Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1977, Síða 82

80 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
1. Tafla. Mat á tvímælingargildi.
Table 1. Repeatability estimates.
Eiginleiki
Mjólkurmagn
Milk yield
Mjólkurfita
Milk fat yield
Fituprósenta
Fat percentage
Hæsta dagsnyt
Maximum daily yield
NIÐURSTÖÐUR.
í 1. töflu eru sýndar niðurstöður útreikninga
á tvímælingargildi fyrir eiginleikana fjóra,
sem rannsóknin náði til. Tvímælingargildið
er af mjög líkri stærð fyrir alla eiginleikana,
um 0.4. Magnús B. Jónsson (1968) reikn-
aði tvímælingargildi fyrir mjólkurmagn,
mjólkurfitu og fituprósentu og fann heldur
lægri gildi en hér eru fundin, en innbyrðis
stærðargráða á tvímælingargildi í hans rann-
sókn og þessari er mjög líkt.
Arfgengi, erfða- og svipfarsfylgni, metið
út frá upplýsingum um allar kýr í rannsókn-
inni, er sýnd í 2. töflu. Arfgengi fyrir mjólk-
urmagn reynist 0.16. Þetta er verulega lægra
en í flestum erlendum rannsóknum fyrir
þennan eiginleika (Maijala og Hanna,
1974), en ívið hærra en Magnús B. Jónsson
(1968) fann í sinni rannsókn. Þess ber þó
að gæta, að í meginhluta erlendra útreikninga
er byggt á mjólkurskeiðsnyt, en ekki ársnyt,
eins og notuð er hér. Syrstad (1966) gerði
útreikninga í Noregi og notaði ársnyt og fann
arfgengi af slíkri stærðargráðu og hér eða
jafnvel heldur minna.
Arfgengi fyrir mjólkurfitu reyndist lágt,
0.09, sem er mjög áþekkt og Magnús B.
JÓnsson (1968) fann. Arfgengi fituprósenm
er 0.20. Þetta er nokkru lægra en Magnús
B. Jónsson (1968) fann í sinni rannsókn,
en til muna lægra en fundið er í flestum
rannsóknum á þessum eiginleika erlendis
(Maijala og Hanna 1974). Hér má þó
geta þess, að í nýlegri rannsókn í Noregi
hefur Syrstad (1975) fundið lægra arfgengi
á fituprósentu en hér fannst, 0.12—0.15.
Ástæðan til hins lága arfgengis fituprósentu
hér á landi gemr að hluta verið sú, að fim-
prósenta hér á landi mun yfirleitt reiknuð út
frá mun færri einstökum fitusýnum en gerist
erlendis. Þá er sýnataka hér á landi í höndum
mjólkurframleiðenda sjálfra, og má því ætla
að hún geti verið verulega breytileg frá búi til
bús og í sumum dæmum að einhverju leyti
röng. Sérstök skekkja virðist hafa komið
við notkun mjólkurmæla í rörmjaltarkerfum.
Benda má á, að engir útreilmingar hafa
verið gerðir á þvx, hvernig beri að vega
saman einstakar mælingar á fituprósentu
til að fá sem réttast mat fimprósentu
kýrinnar. Hugsanlega mætti auka öryggi eitt-
hvað með betri aðferðum. í þessum gögnum
eru einnig örfá bú, þar sem engar fimmæl-
ingar eru gerðar og draga þá inn nokkurt
vanmat á arfgengi. Að síðustu skal á það
bent, að arfgengi er erfðasmðull, sem er
breytilegur frá einu búfjárkyni til annars og
er það hugsanlegt, að erfðabreytileiki þessa
eiginleika sé óvenjulítill hjá íslenskum kxím.
Hið lága arfgengi fyrir fituprósenm er
líklega meginástæða þess tiltölulega mikla
munar sem kemur fram í arfgengi á mjólk-
urmagni og mjólkurfim.
Fyrir hæsm dagsnyt fannst mjög lágt arf-
gengi, 0.10.
Engar eldri rannsóknir em til á þessum
eiginleika fyrir íslenzkar kýr. Sigurður
SteinþÓRSSON (1975) reiknaði arfgengi ein-
stakra mælinga hjá kvígum á afkvæmarann-
sóknastöðinni í Laugardælum, og reyndist
arfgengi mælinga í upphafi mjólkurskeiðsins
um 0.4. Flestar erlendar rannsóknir em
bundnar við einstakar mælingar á mjólkur-
skeiðinu. Rönningen (1967) reiknaði arf-
0.40X0.011
0.36X0.011
0.42±0.010
0.37+0.011