilinu 35—38 kp/dm2 og hraðastuðull á bilinu 3—5 kps'Vdm4. Yfirleitt var flatarátak minna á tví-
skera plógum en einskera.
A hverri spildu var reynt að ákvarða hlutfall milli þyngdar traktors og hámarksdráttarafls við plæg-
ingu. Þetta hlutfall (kg/dm2) er breytilegt eftir spildum, frá um 100 í sandjarðvegi til um 170 í ný-
ræstri mýri. Samkvæmt því ættu meðalstórir traktorar (1500—2000 kg) að hafa nægilegt dráttarafl
fyrir einskera plóga nema í nýræstri mýri. Hins vegar verður að nota stóra traktora (þyngri en 2000
kg) fyrir tvískera plóga nema í sandjarðvegi.
INNGANGUR.
Með sístækkandi dráttarvélum við bústörf
hefur þróunin orðið sú, að bændur hafa æ
meir notað mótorafl með tengidrifsknúnum
verkfærum. Af þessum sökum hefur notkun
jarðtætara við jarðvinnslu náð mikilli út-
breiðslu undanfarna tvo áratugi. Ymsar at-
huganir og reynsla margra bænda bendir þó
til þess, að jarðtætarar séu oft notaðir í ó-
hófi, en það hefur í för með sér óheppileg
áhrif á jarðvegsbygginguna, sem leiðir af
sér minni og lakari uppskeru.
Af þessum ástæðum má vænta þess, að
áhugi aukist á plægingu sem frumvinnslu
óbrotins lands svo og endurvinnslu túna.
Mikilvæg forsenda þess, að plæging gangi
vel, er, að plógstærð sé í samræmi við trakt-
orsstærð. Val á plógstærð fer eftir upplýsing-
um um aflþörf plógsins, sem að mestu fer
eftir gerð og ástandi þess jarðvegs, er plægja
skal.
Verkfæranefnd ríkisins mældi aflþörf
hestaplóga árið 1927 (einnig 1921 og 1922),
en engar mælingar hafa farið fram hér-
lendis á traktorsplógum til þessa. Markmiðið
með þeim mælingum, er hér verður greint
frá, var í aðálatriðum það að kanna dráttar-