Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1980, Blaðsíða 26

24 fSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
gróðurhverfi hans svo sviplík, að þau
verða ekki aðgreind nema með náinni
skoðun og svo lík, að þau mega vel skoðast
í einu lagi.
Loðvíðissveitin er minna útbreidd og
yfirleitt einleitari en grávíðissveitin. Inn-
an hennar hafa þrjú gróðurhverfi verið
skilgreind, en þau eru hér sameinuð í eitt
og kölluð loðvíðir-grávíðir D4. Má það til
sanns vegar færa, því að enda þótt loðvíð-
irinn sé algerlega yfirgnæfandi í öllum
gróðurhverfum loðvíðisveitarinnar, er grá-
víðirinn svo tryggur fylginautur hans, að
kenna má gróðursveitina við báðar teg-
undirnar. I loðvíðisveitinni gætir stinnu-
starar og hálmgresis mun minna en í grá-
víðisveitinni, en miklu meira er hins vegar
af túnvingli ogþursaskeggi. Þá er þar stund-
um nokkuð af bláberjalyngi. Annars eru
fylgitegundir að miklu leyti hinar sömu í
báðum gróðursveitunum. Loðvíðisveitin
er alger þurrlendissveit, og nær víðirinn
oft beztum þroska, þar sem sandur fýkur
inn í mólendi, t. d. lyng- eða rjúpna-
laufsmó. Loðvíðirinn er ætíð hávaxnari en
grávíðirinn og myndar stundum lágvaxið
kjarr, eins og fyrr er getið, helzt þar sem
sandfok er nokkurt. Er svo að sjá sem loð-
víðirinn sé nokkur vörn gegn sandfoki og
uppblæstri. Snjólag er með minna móti í
loðvíðisveitinni, og oft er að sjá sem loð-
víðirinn firrist raka í jarðvegi.
Gulvíðissveitin verður naumast talin til
heiðar eða mólendis, því að gulvíðirinn
myndar oftast lágvaxið kjarr og getur náð
verulegri hæð, þar sem vaxtarskilyrði eru
góð. Þannig er það venjulegast 30- 100
cm hátt og verður aldrei hærra í há-
lendinu. Á láglendi getur gulvíðikjarrið
náð nokkurra metra hæð og nálgast þá
skóglendi. Venjulega vex gulvíðikjarrið
þar, sem raklent er, t. d. oft meðfram ám
og í vatnahólmum. í undirgróðrinum er
sjaldan mikið um runnplöntur heiðarinn-
ar nema helzt loðvíði, og stundum vantar
þær alveg. Hins vegar er þar oft margt um
blómjurtir, en þó eru grösin algengasti
undirgróðurinn, og er gróðurfélagið hér
því einkennt gulvíðir-grös D5. Algengustu
grösin eru túnvingull, bugðuþuntur, hálíngresi
og ilmreyr. Stundum er þar nokkuð af
stinnustör, og þar sem raklendast er, verður
mýrastör ríkjandi ásamt grösunum. Slík
gróðurhverfi er helzt að finna í hinum
lægri heiðalöndum og jafnvel upp í 400 m
hæð. Annars heyra gulvíðikjörrin aðallega
til láglendisgróðri.
Þursaskeggsmór
I þursaskeggsmónum er þursaskegg alger-
lega drottnandi, bæði í gróðursvip og
þekju, svo að engin önnur tegund kemst
þar í námunda við það. En algengustu
fylgitegundirnar eru þó allmismunandi að
magni, og eftir því hafa verið skilgreind
níu gróðurhverfi í þursaskeggssveitinni,
enda getur gróðurfarið verið allbreytilegt.
Stundum er svo mikið afgrámosa, að kalla
má, að þursaskeggsmórinn hverfi án
skýrra marka yfir í mosaþembu. Er það
ekki sízt í hlíðabrekkum, en getur þó
einnig verið á flatlendi. Hér er þursa-
skeggssveitinni skipt í þrennt af hag-
kvæmnisástæðum, svo sem víðar er gert.
Pursaskegg El. I það gróðurfélag eru
sameinuð þau gróðurhverfi þursaskeggs-
sveitarinnar, þar sem runnkenndra
plantna gætir ekki eða eru naumast til, en
gróðurhverfin einkennd af grösum og
grasleitum plöntum. Þær tegundir, sem
mest gætir í þessu samfélagi og geta
stundum myndað gróðurhverfi með
þursaskegginu, eru: týtulíngreni, túnvingull,